Προκλήσεις και ευκαιρίες στο δρόμο για το net zero banking
Πολλές μεγάλες διεθνείς τράπεζες διεκδικούν ηγετικό ρόλο στη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικού άνθρακα, αλλά αντιμετωπίζουν προκλήσεις ως επόπτες της προσπάθειας των πελατών τους να απαλλαγούν από τον άνθρακα.
Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα αναπτύσσεται συζήτηση τόσο για το κόστος της πράσινης μετάβασης όσο και για το ρόλο των τραπεζών, που είναι κρίσιμος, δεδομένου ότι σημαντικό μέρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων που κατευθύνονται στην χρηματοδότηση της μετάβασης θα διοχετευθούν στον ιδιωτικό τομέα με τη μορφή τραπεζικών πιστώσεων. Ταυτόχρονα, η απορρόφηση αυτών των κοινοτικών κονδυλίων θα απαιτήσει τη μόχλευση και ιδιωτικών πόρων, με αναλογία 50% κοινοτικοί πόροι, 30% τραπεζική συμμετοχή και 20% ιδιωτικά κεφάλαια. Όπως εκτίμησε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, Χρήστος Μεγάλου, στο πλαίσιο του 15ου συνεδρίου της Credit Risk Management που διοργάνωσε η ICAP CRIF, για τη βιώσιμη τραπεζική, το ύψος των ετήσιων επενδύσεων στην ελληνική οικονομία θα ανέλθει σε επίπεδα άνω των 40 δισ. ευρώ το χρόνο και μόνο για την δεκαετία 2021-2030 προβλέπονται συνολικές επενδύσεις ύψους 400 δισ. ευρώ.
Η Τράπεζα Πειραιώς είναι σημαντικός χρηματοδότης της πράσινης μετάβασης της οικονομίας, όπως αναφέρθηκε από τον κ. Μεγάλου, ενώ εξίσου ισχυρό ρόλο έχουν και οι άλλες τράπεζες, Eurobank, Alpha Bank αλλά και η Εθνική Τράπεζα, έχοντας ενισχύσει αυτό το ρόλο και μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού τους.
Παρόλαυτά, σε παγκόσμια κλίμακα, διαπιστώνεται ότι ο κλάδος είναι μπροστά σε προκλήσεις. Σύμφωνα με μελέτη της Accenture, μέχρι στιγμής σχεδόν το 60% των κορυφαίων τραπεζών στον κόσμο έχουν αναλάβει δημόσιες δεσμεύσεις για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Επιπλέον, διαπιστώνει ότι πολλές τράπεζες είναι πρόθυμες να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα και να γίνουν διαχειριστές της παγκόσμιας μετάβασης σε μια καθαρή οικονομία και να καθοδηγήσουν τους πελάτες τους, ρόλος που θα επέτρεπε στις τράπεζες να επεκτείνουν και να ενισχύσουν τις δραστηριότητές τους.
Σύμφωνα με την έρευνα σημαντικές προκλήσεις εμποδίζουν τις τράπεζες να επιτύχουν αυτόν τον στόχο. Αυτές έχουν να κάνουν με την έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων και την πολυπλοκότητα, με το γεγονός ότι συχνά οι τράπεζες ξεκινούν το ταξίδι για το net zero με προγράμματα που λειτουργούν ως προσθήκες, χωρίς ενσωμάτωση στην ατζέντα μετασχηματισμού, καθώς και με την έλλειψη ωριμότητας στα θέματα βιώσιμης χρηματοδότησης, δεδομένου ότι τα πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο και οι σχέσεις με τους πελάτες δεν έχουν ακόμη εξελιχθεί σε συνεργασίες.
Για να ξεπεραστούν τα εμπόδια, σύμφωνα με τους αναλυτές, απαιτείται εκτεταμένος μετασχηματισμός όλων των πτυχών των οργανισμών και μείωση των εκπομπών Scope 1&2 από τις δραστηριότητες των ίδιων των τραπεζών, δεδομένου ότι μόνο το 12% των τραπεζών είναι επί του παρόντος σε καλό δρόμο για να πετύχουν τον συγκεκριμένο στόχο.
Η Accenture καταλήγει στο τρίπτυχο grow green, engage, reduce, ως το κλειδί για τον κλάδο προκειμένου να ηγηθεί της μετάβασης.
Εντωμεταξύ μελέτη της SAS, κορυφαίας εταιρείας AI και analytics, για το Economist Impact, προβλέπει τρία πιθανά σενάρια για τον τραπεζικό κλάδο, εξετάζοντας τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που θα προκύψουν στο μέλλον με ορίζοντα το 2035, με ένα από αυτά να εστιάζει στο ρόλο των τραπεζών στην ενίσχυση της συλλογικής δράσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την πράσινη μετάβαση.
Σύμφωνα με το σχετικό σενάριο της SAS προβλέπεται ότι το 2035 θα δημιουργηθεί μια παγκόσμια κοινότητα δεσμευμένη να δρα πάντα προς όφελος του κλίματος, όπου η απεξάρτηση από τον άνθρακα θα αποτελεί πρωταρχικό μέλημα σε όλους τους τομείς της ενέργειας, των υποδομών και των μεταφορών. Οι πόλεις θα έχουν επανασχεδιαστεί με στόχο την καλύτερη ενεργειακή απόδοση και την κλιματική ανθεκτικότητα. Οι οικονομικά αποδοτικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι πράσινες τεχνολογίες θα επικρατήσουν.
«Η ηγετική στάση του τραπεζικού τομέα σε ζητήματα για το κλίμα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη καθολική πρόοδο όλων των κλάδων προς την επίτευξη μηδενικών εκπομπών έως το 2050, και αυτό ξεκινά από τώρα με καλύτερα analytics, μοντελοποίηση και διαχείριση του κλιματικού κινδύνου», σύμφωνα με τον Troy Haines, Senior Vice President και Head of Risk Research and Quantitative Solutions της SAS. Όπως εξηγεί στη μελέτη, οι τράπεζες μπορούν να συμβάλλουν στην προώθηση της πράσινης μετάβασης και να προωθήσουν την παγκόσμια κλιματική ανθεκτικότητα, ενισχύοντας την ικανότητά τους να μοντελοποιούν σενάρια κλιματικού κινδύνου και να κατανοούν τις πιθανές επιπτώσεις στους ισολογισμούς και τα κεφάλαιά τους.
Η μελέτη είναι ξεκάθαρη σχετικά τα διλήμματα που προκύπτουν για τη κλιματική αλλαγή, τον οικονομικό κατακερματισμό και τις διάχυτες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες τονίζοντας ότι οι τράπεζες βρίσκονται σε μια κρίσιμη στιγμή για το μέλλον τους ως κλάδος. Ως προς τα άλλα δύο σενάρια της μελέτης, αυτά εστιάζουν στη δυνατότητα των μετασχηματισμένων τραπεζών να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη του κοινού και στο πώς θα αποδίδουν οι τράπεζες σε έναν γεωπολιτικά κατακερματισμένο κόσμο.
