Εκρηκτική ανάκαμψη για το ρούβλι – Γιατί αποτυγχάνουν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας
Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η κατάρρευση του ρουβλίου αποτέλεσε έναν ισχυρό συμβολισμό της οικονομικής απομόνωσης της Ρωσίας.
Οι κυρώσεις οι οποίες επεβλήθησαν στο καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν βύθισαν το ρωσικό νόμισμα στο ιστορικό χαμηλό των 121,5 ρουβλίων ανά δολάριο, πυροδοτώντας αναμνήσεις από το χτύπημα που δέχτηκε κατά τη διάρκεια της ρωσικής οικονομικής κρίσης του 1998.
Τότε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είπε ότι το ρούβλι έχει μετατραπεί σε «ερείπια». Ωστόσο, η κατάσταση έχει αλλάξει. Το ρωσικό νόμισμα εκτινάχθηκε εκεί που βρισκόταν πριν ο Πούτιν εισβάλει στην Ουκρανία, επεκτείνοντας το πρόσφατο ράλι του ρουβλίου σε 74,2625 ανά δολάριο την Πέμπτη.
Αυτό λοιπόν που κατέστη σαφές είναι ότι παρά το απίστευτα ευρύ πακέτο κυρώσεων κατά της ρωσικής κυβέρνησης και των ολιγαρχών της, αλλά και την άτακτη έξοδο ξένων επιχειρήσεων από τη χώρα, το ρωσικό αέριο και πετρέλαιο θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τα συναλλαγματικά αποθέμτα του Πούτιν. Μάλιστα, η Ρωσία έχει λαμβάνειν σχεδόν 321 δισεκατομμύρια δολάρια από τις εξαγωγές ενέργειας φέτος, ήτοι +33% σε σύγκριση με το 2021.
Η ταχεία ανάκαμψη του ρουβλίου δίνει στον Πούτιν μια σημαντική νίκη, παρότι ο στρατός του βαλτώνει στην Ουκρανία και η οργή αυξάνεται σε όλο τον κόσμο για τις φρικαλεότητες που έχει διαπράξει. «Οι κυρώσεις δεν έχουν κανένα αντίκτυπο», δήλωσε ο Guillaume Tresca, αναλυτής αναδυόμενων αγορών στην Generali Insurance Asset Management.
Συναλλαγματική ισοτιμία
Στη μετασοβιετική ιστορία της Ρωσίας, η συναλλαγματική ισοτιμία ρουβλίου-δολαρίου ήταν αναμφισβήτητα ο οικονομικός δείκτης για τον οποίο ενδιαφέρονται περισσότερο οι Ρώσοι. Η ισοτιμία «απασχολούσε» όλα τα περίπτερα συναλλάγματος που ξεπήδησαν σε κάθε πόλη, ειδικά μετά την κατάρρευση του νομίσματος και τον υπερπληθωρισμό στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το ρούβλι έπεσε ξανά μετά την χρεοκοπία της Ρωσίας το 1998.
Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008, οι αρχές έκαψαν δισεκατομμύρια δολάρια για να επιβραδύνουν τη διολίσθηση του νομίσματος. Η κυβερνήτης της κεντρικής τράπεζας Elvira Nabiullina αποφάσισε να το ρισκάρει το 2014, όταν οι κυρώσεις για την προσάρτηση της Κριμαίας και η πτώση του πετρελαίου άφησε τη διαπραγμάτευση του νομίσματος… ελεύθερη.
Σε απάντηση στις φετινές κυρώσεις, η Ρωσία έχει θεσπίσει capital controls που φαίνεται να υποστηρίζουν επίσης το ρούβλι. Αυτό περιλαμβάνει το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων που κατέχονται από ξένους επενδυτές και την εντολή στις ρωσικές εταιρείες να μετατρέψουν το 80% των ξένων νομισμάτων που κατέχουν σε ρούβλια.
Αυτό έχει μερικούς παρατηρητές να αμφιβάλλουν για τη σημασία της ανάκαμψης του ρουβλίου στα προ της εισβολής επίπεδα – κάτι που συμβαίνει επίσης εν μέσω του χαμηλότερου όγκου συναλλαγών σε μια δεκαετία.
«Δεν είναι ένα νόμισμα με ελεύθερη κίνηση, δεδομένων όλων των μέτρων που επιβλήθηκαν από τις αρχές», είπε η Tresca. Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν είπε ουσιαστικά το ίδιο πράγμα την Τετάρτη όταν κατέθεσε ενώπιον του Κογκρέσου, προειδοποιώντας να μη ληφθούν σοβαρά μηνύματα από την ανάκαμψη του ρουβλίου.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να αγνοήσουμε τη σανίδα σωτηρίας που άλλα έθνη πετούν τον Πούτιν αγοράζοντας το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της χώρας του. Κάτι τέτοιο δίνει στη Ρωσία ένα πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών και υπονομεύει τις κυρώσεις.
«Ένα πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών θα πρέπει στην πραγματικότητα να είναι μια άλλη πηγή σταθερότητας για το ρούβλι», δήλωσε ο Brendan McKenna, στρατηγικός αναλυτής της Wells Fargo Securities LLC. «Εάν οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν υψηλές και οι μεγάλοι εισαγωγείς ρωσικής ενέργειας και εμπορευμάτων συνεχίσουν να αγοράζουν, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα παραμείνει πλεονασματικό».
Η Ρωσία κατάφερε να σταθεροποιήσει τις τοπικές αγορές και ακόμη και να αποτρέψει μια ακατάστατη ξένη χρεοκοπία – τουλάχιστον προς το παρόν. Αυτό σημαίνει ότι εάν ο συνασπισμός των κυβερνήσεων που αντιτίθενται στον Πούτιν θέλει να βλάψει ξανά το ρούβλι, πιθανότατα θα πρέπει να αλλάξει στάση.
Μόλις αυτή την εβδομάδα, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ απαγόρευσε τις πληρωμές χρέους σε δολάρια από ρωσικούς λογαριασμούς σε τράπεζες των ΗΠΑ, σε μια προσπάθεια να κάνει τη Ρωσία να εξαντλήσει τα εγχώρια αποθέματά της σε δολάρια ή να χρεοκοπήσει.
«Καθώς η οικονομία και ο χρηματοπιστωτικός τομέας της Ρωσίας προσαρμόζονται σε μια νέα ισορροπία κεφαλαιακών ελέγχων, διαχειριζόμενων τιμών και οικονομικής αυταρχικότητας, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένες από τις εγχώριες αγορές σταθεροποιούνται», δήλωσαν οι Elina Ribakova και Benjamin Hilgenstock, οικονομολόγοι στο Institute of International Finance.
«Οι κυρώσεις έχουν γίνει ένας κινούμενος στόχος και θα απαιτήσουν προσαρμογές με την πάροδο του χρόνου για να παραμείνουν αποτελεσματικές» συμπληρώνουν.
