Οι αποφάσεις της ΕΕ για το ενεργειακό στα… χρώματα της αλληλεγγύης
Συγκεκριμένα μέτρα κι ένα μοντέλο για τις συναλλαγές του φυσικού αερίου που θα περιορίζει τις τιμές, με θέσπιση ανώτατου ορίου, αναμένεται να καταθέσουν οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ, σε συνέχεια της συμφωνίας των Ευρωπαίων ηγετών, την περασμένη εβδομάδα να αναθέσουν στους υπουργούς τους να συγκεκριμενοποιήσουν τις λύσεις για την επάρκεια και τη μείωση του κόστους ενέργειας.
«Να δοθεί έμφαση στο πρόβλημα του ενεργειακού κόστους και όχι μόνο της επάρκειας», τονίζει μιλώντας στο Fortune Greece o Καθηγητής της Έδρας Jean Monnet στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Δίκαιο της Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Νικόλας Φαραντούρης σχολιάζοντας ότι οι κατευθύνσεις του Συμβουλίου Κορυφής αντανακλούν τις διαφορετικές ανάγκες και τον διαφορετικό βαθμό εξάρτησης και προσπαθούν να συγκεράσουν τις διαφορετικές θέσεις των κρατών μελών. Όπως εξηγεί, «η Γερμανία λ.χ. έχει κυρίως πρόβλημα ενεργειακής επάρκειας, ενώ η Ελλάδα σήμερα βασικά πρόβλημα ενεργειακού κόστους. Εν συνόλω, η ΕΕ παραμένει αρκετά εξαρτημένη αλλά ταυτόχρονα δηλώνει προσηλωμένη στον στόχο της κλιματικής μετάβασης και ουδετερότητας». Έχοντας διατελέσει Πρόεδρος της Νομικής Επιτροπής της EUROGAS και της ένωσης των 45 ενεργειακών εταιρειών φυσικού αερίου Στην Ευρώπη, ο κ. Φαραντούρης λέει «ναι στην «πράσινη» και «κόκκινη» αλληλεγγύη, όχι μόνο στην «μπλε» ή à la carte – «Πράσινη» αλληλεγγύη, υπό την έννοια της ευρωπαϊκής θεσμικής και δημοσιονομικής αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ για την προώθηση και επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας και την αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας στη βάση των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν οι ΑΠΕ. Και «κόκκινη» αλληλεγγύη, με την έννοια της θέσπισης δημοσιονομικών εργαλείων με στόχο την μείωση των τιμών και ανάληψη μέρους του κόστους προμήθειας από ευρωπαϊκούς πόρους (ενεργειακό ευρωομόλογο)».
Σύμφωνα με τον κ. Φαραντούρη, σήμερα η συζήτηση εστιάζεται κυρίως στην «μπλε» αλληλεγγύη, στην προσπάθεια διασφάλισης δηλαδή ότι το φυσικό αέριο θα κατευθυνθεί στα κράτη μέλη που το χρειάζονται περισσότερο με παράλληλα μέτρα για τη μείωση της ζήτησης εντός και μεταξύ των κρατών-μελών. Καταλήγοντας ο καθηγητής επισημαίνει ότι «σε αύτη τη δέσμη πρέπει να επιμείνει η ελληνική κυβέρνηση στις Βρυξέλλες, με έμφαση στο πρόβλημα του ενεργειακού κόστους και όχι μόνο της επάρκειας, παράλληλα με την υιοθέτηση αντίστοιχης δέσμης ρυθμιστικών – δημοσιονομικών – ελεγκτικών παρεμβάσεων στο εσωτερικό για την αντιμετώπιση των ενδογενών παραγόντων που πυροδοτούν την ακρίβεια στη χώρα μας».
Το χρονικό
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με τον χειμώνα προ των πυλών και τον κίνδυνο blackout ορατό σε ορισμένες χώρες ο χρόνος είναι εξαιρετικά περιορισμένος για τη θεσμοθέτηση κοινών λύσεων. Εξάλλου, παρά τα θετικά σχόλια στο προσκήνιο, οι διαφωνίες που διατυπώνονται στο παρασκήνιο των επαφών που διενεργούνται στις Βρυξέλλες αλλά και οι αναφορές για κοινές ευρωπαϊκές λύσεις «όπου χρειάζεται», με διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας, εγείρουν αβεβαιότητες.
Πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές επιχειρώντας να ερμηνεύσουν τις τελευταίες εξελίξεις καταγράφουν μεν ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα πως πρέπει να υπάρξει συμβιβαστική λύση στο ενεργειακό αλλά δεν έλαβαν επί της ουσίας απόφαση. Προς τούτο κάλεσαν τα αρμόδια στελέχη να συνεργαστούν για να προτείνουν στην Κομισιόν τις δέουσες νομοθετικές παρεμβάσεις συμπεριλαμβανομένης ανάλυσης κόστους και οφέλους για το πλαφόν. Εντός των επομένων εβδομάδων θα έχουν συμφωνηθεί οι τεχνικές προδιαγραφές ενώ αν δεν υπάρξει συνεννόηση το θέμα θα επανέλθει σε επίπεδο ηγετών.
Υπενθυμίζεται ότι στην προηγούμενη σύνοδο υπήρξαν έντονες διαφωνίες που εκφράστηκαν με ένταση, όπως αυτή μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, με τον Γάλλο Πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, να λέει ότι η Γερμανία απομονώνεται με την άρνηση του περιορισμού των τιμών του φυσικού αερίου και τη Γερμανία να απαντά με το επιχείρημα ότι διαθέτει ήδη το 25% του προϋπολογισμού της για τη διαχείριση της κρίσης.
Στην πρόσφατη σύνοδο πάντως ο Γάλλος πρόεδρος εξέφρασε ικανοποίηση για το αποτέλεσμα ενώ ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς είπε ότι το αποτέλεσμα της συνόδου αποτελεί ένα μήνυμα αλληλεγγύης. Για οδικό χάρτη στο θέμα των ενεργειακών τιμών μίλησε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Πάντως πολλές χώρες αναλαμβάνουν ήδη πρωτοβουλίες. Εκτός από τη Γερμανία που ενέκρινε πακέτο 200 δισ. ευρώ, αναστέλλοντας την ισχύ του «φρένου στο χρέος» που είχε θεσπιστεί το 2009 στο σύνταγμα της χώρας, η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν ήδη περιορίσει την τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης η Γαλλία συμφώνησε με την Ισπανία και την Πορτογαλία για κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου και υδρογόνου που θα συνδέει τη Βαρκελώνη με τη Μασσαλία. Η Ουγγαρία από την πλευρά της φέρεται να πέτυχε, σύμφωνα με δηλώσεις του πρωθυπουργού της χώρας Βίκτορ Ορμπάν, εξαίρεση από τον προωθούμενο μηχανισμό πλαφόν στις τιμές για το εισαγόμενο φυσικό αέριο. Σύμφωνα με δηλώσεις του, εξασφάλισε ότι το πλαφόν που θα θέσει η ΕΕ δεν θα ισχύσει για τις μακροπρόθεσμες συμφωνίες προμήθειας αερίου, όπως η 15ετής συμφωνία που έχει η Ουγγαρία με τη ρωσική Gazprom, καθώς η Μόσχα την έχει προειδοποιήσει με διακοπή στις παραδόσεις.
