Το Χαλιφάτο, η Σάικς-Πικό και η επαναχάραξη του παγκόσμιου χάρτη
Συνέπειες και προοπτικές της ανακήρυξης χαλιφάτου από τους τζιχαντιστές της (πρώην) ISIL.
«Το Σάικς-Πικό έχει πεθάνει», είχε πει προ δύο εβδομάδων στον διακεκριμένο ανταποκριτή της Independent στη Μέση Ανατολή, Ρόμπερτ Φισκ, ο Λιβανέζος κεντρώος πολιτικός και ηγέτης των Δρούζων, Ουαλίντ Τζουμπλάτ, αναφερόμενος στην γαλλο-βρετανική συμφωνία του 1916 με την οποία οι δύο μεγάλοι νικητές του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου έκαναν τη μοιρασιά των ζωνών επιρροής στη Μέση Ανατολή.
Ο Τζουμπλάτ είχε 100% δίκαιο. Μένει βέβαια να αποδειχθεί εάν η γενεσιουργός αιτία θα είναι η χθεσινή -ανήμερα της έναρξης του ραμαζανιού- ανακοίνωση των τζιχαντιστών του ISIL («Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε») για την ίδρυση Χαλιφάτου, που προς το παρόν τουλάχιστον εκτείνεται από το Χαλέπι της Συρίας μέχρι την επαρχία Ντιγιάλα του ανατολικού Ιράκ.
Όχι τυχαία, η εξτρεμιστική οργάνωση μετονομάστηκε σε «Ισλαμικό Κράτος» (IS), απαλείφοντας έτσι κάθε γεωγραφικό περιορισμό (Ιράκ και Λεβάντε). Ανακήρυξε τον ηγέτη της, Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι, σε «χαλίφη Ιμπραήμ», διάδοχο του Μωάμεθ και κατά συνέπεια «ηγέτη των μουσουλμάνων σε ολόκληρο τον κόσμο», τους οποίους και κάλεσε να «επιστρέψτε στη θρησκεία σας, απορρίπτοντας τη δημοκρατία, την κοσμικότητα, τον εθνικισμό και τα υπόλοιπα ‘σκουπίδια’ της Δύσης».
Κατά τον ηγέτη των Δρούζων, γράφει ο Ρόμπερτ Φισκ, «ο οποίος έχει ήδη πολεμήσει στον 15ετη εμφύλιο πόλεμο που επαναχάραξε τον χάρτη του Λιβάνου, οι μάχες των νέων σουνιτών τζιχαντιστών για τον έλεγχο της βόρειας Συρίας και των ανατολικών και δυτικών επαρχιών του Ιράκ επιτέλους καταστρέφουν την μεταπολεμική γαλλο-βρετανική συνωμοσία, που χώρισε την παλιά Οθωμανική Αυτοκρατορία στα ελεγχόμενα από τη Δύση αραβικά κράτη της Μέσης Ανατολής».
Πράγματι, με την ίδρυση του ισλαμικού χαλιφάτου του, το IS (πρώην ISIL) ανακηρύσσει αυτόματα ως τεχνητά τα υφιστάμενα σύνορα μεταξύ Συρίας, Ιράκ, Λιβάνου ή Ιορδανίας. Και η αλήθεια είναι ότι εδώ και δύο μήνες η συρο-ιρακινή μεθόριος δείχνει να υπάρχει μόνον στα χαρτιά, μετά και την συμμαχία του IS με φράξια της εξτρεμιστικής («franchise» της αλ-Κάιντα) οργάνωσης αλ-Νούρσα για τον πλήρη έλεγχο στρατηγικών μεθοριακών περασμάτων.
Μέχρι ωστόσο η απειλή αυτή να γίνει πράξη, θα πρέπει να έχουν μεσολαβήσει πολλά, που δυνητικά θα καθορίσουν τον ρου της ιστορίας. Κατ’ αρχάς τίθεται το ερώτημα εάν και για πόσο το IS -η πλουσιότερη σήμερα οργάνωση της Τζιχάντ (Ιερού Πολέμου)- θα διατηρήσει τον έλεγχο των εδαφών που έχει ήδη κατακτήσει και ποιες δυνατότητες έχει να επεκτείνει κι άλλο το επιχειρησιακό πεδίο του.
Ένα δεύτερο καίριο ερώτημα είναι εάν θα καταφέρει να διατηρήσει αρραγή ή ακόμη και να ενισχύσει τη χαλαρή υποστήριξη που απολαμβάνει σήμερα από πλείστους όσους σουνίτες φύλαρχους, αλλά και «αδελφές» εξτρεμιστικές ομάδες ανά την Εγγύς Ανατολή: από τις ομάδες της Ansar al-Sharia στην Τυνησία και στη Λιβύη, μέχρι τους τζιχαντιστές της Ansar Bait Al-Maqdis που έχουν δημιουργήσει το δικό τους «κράτος εν κράτει» επί αιγυπτιακού εδάφους, στη χερσόνησο του Σινά.
Η απάντηση πιθανόν να δοθεί λίαν συντόμως, καθώς το IS έχει ουσιαστικά κηρύξει πια πόλεμο και κατά της αλ-Κάιντα, εν προκειμένω για την ηγεσία της διεθνούς Τζιχάντ. «Οι δύο ομάδες βρίσκονται πλέον σε μία ανοιχτή διαμάχη υπεροχής», παρατηρεί ο Ααρόν Ζέλιν, αναλυτής σε θέματα Μέσης Ανατολής, στην τελευταία μελέτη του για το αμερικανικό think tank «Washington Institute for Near East Policy». «Το ISIL έχει το προβάδισμα», επισημαίνει. «Όμως η μάχη κάθε άλλο, παρά έχει τελειώσει».
«Υπάρχει πάντως ένας παράγοντας, που θα μπορούσε να επηρεάσει ακαριαία και δραματικά προς όφελος του ISIL τις εξελίξεις», υπογραμμίζει η αμερικανική ιστοσελίδα The Daily Beast, «αν κι αυτό προϋποθέτει να «κουμπώσουν» πάρα πολλές μεταβλητές. Αυτός ο παράγοντας δεν είναι άλλος από μία επέμβαση των ΗΠΑ», φανερή ή συγκεκαλυμμένη, η σκοπιμότητα της οποίας θα ανοίξει μοιραία μία άλλη, ομόκεντρη συζήτηση για τον ποιον τελικά εξυπηρετούν όλες αυτές οι ραγδαίες γεωπολιτικές ανακατατάξεις.
Διαβάστε ακόμη:
Τι σημαίνει η κρίση στο Ιράκ για την παγκόσμια οικονομία;
Tην εγκαθίδρυση ενός «ισλαμικού χαλιφάτου» ανακοίνωσε το ΙΚΙΛ
Η HRW επιβεβαιώνει τις μαζικές εκτελέσεις από το ΙΚΙΛ στο Ιράκ
