Ισχυρά περιθώρια ανάπτυξης για την αγορά αναβάθμισης κτιρίων

Η ανάγκη για περιορισμό του ενεργειακού κόστους και οι κλιματικοί στόχοι που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο συντηρούν έντονη επιχειρηματική δραστηριότητα γύρω από την αναβάθμιση κτιρίων κόντρα στις συγκυριακές προκλήσεις που αναδύονται για τον κλάδο κατασκευών λόγω του πληθωρισμού και των ανατιμήσεων στα οικοδομικά υλικά.

Εξάλλου, τον Μάιο, που είχαμε ήπια βελτίωση του οικονομικού κλίματος, στοιχεία του ΙΟΒΕ έδειξαν ότι η άνοδος των προσδοκιών ήταν οριζόντια, σε όλους τους τομείς, πλην όμως των κατασκευών. Επίσης στο α’ τρίμηνο σημειώθηκε αύξηση των πάγιων επενδύσεων στον κλάδο κατά 16,7% έναντι 1,4% στο προηγούμενο τρίμηνο.

Η αγορά μετά από μια συνεχή πορεία ύφεσης την περίοδο 2009 – 2017 εμφάνισε σαφή σημάδια ανάκαμψης με συνεχή τάση ανόδου παρά την πανδημία. Η νέα κρίση που ξέσπασε με τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει αναδείξει προκλήσεις, οδηγώντας σε στάση αναμονής προγραμματισμένα έργα λόγω του αυξημένου κόστους και κυρίως της ανατίμησης των οικοδομικών υλικών. Είναι ενδεικτικό ότι τον Απρίλιο, με βάση στοιχεία της Ελλ.Στατ., σημειώθηκε νέα διψήφια αύξηση στα οικοδομικά υλικά (της τάξης του 20,8% στα τούβλα, 18,8% στον σίδηρο οπλισμού, 18,5% στους χάλκινους αγωγούς, 14,1% στους πλαστικούς σωλήνες, 10,6% στην ξυλεία οικοδομών κ.ο.κ.). Έτσι, ο γενικός δείκτης τιμών υλικών κατασκευής νέων κατοικιών παρουσίασε αύξηση 11% τον Απρίλιο.

Τα παραπάνω στοιχεία δεν αναμένεται να επηρεάσουν τη ζήτηση για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών όπου το ενδιαφέρον βαίνει ενισχυόμενο με επίκεντρο την καινοτομία, τα συστήματα πιστοποίησης και αξιολόγησης κτιρίων και την εκπαίδευση γύρω από τα οφέλη που προκύπτουν αλλά και τις προδιαγραφές που απαιτούνται. Εξάλλου στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής “πράσινης συμφωνίας” η Ελλάδα έχει αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις με ορίζοντα το 2030. Στο επίκεντρο είναι το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας που πλήττει ιδιοκτήτες και ενοικιαστές που διαμένουν σε παλαιές κατοικίες με χαμηλά μισθώματα. Τα κτίρια μεγαλύτερης ηλικίας χαρακτηρίζονται από υψηλό κόστος ενέργειας, ενώ και τα μισθώματα σε πολλές περιπτώσεις είναι χαμηλά. Από την άλλη μεριά ως καταναλωτές ενέργειας ιδιοκτήτες και ενοικιαστές επωμίζονται υψηλά κόστη για θέρμανση και ψύξη λόγω της κρίσης ενώ με καλύτερης ποιότητας κτίρια αυτή η επιβάρυνση θα μπορούσε να μετριαστεί, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες.

Οι στόχοι

Υπό αυτό το πρίσμα ο εθνικός στόχος για βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας κατά τουλάχιστον 38% σε σχέση με τις προβλέψεις του 2007 αποκτά ειδικό βάρος. Για τα κτίρια αυτό σημαίνει ενεργειακή αναβάθμιση του 3% του συνολικού εμβαδού των κτιρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης και ανακαίνιση/αντικατάσταση του 12-15% του συνόλου των κατοικιών (500 – 600 χιλ. κατοικίες) με νέα, σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Με το επιδοτούμενο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων “Νέο Εξοικονομώ” στόχος είναι να ανακαινιστούν τουλάχιστον 600.000 έως το 2030.

Τα περιθώρια ανάπτυξης

Το πρόγραμμα, σύμφωνα με στελέχη εταιρειών με δραστηριότητα γύρω από τα υλικά και τις λύσεις για την αναβάθμιση κτιρίων, αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία. Είναι ενδεικτικό ότι το δυναμικό των 5 εκατ. κτιρίων στην Ελλάδα έχει μέσο όρο ηλικίας τα 31 έτη (τελευταία απογραφή της Ελλ.Στατ. το 2014, με έτος βάσης το 2011). Επιπλέον, στην Ελλάδα η πλειονότητα των κτισμάτων, περίπου 55%, έχει ηλικία πάνω από 40 έτη, με αποτέλεσμα την σχεδόν παντελή έλλειψη μόνωσης καθώς μέχρι τότε δεν υπήρχαν αντίστοιχοι με τους σημερινούς υποχρεωτικοί Κανονισμοί.

Η ενεργειακή δαπάνη γι’ αυτά τα σπίτια είναι ολοένα περισσότερο υπολογίσιμη ενώ αυξάνεται και το ενδιαφέρον για την εμπορική αξία του ακινήτου με την κατάταξή του σε ανώτερες κλάσεις (π.χ. Α-Β). Σήμερα μόλις 6% των κτιρίων κατατάσσεται στο επίπεδο Α-Β. Το 29% είναι στο επίπεδο Γ-Δ και το 65% στο επίπεδο Ε-Η.

Πρακτικά, ένα παλιό σπίτι το οποίο αναβαθμίζεται στην ενεργειακή κλάση Β από μια χαμηλότερη, μπορεί να επωφεληθεί μέχρι 65% στη μείωση της δαπάνης για ενεργειακές απώλειες, όπως εξήγησε ο Δημήτρης Νικολάκης, Γενικός Διευθυντής της Kraft Paints, στην πρόσφατη εκδήλωση της Druckfarben για την παρουσίαση των νέων δομικών συστημάτων ενεργειακής αναβάθμισης Βioclima. Σημαντικό, σύμφωνα με τον κ. Νικολάκη, θα είναι τελικά και το αποτύπωμα στην οικονομία.

Με το 83,68% των κτιρίων στην Ελλάδα να είναι κατοικίες το ενδιαφέρον εστιάζεται στην εκπαίδευση των πολιτών γύρω από τα δυνητικά ωφέλη της υιοθέτησης συστημάτων ενεργειακής απόδοσης. Σημειώνεται ότι το 70% περίπου της ενεργειακής απώλειας αφορά του οριζόντιους και κάθετους τοίχους. Σε μια τυπική κατοικία περίπου 65% της κατανάλωσης ενέργειας αφορά θέρμανση και ψύξη και 35% ηλεκτρικές συσκευές, θερμομόνωση, φωτισμό κ.α..