Ο πληθωρισμός «τρέχει» με 80% στην Τουρκία και οι τιμές των τροφίμων έχουν διπλασιαστεί

του Colin Lodewick

Ο πληθωρισμός δεν αποτελεί πρόβλημα που περιορίζεται μόνο στους Αμερικανούς καταναλωτές. Σε όλο τον κόσμο, οι κεντρικές τράπεζες αγωνίζονται να τον θέσουν υπό έλεγχο, ενώ παράλληλα κινδυνεύουν με ύφεση.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο πληθωρισμός είναι ο υψηλότερος των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, στο 9,1%. Στην ΕΕ έχει ανέλθει στο 8,6%, το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί ποτέ εκεί, ενώ και άλλες χώρες, από τη Νότια Αφρική έως την Αυστραλία, έχουν σημειώσει νέα ρεκόρ πληθωρισμού.

Αυτοί οι αριθμοί, ωστόσο, ωχριούν μπροστά σε αυτό που βιώνει σήμερα η Τουρκία. Ο πληθωρισμός ανέρχεται πλέον στο 78,6%, σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε τη Δευτέρα το Τουρκικό Στατιστικό Ινστιτούτο, η κυβερνητική υπηρεσία της χώρας που είναι επιφορτισμένη με την παρακολούθηση των εθνικών στατιστικών δεδομένων.

Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει το υψηλότερο επίπεδο πληθωρισμού της χώρας εδώ και περίπου δύο δεκαετίες, με τις αυξήσεις των τιμών να διαχέονται ευρέως σε όλους τους τομείς κατανάλωσης. Ο πληθωρισμός στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, για παράδειγμα, είναι 39,3%, ενώ ο τομέας της αναψυχής και του πολιτισμού καταγράφει πληθωρισμό 50,5%.

Τα ποσοστά είναι σημαντικά υψηλότερα σε άλλους βασικούς τομείς, όπως τα τρόφιμα, όπου οι τιμές έχουν σχεδόν διπλασιαστεί το τελευταίο έτος με ποσοστό πληθωρισμού 93,9%. Ο τομέας με τον υψηλότερο ρυθμό πληθωρισμού είναι οι μεταφορές, ο οποίος έφτασε το 123,4% τον Ιούνιο, σύμφωνα με την έκθεση.

Η αξία της λίρας, του εθνικού νομίσματος της Τουρκίας, σημείωσε ταυτόχρονη πτώση καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022. Αυτή τη στιγμή αξίζει περίπου 20% λιγότερο έναντι του δολαρίου ΗΠΑ από ό,τι την 1η Ιανουαρίου.

Οι ειδικοί λένε ότι οι οικονομικές προοπτικές της χώρας είναι πιθανό να χειροτερέψουν καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. «Οι οξείες συναλλαγματικές και πληθωριστικές πιέσεις πλήττουν την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη, γεγονός που θα συνεχίσει να αποδυναμώνει την ιδιωτική κατανάλωση», έγραψε η S&P Global Ratings σε έκθεση οικονομικών προοπτικών για το γ’ τρίμηνο σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Ασία που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Οι βαθύτερες αιτίες των προβλημάτων πληθωρισμού της Τουρκίας είναι παρόμοιες με αυτές που επηρεάζουν τις χώρες σε όλο τον κόσμο, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την επακόλουθη παγκόσμια ενεργειακή και διατροφική κρίση να διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. «Η ύφεση στη Ρωσία και την Ουκρανία, καθώς και η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην ευρωζώνη και το Ηνωμένο Βασίλειο θα επιβαρύνουν τις εξαγωγές, οι οποίες αποτελούσαν μέχρι πρόσφατα τον σημαντικό μοχλό ανάπτυξης της Τουρκίας», προσέθεσε η S&P Global.

Η αύξηση του πληθωρισμού επιδεινώνεται από μια αντισυμβατική προσέγγιση για την καταπολέμησή του. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έχει δεσμευτεί να μην αυξήσει το βασικό της επιτόκιο, το οποίο διατηρεί στο 14% από τον Δεκέμβριο. Ο πρόεδρος της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει υποστηρίξει ότι τα χαμηλότερα επιτόκια θα ενισχύσουν τελικά την παραγωγή και θα βοηθήσουν με τον πληθωρισμό.

«Αυτή η κυβέρνηση δεν θα αυξήσει τα επιτόκια. Θα συνεχίσουμε να τα μειώνουμε», δήλωσε τον περασμένο μήνα μετά από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.

Η χαλαρή νομισματική πολιτική της χώρας υπεισέρχεται στις οικονομικές προβλέψεις της S&P Global. «Δεν βλέπουμε κανένα σημάδι αλλαγής στη νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας και αναμένουμε ότι θα διατηρήσει το βασικό επιτόκιο αμετάβλητο στο 14% τους επόμενους μήνες, ενώ θα χρησιμοποιεί διάφορα μακροπροληπτικά μέτρα για να περιορίσει την πιστωτική ανάπτυξη και να στηρίξει το νόμισμα», έγραψαν οι αναλυτές.

Τον Ιανουάριο, η Τουρκία αύξησε τον κατώτατο μισθό της κατά 50,5% σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τους εργαζομένους να αντιμετωπίσουν το αυξημένο κόστος ζωής. Το υπουργείο Εργασίας της χώρας αναμένεται να αυξήσει και πάλι τους μισθούς αυτόν το μήνα.