Οι παροχές πριμοδοτούν το οικονομικό κλίμα. Υπό διαπραγμάτευση οι δημοσιονομικοί κανόνες

Τα νέα μέτρα για νοικοκυριά και επιχειρήσεις που κυοφορούνται ενόψει εκλογών ευνοούν βραχυπρόθεσμα το οικονομικό κλίμα παρά τις αβεβαιότητες που συνδέονται με τον πληθωρισμό, αλλά και ενόψει της πρόκλησης που αναδύει η διαπραγμάτευση των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων.

Μετά τη δημοσιονομική χαλάρωση των τελευταίων ετών και την ανοδική πορεία των επιτοκίων η δημοσιονομική κατάσταση αρκετών μελών της ΕΕ καθιστά επιβεβλημένη τη συζήτηση για το πλαίσιο δημοσιονομικών κανόνων, που αναμένεται να ανοίξει σταδιακά ενόψει και του Eurogroup της Δευτέρας, 16 Ιανουαρίου. Αν και η θέσπιση νέου πλαισίου θα μπορούσε να έχει εφαρμογή στην αξιολόγηση των πολυετών δημοσιονομικών σχεδίων των χωρών της ΕΕ που κατατίθενται τέλη Απριλίου καθώς και στα προσχέδια των προϋπολογισμών του 2024, η συμφωνία δεν φαίνεται ότι μπορεί να επιτευχθεί άμεσα λόγω των διαφορετικών θέσεων που διατυπώνονται.

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν αλλάζουν στα όρια του 3% του ΑΕΠ για το δημοσιονομικό έλλειμμα και του 60% του ΑΕΠ για το δημόσιο ακαθάριστο χρέος. Δίνεται έμφαση στη μείωση του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος υπό την προϋπόθεση εφαρμογής προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, με ταυτόχρονη αυστηρή εποπτεία με βάση τον δείκτη καθαρών πρωτογενών δαπανών.

Η συζήτηση που αναμένεται να ανοίξει έχει ενδιαφέρον για την Ελλάδα, καθώς θα καθορίσει μεταξύ άλλων και τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα και κατ’ επέκταση τον δημοσιονομικό χώρο για την υιοθέτηση νέων μέτρων.

Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση έχει προϊδεάσει για νέα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο που θα προκύψει με την οριστικοποίηση των εσόδων του 2022 αλλά και τα φορολογικά έσοδα του 2023 σε συνδυασμό με τις εισφορές των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας. Εξάλλου, στον προϋπολογισμό του 2023 έχουν συμπεριληφθεί δημοσιονομικά μέτρα, 3,1 δισ. ευρώ από εθνικούς πόρους και 1,1 δισ. ευρώ από συγχρηματοδοτούμενους πόρους, ήτοι 4,2 δισ. ευρώ κι επιπλέον 1 δισ. ευρώ για τις αυξημένες δαπάνες αντιμετώπισης του πληθωρισμού και του ενεργειακού κόστους. Δεδομένου ότι οι τιμές της ενέργειας αποκλιμακώνονται καλλιεργούνται προσδοκίες για πρόσθετες παρεμβάσεις.

Σύμφωνα με τις επισημάνσεις του ΙΟΒΕ στην έρευνα οικονομικής συγκυρίας για τον Δεκέμβριο, η παρατεταμένη καλοκαιρία έχει καθυστερήσει την επίπτωση του ενεργειακού κόστους όσον αφορά τη θέρμανση, ενώ η γενικότερη, αν και μικρή, υποχώρηση των τιμών των ενεργειακών αγαθών διευκόλυνε μια σειρά κλάδων της οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό σημειώθηκε αύξηση του δείκτη οικονομικού κλίματος τον Δεκέμβριο στις 104,3 μονάδες έναντι 101,4 μονάδων τον Νοέμβριο, μία από τις υψηλότερες επιδόσεις των τελευταίων 9 μηνών.

Ωστόσο οι αβεβαιότητες σχετικά με τον πληθωρισμό, αν και προβλέπεται να εξασθενίσουν μέσα στο έτος, παραμένουν ισχυρές. Επισημαίνεται επίσης πως, καθώς εισερχόμαστε σε προεκλογικό περιβάλλον, μπορεί να αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση στον δείκτη κλίματος. Τέτοια βελτίωση καταγράφεται συστηματικά σε όλες σχεδόν τις εκλογικές χρονιές, από το 1981, καθώς νοικοκυριά και επιχειρήσεις προεξοφλούν σειρά μέτρων που θα τους ευνοήσουν, πρόσκαιρα ή μετεκλογικά. Συνολικά, φαίνεται πως οι επικείμενες εκλογές ενεργοποιούν θετικές εκτιμήσεις, τουλάχιστον για τη βραχυπρόθεσμη περίοδο.