Aμερικανοί αναλυτές: Σε νέα ύψη οι σχέσεις HΠΑ – Ελλάδας μετά την επίσκεψη Μητσοτάκη

Ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν φιλοξένησε το Οβάλ Γραφείο τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Αλλά αυτή δεν ήταν μια συνηθισμένη επίσκεψη, επισημαίνουν οι αναλυτές Jake Sotiriades και John Sitilides. Η συνάντηση Μπάιντεν – Μητσοτάκη «έδειξε» τον ρόλο της Ελλάδας ως μίας από τις στενότερες συμμάχους της Ουάσιγκτον, με την εν λόγω συνεργασία να προωθεί τους στόχους της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στη Νότια Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Το επιστέγασμα αυτής της ιστορικής επίσκεψης ήταν η ιστορική ομιλία του Μητσοτάκη σε κοινή σύνοδο του Κογκρέσου μετά από πρόσκληση της Προέδρου Νάνσι Πελόζι – μια σπάνια τιμή που επιφυλάσσεται σε εξέχοντες διεθνείς ηγέτες.

Η χρονική στιγμή της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς στην Ουκρανία μαίνεται η μεγαλύτερη σύγκρουση στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Σημειώνεται πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ψήφισε υπέρ της επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία, στέλνοντας όπλα στην Ουκρανία, με σημαντικό εσωτερικό πολιτικό κόστος, και εκδιώκοντας Ρώσους διπλωμάτες που είναι ύποπτοι για κατασκοπεία, προσθέτουν οι Αμερικανοί αναλυτές, που προσθέτουν: «Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα ως προς την επικράτεια και τον πληθυσμό, ωστόσο ο αντίκτυπός της στην παγκόσμια ιστορία, τον πολιτισμό και τον πολιτισμό έχει διαμορφώσει τις αξίες που καθορίζουν τη συνταγματική δημοκρατία της Αμερικής. Η κοινή σύνοδος γιόρτασε επίσης τα 200 χρόνια από τη διακήρυξη της ελληνικής ανεξαρτησίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και τα κοινά δυτικά ιδεώδη της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Πράγματι, οι διπλωματικές σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας δεν ήταν ποτέ καλύτερες. Την περασμένη εβδομάδα, η Αθήνα επικύρωσε τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, επεκτείνοντας την τρέχουσα συμφωνία κατά πέντε χρόνια και ενισχύοντας και επεκτείνοντας τη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου που ξεκίνησε ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και συνεχίστηκε από τον Πρόεδρο Μπάιντεν. 

Το βορειότερο λιμάνι της Ελλάδας, η Αλεξανδρούπολη, κοντά στην είσοδο των Στενών των Δαρδανελίων στη Μαύρη Θάλασσα, έχει πλέον σημαντικό ρόλο στο αμερικανικό αμυντικό αποτύπωμα. 

Το λιμάνι είναι πλέον ένας σημαντικός αμυντικός κόμβος του ΝΑΤΟ, αφού φιλοξενεί το μεγαλύτερο στρατιωτικό «φορτίο» των ΗΠΑ για την υποστήριξη της Επιχείρησης Atlantic Resolve, με σκοπό την αποτροπή και την άμυνα έναντι της περιφερειακής επιθετικότητας, αλλά και την ενίσχυση της αεροπορικής, επίγειας και ναυτικής παρουσίας του Συμφώνου στην ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. 

Η Αλεξανδρούπολη γίνεται επίσης βασικός ενεργειακός κόμβος στην Ευρώπη, με μια νέα εγκατάσταση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) που θα επεκτείνει το δίκτυο παροχής φυσικού αερίου για την Ευρώπη και θα μειώσει την εξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και αέριο.

Ο αυξημένος αμυντικός και ενεργειακός ρόλος της Ελλάδας βοηθά την Αθήνα να υπερασπιστεί το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και να συνεργαστεί με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, τις Τουρκία, Βουλγαρία και Ρουμανία, για να περιορίσει τις ρωσικές ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις στη Μαύρη Θάλασσα. 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επωφελούνται σε μεγάλο βαθμό από το δίκτυο στρατηγικών συμμαχιών της Ελλάδας πέρα ​​από τα σύνορα της Ευρώπης. Παρά την έλλειψη υποστήριξης του Λευκού Οίκου για το έργο του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, ο μηχανισμός 3+1 της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ -των τριών πιο δημοκρατικών κρατών στην Ανατολική Μεσόγειο- μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αντιπροσωπεύει ένα βασικό πλαίσιο συνεργασίας σε εμπόριο, τεχνολογία, ενεργειακή ασφάλεια, αντιτρομοκρατία και διασύνδεση σε μια εξαιρετικά ασταθή περιοχή.

Εμπόδια

Από την άλλη, δύο μεγάλα εμπόδια —το Κυπριακό και η επιθετικότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο— αποτελούν επικίνδυνες προκλήσεις για την περιοχή. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να εντείνει τις προσπάθειες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ να κρατήσουν την Τουρκία στο δυτικό στρατόπεδο, η ένταση Τουρκίας-Ελλάδας είναι αντιπαραγωγική για τη συμμαχία.

Η Άγκυρα επιδιώκει να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ, αλλά κλιμακώνει την ένταση με την Ελλάδα τις τελευταίες εβδομάδες. 

Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν μια μακρά και ταραγμένη ιστορία. Μάλιστα, παραλίγο να έρθουν σε σύγκρουση στο Αιγαίο το 2020, όπως σχεδόν συνέβη το 1976, το 1987 και το 1996. Πέρα από τις ΗΠΑ, οι βασικοί σύμμαχοι της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν επίσης σημαντικό ρόλο στην επίλυση των εν λόγω διαφορών στη Νότια Ευρώπη.

Η κρίση της Ουκρανίας καθιστά πιο αναγκαία από ποτέ την κρισιμότητα της παγίωσης ενός περιβάλλοντος ασφάλειας και συνεργασίας στη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ. 

Η επίσκεψη του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη αποτέλεσε μια ευκαιρία να τεθούν αυτά τα περιφερειακά και λειτουργικά ζητήματα στον Μπάιντεν, στο Κογκρέσο των ΗΠΑ και στο αμερικανικό κοινό. Η Ουάσιγκτον μπορεί να ασκήσει την επιρροή της για να ενισχύσει το ΝΑΤΟ και να μειωθούν οι περιφερειακές εντάσεις, καταλήγουν οι John Stilides και Jake Sotiriades.