Η ΕΚΤ άργησε πολύ και διορθώνει το λάθος με λάθος
Ως γνωστόν πλέον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης (το επιτόκιο καταθέσεων είναι πλέον στο 1,5% και το επιτόκιο κύριας αναχρηματοδότησης στο 2%). Σε αντίθεση με τις αποφάσεις πολιτικής τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, το μέγεθος της αύξησης των επιτοκίων φαίνεται να υποστηρίχθηκε από όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου.
Παράλληλα με την αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων, η ΕΚΤ ανακοίνωσε αλλαγές στις τρέχουσες Πράξεις Στοχευμένης-Μακροπρόθεσμης Αναχρηματοδότησης (TLTRO), όσον αφορά το εφαρμοζόμενο επιτόκιο και τις προηγούμενες ημερομηνίες αποπληρωμής.
Η κεντρική τράπεζα αποφάσισε επίσης να καθορίσει την αποζημίωση για τα ελάχιστα αποθεματικά με βάση το επιτόκιο διευκόλυνσης καταθέσεων της ΕΚΤ. Όσον αφορά τους τροποποιημένους όρους TLTRO, από τις 23 Νοεμβρίου 2022 και μετά, το επιτόκιο για όλες τις πράξεις TLTRO III θα αναπροσαρμόζεται με τα μέσα ισχύοντα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, «είναι απαραίτητο να προσαρμοστούν ορισμένες παράμετροι του TLTRO III για να ενισχυθεί η μετάδοση των επιτοκίων πολιτικής μας στις συνθήκες τραπεζικού δανεισμού, κάτι που είναι λίγο περίεργο, καθώς η τελευταία Έρευνα για τον Τραπεζικό Δανεισμό είχε ήδη σηματοδοτήσει αυστηροποίηση των όρων δανεισμού.
Όσον αφορά την απόφαση να καθοριστεί η αποζημίωση των ελάχιστων αποθεματικών με το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ και όχι πλέον με το επιτόκιο refi, σύμφωνα με το ΙΝG, αυτό δεν θα έχει αντίκτυπο, καθώς τα ελάχιστα αποθεματικά είναι επί του παρόντος μόνο ένα κλάσμα της συνολικής πλεονάζουσας ρευστότητας.
Ο πιο απότομος και μεγαλύτερος κύκλος αύξησης των επιτοκίων στην Ιστορία
Μέχρι στιγμής, η ΕΚΤ έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά 200 μονάδες βάσης, σε μια περίοδο λίγο μεγαλύτερη των τριών μηνών. Πρόκειται για τον πιο απότομο και επιθετικό κύκλο επιτοκιακών αυξήσεων στην Ιστορία. Στους δύο προηγούμενους κύκλους από την έναρξη της νομισματικής ένωσης, η ΕΚΤ χρειάστηκε τουλάχιστον 18 μήνες για να αυξήσει τα επιτόκια συνολικά κατά 200 μονάδες βάσης. Η τελευταία αύξηση παρέχει περαιτέρω στοιχεία για την ακραία αλλαγή παραδείγματος στην ΕΚΤ.
Πριν από μερικά χρόνια, η ίδια ΕΚΤ μπορεί να είχε αποφασίσει διαφορετικά. Η σημερινή ΕΚΤ, ωστόσο, μάλλον αντιλήφθηκε αργά ότι ακόμη και αν ο πληθωρισμός οφείλεται σε παράγοντες από την πλευρά της προσφοράς, ο πολύ υψηλός πληθωρισμός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να βλάψει την αξιοπιστία μιας κεντρικής τράπεζας και να φυτέψει σπόρους για αδικαιολόγητα δευτερογενή αποτελέσματα.
Στην τρέχουσα συγκυρία, με την ύφεση να επικρέμαται ως δαμόκλειος σπάθη και την αβεβαιότητα να είναι υψηλή, η εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής είναι ένα πράγμα, αλλά η μετάβαση σε περιοριστικά εδάφη είναι άλλο.
Με την τελευταία αύξηση, η ΕΚΤ έχει πλησιάσει πολύ κοντά στο σημείο στο οποίο το φυσιολογικό θα μπορούσε να γίνει περιοριστικό. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, η Λαγκάρντ είπε ότι η ΕΚΤ ενδέχεται να χρειαστεί να αυξήσει τα επιτόκια σε αρκετές ακόμη συνεδριάσεις, καθώς η επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Τι θα γίνει τον Δεκέμβριο
Η ΕΚΤ φαίνεται αποφασισμένη να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια, αν και όχι πλέον στο τρέχον ύψος των 75 μ.β. Η Λαγκάρντ προσπάθησε να δώσει την εντύπωση ότι θα υπάρξουν περισσότερες από μία αυξήσεις επιτοκίων.
Ωστόσο, το γεγονός ότι η ΕΚΤ δεν πιστεύει πλέον σε καμία εκτίμηση για ουδέτερο επιτόκιο καθιστά δύσκολο τον προσδιορισμό της ακριβούς συνάρτησης αντίδρασης της ΕΚΤ. Αυτή η συνάρτηση αντίδρασης μπορεί πιθανώς να συνοψιστεί ως «οτιδήποτε, όποτε». Η Λαγκάρντ ανέφερε επίσης τη λέξη «ύφεση» και τόνισε ότι τα εισερχόμενα στοιχεία και οι επόμενες προβλέψεις στη συνάντηση του Δεκεμβρίου θα είναι σημαντικά.
Σύμφωνα με την ING, «Πιστεύουμε ότι η συζήτηση στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου θα είναι ήδη πολύ πιο αμφιλεγόμενη από ό,τι σήμερα, με μια αύξηση επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης να είναι το πιο πιθανό σενάριο. Ωστόσο, καθώς οι προοπτικές της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό για το 2024 ήταν ήδη στο 2,3% τον Σεπτέμβριο και πιθανότατα θα είναι στο 2% για το 2025 στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου, είναι δύσκολο να δούμε πώς η ΕΚΤ μπορεί να επιτύχει περισσότερες από επιπλέον αυξήσεις επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης. Για εμάς, το τερματικό επιτόκιο παραμένει στο 2,25% για το επιτόκιο καταθέσεων. Η ΕΚΤ άργησε πολύ να ομαλοποιήσει τη νομισματική πολιτική. Δεν πρέπει όμως να διορθώσει το λάθος… κάνοντας και άλλο λάθος, δηλαδή κρατώντας τα επιτόκια ψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα.
