Deloitte European CFO Survey Spring 2022: Ανησυχία και ανασφάλεια για την ευρωπαϊκή οικονομία

Ιδιαίτερα ανήσυχοι δηλώνουν οι περισσότεροι επικεφαλής των οικονομικών επιτελείων των εταιρειών στην Ευρώπη, όπως αποτυπώνεται στη φετινή έκδοση της έρευνας European CFO Survey, της Deloitte. Τα δεδομένα για τη συγκεκριμένη έρευνα, που διεξάγεται δυο φορές τον χρόνο, συλλέχθηκαν μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου του 2022, αποτυπώνοντας τις εκτιμήσεις 1.319 CFOs από 18 χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, μέσα από ένα ευρύ φάσμα βιομηχανιών.

Η έρευνα αποκαλύπτει ότι η εισβολή στην Ουκρανία προκάλεσε ένα απότομο σοκ στο επιχειρηματικό κλίμα που προηγουμένως ανέκαμπτε από τα μέτρα κατά της πανδημίας. Οι CFOs αναφέρουν τώρα ένα επίπεδο ρεκόρ κινδύνου, που πηγάζει από τη γεωπολιτική και τον πληθωρισμό. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι έπειτα από το ξέσπασμα του πολέμου και τις οικονομικές του επιπτώσεις επικρατεί ένα ισχυρό κλίμα απαισιοδοξίας και αβεβαιότητας για τη συντριπτική πλειοψηφία των CFOs, με τους σχεδόν μισούς από τους ερωτηθέντες να μην αναμένουν άμεση βελτίωση της γενικής οικονομικής εικόνας. Η πτώση αισιοδοξίας παρατηρείται πολύ πιο έντονα σε ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με την έρευνα, η Ισπανία κατέγραψε το μεγαλύτερο ποσοστό απαισιοδοξίας (66%) ενώ και στην Ελλάδα το 53% των CFOs δήλωσε απαισιόδοξο σχετικά με τις οικονομικές προοπτικές των εταιρειών τους.

Παράλληλα τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν ότι οι πλέον απαισιόδοξοι είναι οι CFOs που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, κυρίως λόγω του ότι ο κλάδος τους βρίσκεται αντιμέτωπος με σοβαρές ελλείψεις πρώτων υλών, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.

Στην αντίπερα όχθη, η πλειοψηφία των CFOs του τουριστικού κλάδου και συγκεκριμένα το 55% αυτών αισθάνεται αισιοδοξία για το μέλλον του τουρισμού.

Αισιόδοξο το κλίμα σχετικά με τις κεφαλαιουχικές δαπάνες και τις προσλήψεις

Παρά την επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών συγκριτικά με παλαιότερες έρευνες, οι CFOs παραμένουν αισιόδοξοι αναφορικά με τα ποσοστά των εσόδων, τις κεφαλαιουχικές δαπάνες καθώς και τον αριθμό προσλήψεων. Ωστόσο λόγω του ασταθούς οικονομικού κλίματος που επικρατεί, η πλειονότητα των CFOs προβλέπει μία έντονη επιδείνωση των λειτουργικών περιθωρίων.

Οι CFOs οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε εταιρείες καταναλωτικών αγαθών καθώς και στην αυτοκινητοβιομηχανία, παρουσιάζονται ως οι πλέον απαισιόδοξοι, καθώς καλούνται να επιβιώσουν σε ένα κλίμα ισχυρής αβεβαιότητας όπου οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού σε συνδυασμό με τα διαρκώς αυξανόμενα κόστη καθώς και τις ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό, μαστίζουν τους κλάδους απασχόλησής τους.

Ωστόσο, η έρευνα κατέδειξε ότι ένας μεγάλος αριθμός των CFOs, από όλο το φάσμα των βιομηχανιών (εξαιρουμένης της αυτοκινητοβιομηχανίας), εμφανίζεται αρκετά αισιόδοξος (49% στην Ελλάδα) όσον αφορά την αύξηση των προσλήψεων μέσα στους επόμενους 12 μήνες.

Ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να αυξάνεται

Η κατάσταση στην Ουκρανία μεταξύ άλλων έχει προκαλέσει μία πρωτοφανή για τα σύγχρονα δεδομένα πληθωριστική κρίση. Οι CFOs προβλέπουν ότι η διαρκής αύξηση του πληθωρισμού αποτελεί πραγματική απειλή για το μέλλον των επιχειρήσεων, καθώς σύμφωνα με την έρευνα, βλέπουν το ποσοστό πληθωρισμού να αυξάνεται από το 2,7%, το φθινόπωρο του 2021 σε 5,9% την άνοιξη του 2022.

Κλίμα υψηλής αβεβαιότητας

Τα επίπεδα της οικονομικής και επιχειρηματικής αβεβαιότητας είναι πιο υψηλά από ποτέ, με το 77% των CFOs να αισθάνονται ότι το ασταθές και αβέβαιο κλίμα που επικρατεί έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τις επιχειρήσεις τους.

Σε αντίθεση, στον τουριστικό και ταξιδιωτικό κλάδο επικρατεί κλίμα συγκροτημένης αισιοδοξίας καθώς οι CFOs τουριστικών και ταξιδιωτικών εταιρειών πιστεύουν ότι η αβεβαιότητα μειώθηκε την άνοιξη του 2022 σε 66% έναντι του 77%, όπου βρισκόταν το φθινόπωρο του 2021. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι συνολικά το 80% των Ευρωπαίων CFOs βλέπουν με δυσπιστία τη λήψη νέων ρίσκων μέσω επενδύσεων για τις επιχειρήσεις τους, ενώ οι 15 από τις 18 χώρες οι οποίες συμμετείχαν στην έρευνα θεωρούν ότι οι γεωπολιτικές εξελίξεις αποτελούν στην παρούσα στιγμή καθοριστικό παράγοντα για το μέλλον των επιχειρήσεων.

Σημαντικές αναταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού

Οι Ευρωπαίοι CFOs αναφέρουν σοβαρά προβλήματα και κλυδωνισμούς στην αλυσίδα εφοδιασμού, καθώς οι τιμές των πρώτων υλών καθώς και τα κόστη μεταφοράς σημειώνουν ραγδαίες αυξήσεις, ενώ οι απρόβλεπτες διακυμάνσεις της προσφοράς και της ζήτησης που παρατηρήθηκαν μετά το ξέσπασμα της πανδημίας καθώς και κατά τη διάρκεια των απρόσμενων γεωπολιτικών εξελίξεων δεν βοήθησαν στην εξομάλυνση της κατάστασης.

Το πρόβλημα είναι πλέον αισθητό, καθώς 2 στους 3 Ευρωπαίους CFOs, δηλαδή το 66%, αισθάνονται ότι οι εταιρείες στις οποίες εργάζονται έχουν επηρεαστεί σε μεγάλη κλίμακα.

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι από τις διαταραχές που έχουν προκληθεί στην αλυσίδα εφοδιασμού, ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας έχει επηρεαστεί στο μεγαλύτερο βαθμό (98%), ακολουθούμενος από τη βιομηχανία προϊόντων και υπηρεσιών(80%) και τέλος από τον κλάδο των λιανικών πωλήσεων, ο οποίος έχει επηρεαστεί σε ποσοστό 78%.

Η εικόνα των CFOs στην Ελλάδα

– Το 53% των Ελλήνων CFOs νιώθει λιγότερο αισιόδοξο ενώ 31% περισσότερο σχετικά με τις οικονομικές προοπτικές της εταιρείας τους, σε σχέση με τρεις μήνες πριν.

– Το 76% αξιολογεί το επίπεδο της εξωτερικής χρηματοπιστωτικής και οικονομικής αβεβαιότητας ως υψηλό.

– Το 80% δεν θεωρεί ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για να αναλάβει περισσότερο ρίσκο στον ισολογισμό τους.

– Το 64% πιστεύει ότι ότι τα έσοδά τους θα αυξηθούν τους επόμενους 12 μήνες ενώ το 22% ότι θα μειωθούν.

– Το 49% αναμένει ότι ο αριθμός των εργαζομένων τους θα αυξηθεί τους επόμενους 12 μήνες.

– Αναμένουν το ποσοστό πληθωρισμού (για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή) τους

επόμενους 12 μήνες να είναι 6,8% για την Ελλάδα και 5,59% για την Ευρωζώνη.

– Το 66% θεωρεί το υψηλότερο κόστος μεταφορών ως το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ 59% θεωρεί ως το κυριότερο πρόβλημα τις υψηλότερες τιμές για τα εμπορεύματα/ενδιάμεσα αγαθά.

– Το 41% αναφέρει ότι οι εταιρείες τους επηρεάζονται σε μέτριο βαθμό από τα

προβλήματα εφοδιαστικής αλυσίδας και μόνο το 11% ότι επηρεάζονται σε μεγάλο

βαθμό.

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της πρόσφατης έρευνας Deloitte European CFO Survey Spring 2022, ο κ. Παναγιώτης Χορμοβίτης, Partner, Financial Advisory, CFO Program Leader, Deloitte σημείωσε: «Οι επιχειρήσεις πλέον, εν μέσω αλλεπάλληλων, συμμετρικών και πρωτοφανών κρίσεων της ευρωπαϊκής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας, καλούνται εκ νέου να προσαρμοστούν σε μια απαιτητική πραγματικότητα, επιδεικνύοντας ευελιξία και

ισχυρά αντανακλαστικά, χαράσσοντας μια στρατηγική που θα λαμβάνει υπόψη της καιγεωπολιτικές αναταραχές και πληθωριστικές πιέσεις (με ό,τι αυτό συνεπάγεται) αλλά και ταυτόχρονα όλο και περισσότερο θα βασίζεται στον ψηφιακό μετασχηματισμό και θα ενσωματώνει κριτήρια ESG και δράσεις ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Είναι ίσως μια από τις πιο απαιτητικές περιστάσεις των τελευταίων δεκαετιών που βλέπουμε ότι επηρεάζει τους επιχειρηματικούς ηγέτες, οι οποίοι εμφανίζονται πιο απαισιόδοξοι από ό,τι ήταν τα τελευταία 7 χρόνια, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με έναν εξωτερικό και επικίνδυνα αποσταθμηστικό παράγοντα, το ξέσπασμα του πιο σοβαρού πολέμου στην Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τον πληθωρισμό να αυξάνεται και τα προβλήματα στην

εφοδιαστική αλυσίδα να παραμένουν, οι προοπτικές επενδύσεων κι ανάπτυξης μειώνονται και μόνο το τέλος του πολέμου και των επιπτώσεών του θα δώσει και πάλι μια πιοξεκάθαρη και αισιόδοξη εικόνα σε όλους. Έχει όμως ιδιαίτερη και συμβολική σημασία ότι οι Έλληνες CFOs αντιμετώπισαν ήδη κρίσεις αλλά και τις συνέπειες αυτών για μεγάλο χρονικό διάστημα στο πρόσφατο παρελθόν μας. Αυτό και μόνο με κάνει περισσότερο αισιόδοξο».