Φώτης Γιόφτσιος: «Η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί κορυφαία επενδυτική επιλογή στο παγκόσμιο real estate»

Μέσα σε 120 χρόνια η Ten Brinke έχει εξελιχθεί σε έναν κολοσσό κατασκευής και ανάπτυξης ακινήτων, με πλήρη γνώση όλων των πτυχών της αγοράς όπου δραστηριοποιείται. Όταν η εταιρεία ήρθε στην Ελλάδα, το 2008, διέθετε ήδη την εμπειρία του πώς να διαμοιράζει τα κεφάλαιά της και να επιχειρεί σε αναδυόμενες ή μη οικονομίες. Έχοντας την τεχνογνωσία ενός ομίλου που είναι leader στην ευρωπαϊκή αγορά του Real Estate Development, ξεκίνησε συντηρητικά να αναπτύσσει σούπερ μάρκετ και κτίρια εμπορικής χρήσης, ενώ λίγο αργότερα προχώρησε στην ανάπτυξη γραφείων και logistics. Πιο πρόσφατα, έχει στρέψει το ενδιαφέρον στα retail πάρκα, τα τουριστικά καταλύματα και τα οικιστικά project είτε ως μόνιμη είτε ως εξοχική κατοικία.

Η στρατηγική του ομίλου παραμένει προσηλωμένη στη διαμόρφωση ακινήτων όλων των ειδών και κατηγοριών, σε επενδυτικά προϊόντα τα οποία προωθεί παγκοσμίως, τόσο σε ήδη υπάρχοντες πελάτες όσο και σε νέους επενδυτές που έχουν στραμμένο το ενδιαφέρον τους στην Ελλάδα. «Η Ελλάδα διαθέτει τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να αποτελέσει επενδυτικό πόλο έλξης» τονίζει χαρακτηριστικά ο διευθύνων σύμβουλος του γερμανοολλανδικού κολοσσού Ten Brinke, Φώτης Γιόφτσιος.

Η εταιρεία έχει ήδη παραδώσει ένα επταώροφο κτίριο γραφείων επί της Λ. Αλεξάνδρας, πιστοποιημένο με Leed Gold και βραβευμένο για τον βιώσιμο σχεδιασμό κι ανάπτυξή του, επιφανείας 6.500 τ.μ., μετέτρεψε το κτίριο της παλαιάς κλινικής «Κυανούς Σταυρός» επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας σε σύγχρονο κτίριο γραφείων επιφάνειας 3.500 τ.μ., ενώ έχει ολοκληρώσει ένα σύγχρονο συγκρότημα Logistics τύπου Ζ3 στην περιοχή της Ελευσίνας σε οικόπεδο έκτασης 142.000 τ.μ. το οποίο έχει εκμισθωθεί από την Public και μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες logistics της Ελλάδας την Ορφεύς Βεϊνόγλου. Πρόσφατα, ολοκλήρωσε την ανάπτυξη του εμπορικού πάρκου 15.000 τ.μ. στη Λ. Πειραιώς το οποίο αγόρασε η Trade Estates ΑΕΕΑΠ του Ομίλου Φουρλή.

Σήμερα αναπτύσσει, μεταξύ άλλων, μεγάλα εμπορικά πάρκα σε όλη την ελληνική επικράτεια, δύο συγκροτήματα logistics στη Δυτική Αττική, εμπορικά καταστήματα με ΑΑΑ χρήστες στη Γλυφάδα και το Χαλάνδρι, εμπορικά κτίρια σε όλη την Ελλάδα, κτίρια γραφείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, οικιστικά κυρίως στα νότια προάστια και τουριστικές κατοικίες σε κορυφαίους ελληνικούς προορισμούς, ενώ, τέλος, αποκαθιστά τις όψεις με ταυτόχρονη ανέγερση τετραώροφου κτιρίου με υπόγειο στο «Γιαβάσειο» κληροδότημα επί της οδού Ερμού στην Αθήνα.

Παράλληλα, η Τen Brinke έχει επενδύσει στη δημιουργία τής Ten Brinke Academy από το 2013, μιας δομής εκπαίδευσης και ανάπτυξης των ανθρώπων της η οποία συνεργάζεται με μεγάλα πανεπιστήμια της Ευρώπης και προσφέρει είτε διαδικτυακά είτε διά ζώσης κύκλους μαθημάτων και σεμιναρίων σε διαφόρους τομείς συνάφειας με το Real Estate Development. Επιπλέον, εδώ και μία δεκαετία ο όμιλος έχει ιδρύσει το ομώνυμο ίδρυμα, το οποίο συνεργαζόμενο με τοπικούς φορείς, αρχιτεκτονικές σχολές της Ολλανδίας –σιγά σιγά και της Ελλάδας– αναπτύσσει υποδομές προς όφελος τοπικών κοινωνιών σε αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής.

Πανδημία και πόλεμος στην Ουκρανία έφεραν αλλαγές στο real estate

«Το ότι καλούμαστε να διαχειριστούμε την περαιτέρω ανάπτυξή μας εν μέσω μιας νέας κρίσης για εμάς δεν είναι πρωτόγνωρο. Τα 120 χρόνια πορείας του ομίλου μας δεν ήταν ρόδινα, ούτε πάντα ήρεμα» αναφέρει ο Φώτης Γιόφτσιος.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνετέλεσε στην αύξηση του κόστους των οικοδομικών υλικών, όπως ο χάλυβας, ο χαλκός, το αλουμίνιο, ενώ το κόστος ενέργειας έχει εκτοξευτεί σε πρωτοφανή επίπεδα. Παρ’ όλα αυτά, η Ten Brinke δεν σταμάτησε τα έργα που βρίσκονταν σε εξέλιξη, με μέρος του κόστους να απορροφάται από το ίδιο τον όμιλο, ενώ ένα άλλο μέρος μετακυλίστηκε μετά από διαπραγμάτευση σε νέους αγοραστές-πελάτες που εισέρχονται στην ελληνική αγορά για πρώτη φορά και είναι ικανοποιημένοι με ελαφρώς χαμηλότερες αποδόσεις.

Τα 120 χρόνια πορείας του ομίλου μας δεν ήταν ρόδινα, ούτε πάντα ήρεμα.

«Νομίζω ότι η μεγάλη πρόκληση είναι να είμαστε αρκετά ευέλικτοι και να διευρύνουμε την γκάμα πελατών-αγοραστών μας διατηρώντας όλες τις πλευρές ικανοποιημένες» επισημαίνει ο CEO της Ten Brinke και συμπληρώνει ότι «τα έργα τα οποία δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη είμαστε στην προνομιούχα θέση, μιας και αναπτύσσουμε τα projects με ίδια κεφάλαια, να καθυστερήσουμε την εξέλιξή τους. Με αυτόν τον τρόπο παίρνουμε τον χρόνο να αφουγκραστούμε την αγορά και να προτείνουμε λύσεις βάσει των νέων δεδομένων που προκύπτουν. Είμαστε ορθολογιστές και ενδεχομένως συντηρητικοί, για να διατηρήσουμε τον έλεγχο της κατάστασης».

Αυτήν τη στιγμή, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως σε δύο κατηγορίες ακινήτων, χωρίς όμως να περιορίζεται μόνο σε αυτές: τα οικιστικά και τα logistics.

Η πανδημία αποτέλεσε για τη χώρα μας την αιτία της εκτόξευσης του ενδιαφέροντος για ακίνητα. Από τη μία, οι Έλληνες αγοραστές, που αποτελούν και την πλειονότητα των ενδιαφερομένων, αναζητούν μεγάλους, σύγχρονους και τεχνολογικά εξελιγμένους χώρους αποθήκευσης σε κεντρικά σημεία της Ελλάδας, λόγω της γιγάντωσης του ηλεκτρονικού εμπορίου. Από την άλλη, Eυρωπαίοι αγοραστές, εκτιμώντας τη σχετικά μεγαλύτερη σταθερότητα της χώρας μας σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο και εκμεταλλευόμενοι τη γεωστρατηγική της θέση, έλκονται από τις υψηλές σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη αποδόσεις, σύμφωνα με τον Φώτη Γιόφτσιο.

Από την άλλη, οι αλλεπάλληλες κρίσεις −χρηματοπιστωτική, οικονομική, κοινωνική, υγειονομική− έκαναν τους Έλληνες περισσότερο ορθολογικούς ως προς τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Έτσι, πρωτίστως η ηλικιακή ομάδα 35-45, που κατάφερε να αποταμιεύσει αυτά τα σχεδόν 15 χρόνια και με τη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα που σήμαινε ευκολότερο δανεισμό σε χαμηλότερα επιτόκια, στρέφεται στην αγορά νέων, σύγχρονων κατοικιών. Όπως αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της Ten Brinke, οι τουριστικές και πολυτελείς κατοικίες σημειώνουν πρωτοφανή άνοδο. Ξένοι αγοραστές, κατά κύριο λόγο από Χονγκ Κονγκ, Νότια Αφρική, Μέση Ανατολή (Ντουμπάι, Σαουδική Αραβία) και Ρωσία, επιλέγουν την Ελλάδα.

«Ως Ten Brinke Hellas, το έχουμε τονίσει πολλές φορές στο παρελθόν και θα συνεχίσουμε να το τονίζουμε: Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις για να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες επενδυτικές επιλογές του παγκόσμιου real estate».

Τηλεργασία και ψηφιακοί νομάδες

Έχουμε διαβάσει πολλές φορές ότι η τηλεργασία είναι μια πραγματικότητα που ήρθε για να μείνει. Ή, όπως αλλιώς θέτει ο CEO της Ten Brinke, «η τηλεργασία είναι ένα νέο προϊόν με πυρήνα το ακίνητο». Οι ψηφιακοί νομάδες αναζητούν να συνδυάσουν την απομακρυσμένη εργασία με μια διαφορετική ποιότητα ζωής. Υψηλής εξειδίκευσης, κατά κύριο λόγο, τόσο άντρες όσο και γυναίκες ηλικίας από 20 έως 45, αναζητούν την ισορροπία.

«Νομίζω όλοι θα συμφωνήσουμε ότι η χώρα μας έχει τα χαρακτηριστικά εκείνα ώστε να προσελκύσει αυτή την αναδυόμενη κατηγορία επισκεπτών. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει: κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης, η ελληνική κυβέρνηση ψήφισε τον νόμο 4825, στόχος του οποίου είναι να κάνει τη χώρα μας έναν ελκυστικό προορισμό για τους ολοένα αυξανόμενους ψηφιακούς νομάδες». Όπως επισημαίνει ο ίδιος, προκειμένου να καλυφθεί αυτή η νέα ανάγκη, μιας και στην Ελλάδα οι κτιριακές υποδομές είναι είτε απαρχαιωμένες είτε ανεπαρκείς, έχει ξεκινήσει ήδη τόσο η ανάπλαση κι ανακαίνιση παλαιών κτιρίων όσο και η ανοικοδόμηση νέων. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η νέα εργασιακή εμπειρία, η τηλεργασία, επηρεάζει και κινητοποιεί περαιτέρω την αγορά.

Βιώσιμη ανάπτυξη: Απαίτηση και όχι επιλογή

Τα βιοκλιματικά κτίρια που έχουν ιδιαίτερα χαμηλό ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα διεισδύουν ολοένα και περισσότερο στην αγορά ακινήτων και σύμφωνα με τον Φώτη Γιόφτσιο δεν αποτελούν ακόμα μια νέα μόδα της εποχής. Η διάσταση της αγοράς στέκεται υπεύθυνα απέναντι στο περιβάλλον και την κοινωνία. Προκειμένου το επενδυτικό προϊόν να έχει σταθερότητα και υπεραξία στην εκμετάλλευσή του και επομένως νόημα για τον επενδυτή, πρέπει η ανάπτυξή του να έχει «πράσινο» προσανατολισμό. «Ποιοτικότερο περιβάλλον για τον άνθρωπο σημαίνει ασφαλέστερο περιβάλλον για τον επενδυτή. Έτσι, μέσω της υπευθυνότητας, οδηγούμαστε στο να είμαστε περισσότερο πρακτικοί, οξυδερκείς και εφευρετικοί. Ο όμιλος Ten Brinke έχει αποδείξει πανευρωπαϊκά με τα “πράσινα”, βιώσιμα κτίριά του ότι διαθέτει αυτά τα χαρακτηριστικά. Στην Ελλάδα, αναπτύσσουμε “πράσινα κτίρια με μικρό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Ένα παράδειγμα, αποτελεί το Leed Gold επταώροφο κτίριο γραφείων 6.500 τ.μ. επί της Λ. Αλεξάνδρας, το οποίο έχει βραβευτεί για τον βιώσιμο σχεδιασμό και την ανάπτυξή του».

Το επενδυτικό πρόγραμμα της Ten Brinke αγγίζει τα 280 εκατομμύρια ευρώ για τη διετία 2022-2023.

Αυτό που μένει από τη συζήτηση με τον επικεφαλής της Ten Brinke είναι πως πρόκειται για έναν πανευρωπαϊκό όμιλο που διέπεται από οικογενειακές αξίες και υποστηρίζει την ανάπτυξη και τον άνθρωπο, χωρίς να τρομάζει μπροστά σε αναδυόμενες κρίσεις − πράγμα που το αποδεικνύουν τα 1.300 περίπου άτομα που απαρτίζουν το ανθρώπινο δυναμικό, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων βρίσκεται στην εταιρεία εδώ και πολλές δεκαετίες. Για τον CEO της Ten Brinke, οι αποφάσεις είτε εντός είτε εκτός κρίσης λαμβάνονται περισσότερο ορθολογιστικά, συνυπολογίζοντας το δυσμενές σενάριο.

«Παρ’ όλα αυτά, μιας και επιχειρούμε σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη περίοδο, δεν μπορούμε να καταστρώσουμε κάποιο ακριβές πλάνο. Η στρατηγική μας, όμως, παραμένει σταθερά συνεπής ως προς τις επενδύσεις στην ελληνική αγορά, με το επενδυτικό μας πρόγραμμα να αγγίζει τα 280 εκατομμύρια ευρώ για τη διετία 2022-2023».

Τεχνογνωσία

Ανάπτυξη ακινήτων

Η Ten Brinke έχει εξελιχθεί σε key player της διεθνούς αγοράς ανάπτυξης ακινήτων. Από την ιδέα έως την υλοποίηση, ως σχεδιαστής, κατασκευαστής και διαχειριστής κτιρίων. Το άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό εξειδικεύεται στη σύνταξη συμβολαίων, την ανάπτυξη, προετοιμασία και εκτέλεση όλων των κτιριακών σχεδίων, την κοστολόγηση, μίσθωση, διαχείριση και χρηματοδότηση έργων, καθώς και την προετοιμασία για την πώληση ή ενοικίαση.

Αναλυτικότερα, τομείς εξειδίκευσης αποτελούν:

• Η έρευνα αγοράς και χρήσης
• Η αγορά οικοπέδων
• Ο νομικός συντονισμός
• Η εξεύρεση χρηστών ή/και ενοικιαστών των έργων
• Η υποστήριξη με αναπτυξιακά σχέδια και διαδικασίες
• Η υποβολή οικοδομικών αιτήσεων, λήψη οικοδομικών αδειών
• Η δημιουργία προσφορών
• Η διαχείριση πωλήσεων
• Η υλοποίηση κατασκευαστικών έργων έτοιμων προς χρήση, π.χ.
• Διαμερίσματα και κατοικίες
• Λιανικό εμπόριο
• Ho.Re.Ca
• Χώροι στάθμευσης
• Κτήρια γραφείων
• Αποθηκευτικοί και βιομηχανικοί χώροι
• Κοινωνικές εγκαταστάσεις
• Η μετατροπή και αποκατάσταση υφιστάμενων κτηρίων και μνημείων

*Το άρθρο δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα

**Φωτογραφία: Σύλβια Διαμαντοπούλου