Μετοχικές ανακατατάξεις προ των πυλών για τις τράπεζες

Σε περίοδο αυξημένης κινητικότητας με φόντο πιθανές μετοχικές ανακατατάξεις, εισέρχεται το επόμενο δίμηνο το εγχώριο πιστωτικό σύστημα λόγω των χαμηλών αποτιμήσεων και των υποσχόμενων αποδόσεων, καθώς οι τράπεζες έχουν καταφέρει να εξυγιάνουν σε μεγάλο βαθμό τα δανειακά τους χαρτοφυλάκια και έχουν μπροστά τους αναπτυξιακές προοπτικές.

Η επίσημη εκκίνηση της διαδικασίας αποεπένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τις τράπεζες σε συνδυασμό με το ενδιαφέρον του Public Investment Fund της Σαουδικής Αραβίας για το 20% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας, και του Ομίλου ION Group για την απόκτηση του 27% των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς, έχει ανοίξει την όρεξη κι άλλων επενδυτών για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Καλά πληροφορημένες πηγές κάνουν λόγο για πλήθος επενδυτών, είτε ξένων που δραστηριοποιούνται ή όχι στην Ελλάδα είτε και Ελλήνων από εύρωστους επιχειρηματικούς κλάδους που διαθέτουν σημαντική ρευστότητα και μετά από 10 χρόνια κρίσης βλέπουν εκ νέου προοπτικές στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Ήδη στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, έχουν φθάσει αρκετά αιτήματα από ξένους επενδυτές, με στόχο την απόκτηση των μετοχών που κατέχει το Ταμείο στις τράπεζες. Σήμερα, το ΤΧΣ κατέχει το 40% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας, το 27% της Τράπεζας Πειραιώς, το 9% της Alpha Bank και το 1,4% της Eurobank.

Προφανώς και το μέχρι στιγμής ενδιαφέρον εστιάζεται στα πακέτα της Εθνικής και της Πειραιώς, καθώς τα ποσοστά ελέγχου από την πλευρά του Ταμείου είναι μεγαλύτερα σε σύγκριση με τις άλλες δύο τράπεζες. Στα τέλη του περασμένου Ιουλίου, κατά την επίσκεψη στην Αθήνα του διαδόχου του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν φέρεται να κατέθεσε στον Κυριάκο Μητσοτάκη το ενδιαφέρον του Public Investment Fund of Saudi Arabia για το 20% της Εθνικής Tράπεζας και μια θέση στο Διοικητικό της Συμβούλιο. Ακολούθησε η επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος στο ΤΧΣ και προφανώς η κατάθεση προσφοράς.

Την ίδια στιγμή και σύμφωνα με πληροφορίες, μέσα στο Σαββατοκύριακο υπήρξαν επαφές του ION Group με την κυβέρνηση και εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για την απόκτηση του 27% των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς που κατέχει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Ο ρόλος του ΤΧΣ

Κύκλοι του ΤΧΣ με κάθε ευκαιρία τονίζουν ότι επί του παρόντος το Ταμείο δεν θα προβεί σε κάποια κίνηση έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία της στρατηγικής αποεπένδυσης, μια διαδικασία για την οποία έχει προσλάβει τη Rothchild.

Για να ξεκινήσει, όμως, η διαπραγμάτευση, θα πρέπει το ΤΧΣ να διαθέτει εγκεκριμένη στρατηγική αποεπένδυσης και να έχει καθορίσει, βάσει αυτής, μια σειρά θεμάτων. Μόλις πρόσφατα, το Ταμείο επέλεξε τη Rothschild για να εκπονήσει στρατηγική αποεπένδυσης και έχει διενεργηθεί η πρώτη συνάντηση. Παράλληλα, κατέθεσε στον ΥΠΟΙΚ Χρήστο Σταϊκούρα short list με επενδυτικές τράπεζες (Goldman Sachs, JP Morgan, Bank of America), για την επιλογή συμβούλου διάθεσης μετοχών της Εθνικής.

H Rothschild εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει την κατάθεση προσχεδίων προτεινόμενης στρατηγικής εντός Νοεμβρίου, ενώ αναμένεται να έχει ολοκληρώσει το έργο της ως τον Δεκέμβριο.

Ο νόμος που διέπει τη λειτουργία του ΤΧΣ ορίζει τις βασικές αρχές. Η αιτιολογημένη στρατηγική αποεπένδυσης καλείται να συνυπολογίσει τις συνθήκες αγοράς/οικονομίας/χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως και τη διάρκεια ζωής του ΤΧΣ (ως την 31/12/2025). Επιπρόσθετα, πρέπει να περιλαμβάνει το γενικό πρόγραμμα διάθεσης των μετοχών ή άλλων χρηματοπιστωτικών καθώς και ειδικότερες κατευθύνσεις ανά πιστωτικό ίδρυμα, για τις οποίες λαμβάνονται υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά της συμμετοχής του ΤΧΣ.

Τέλος, πρέπει να προβλέπει τις ενδεδειγμένες ανταγωνιστικές διαδικασίες προσφορών και τις προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτές, τις απαιτήσεις διαφάνειας και συμμόρφωσης με τη νομοθεσία της κεφαλαιαγοράς, και τις πιθανές μεθοδολογίες διάθεσης. Η διάθεση των μετοχών μπορεί να γίνεται τμηματικά ή άπαξ, κατά την κρίση του Ταμείου και σε συμμόρφωση με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

Το Δ.Σ. του Ταμείου δύναται να διαβουλεύεται για τη στρατηγική με τα Δ.Σ. των τραπεζών στις οποίες συμμετέχει μετοχικά, ενώ το τελικό κείμενο πρέπει να έχει τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο δύναται να ζητά προηγουμένως την άποψη της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ο σύμβουλος διάθεσης από την πλευρά του θα πρέπει να καταθέσει πρόταση συγκεκριμένης συναλλαγής διάθεσης, σύμφωνα με τη στρατηγική αποεπένδυσης, να αποτυπώσει και να αξιολογήσει ως ικανοποιητικές τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά και τέλος, να υποβάλει αιτιολογημένη πρόταση για την πλέον ενδεδειγμένη δομή της συναλλαγής. Αν πρέπει να τηρηθούν κατά γράμμα οι παραπάνω διαδικασίες, θεωρείται δύσκολο η στρατηγική αποεπένδυσης να είναι έτοιμη τον Δεκέμβριο.

Ανασταλτικός παράγοντας οι αγορές

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι ακόμη και εάν το ΤΧΣ είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του χρόνου, η συγκυρία που επικρατεί αυτή την περίοδο στις αγορές δεν διευκολύνει μια απόφαση απευθείας διάθεσης ποσοστών των συστημικών τραπεζών, εκτός και εάν οι προσφορές ενέχουν premium, σε σχέση με την τρέχουσα ή/και μεσοσταθμική κεφαλαιοποίηση και ενσωματώνουν τις προοπτικές των τραπεζών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το σύνολο των ευρωπαϊκών τραπεζών διαπραγματεύεται σήμερα σε αισθητά χαμηλότερα, σε σχέση με τα προ ρωσικής εισβολής, επίπεδα, παρά το γεγονός ότι τα φετινά αποτελέσματα είναι «ισχυρά», καθώς οι επενδυτές ανησυχούν για τις επιπτώσεις της διαφαινόμενης ύφεσης.

Για τις εγχώριες τράπεζες η συγκυρία καθίσταται ακόμη πιο ιδιαίτερη. Η γεωπολιτική κρίση τις βρήκε να έχουν σχεδόν ολοκληρώσει την εξυγίανση των ισολογισμών τους, την ώρα που αυξάνονται σημαντικά τα έσοδα από τόκους, λόγω νέων χορηγήσεων και της ανατιμολόγησης, που επιφέρει η αύξηση των επιτοκίων αναφοράς από την ΕΚΤ. Κατά τη φετινή χρήση θα εμφανίσουν υψηλά οργανικά κέρδη, επιτυγχάνοντας μετά από 10 και πλέον έτη ικανοποιητικές αποδόσεις ενσώματων ιδίων κεφαλαίων. Παράλληλα δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο το πόσο θα επηρεάσει η πιθανή ύφεση μεγάλων ευρωπαϊκών οικονομιών την εγχώρια οικονομία και την ποιότητα των τραπεζικών ισολογισμών, αν και η κρίση βρίσκει τις τράπεζες καλύτερα κεφαλαιοποιημένες.