Ενέργεια: Η Ευρώπη απέφυγε τα blackout, αλλά η κρίση έχει …επίλογο
Η Ευρώπη απέφυγε τον ενεργειακό Αρμαγεδδώνα τον χειμώνα χάρη στον ασυνήθιστα ζεστό καιρό και τις προσπάθειες των κρατών να βρουν άλλες πηγές φυσικού αερίου μετά τη διακοπή της παροχής από τη Ρωσία αυξάνοντας επίσης τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην κάλυψη του φορτίου, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα – όπου η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά επόμενης μέρας (Day-Ahead Market-DAM) υποχωρεί στα 86,77 ευρώ/MWh καταγράφοντας νέα πτώση 34,5%.
Οικονομολόγοι σε μια σειρά από αναλύσεις που δημοσιεύονται το τελευταίο διάστημα, εφιστούν την προσοχή στην αύξηση των αποθεμάτων από προμηθευτές φυσικού αερίου, μια κίνηση ασυνήθιστη για την εποχή, που συνδέεται με τα χαμηλά επίπεδα ζήτησης. Αυτή η απροσδόκητη τάση ευνόησε τη διόρθωση των τιμών στις αγορές απαλύνοντας τους φόβους για blackout και ελλείψεις στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται στα νοικοκυριά και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Το συμβόλαιο αναφοράς στο ολλανδικό hub ΤΤF διαπραγματεύεται στα 60 ευρώ καταγράφοντας σε διάστημα 52 εβδομάδων μια διακύμανση από το ανώτατο 339,195 ευρώ που βρέθηκε τον Αύγουστο του 2022 στα 54,5 ευρώ ενδοσυνεδριακά τον Ιανουάριο του 2023.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι τα χειρότερα είναι πίσω θεωρώντας ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει μικρότερο κίνδυνο έλλειψης φυσικού αερίου. Το βασικό τους επιχείρημα είναι ο ασυνήθιστα για την εποχή ζεστός καιρός που ευνόησε τη διατήρηση των αποθεμάτων σε υψηλά επίπεδα, άνω του 80% στην έναρξη της νέας χρονιάς. Τα αποθέματα φυσικού αερίου συνήθως μειώνονται από τον Οκτώβριο και αυξάνονται την επόμενη άνοιξη αλλά οι υψηλές θερμοκρασίες έδωσαν χρόνο στην προσπάθεια εύρεσης εναλλακτικών προμηθευτών για την αντικατάσταση του μεγαλύτερου μέρους του ρωσικού φυσικού αερίου στο οποίο βασιζόταν η Ευρώπη πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Παρά το υψηλό κόστος επένδυσης πολλές χώρες με υψηλό βαθμό εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο στράφηκαν σε μονάδες επαναεριοποίησης και προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου που μεταφέρεται με υγραεριοφόρα πλοία από τις ΗΠΑ και το Κατάρ. Δεν είναι τυχαίο ότι αυξήθηκε ο παγκόσμιος στόλος LNG Carriers το περασμένο έτος και κατά συνέπεια τα ταξίδια LNG ενώ το εμπόριο ανέκαμψε μετά από την απότομη πτώση την περίοδο της πανδημίας.
Είναι ενδεικτικό ότι η Γερμανία μίσθωσε πέντε πλωτούς τερματικούς σταθμούς εισαγωγής LNG ενώ στη βιομηχανία μειώθηκε η κατανάλωση με την παύση μονάδων σε εργοστάσια παραγωγής λιπασμάτων και άλλες ενεργοβόρες μονάδες, η βιωσιμότητα των οποίων δοκιμάστηκε.
Με τέτοιες κινήσεις η Ευρώπη διαχειρίστηκε την ενεργειακή κρίση, αλλά αναδύονται νέες προκλήσεις. Εξάλλου, οι καταναλωτές μπορεί να βλέπουν μείωση στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά το ύψος τους απέχει από τα επίπεδα της κανονικότητας και οι τιμές του φυσικού αερίου παραμένουν υψηλές. Οπότε η ανακούφιση έρχεται μέσω επιδοτήσεων. Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, η κυβέρνηση ψήφισε ανώτατα όρια τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας επιτρέποντας στις μικρές επιχειρήσεις και τους οικιακούς καταναλωτές να αγοράζουν το 80% της ενέργειάς τους στην τιμή του προηγούμενου έτους. Η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα επεκτείνει τις παροχές για να βοηθήσει όσους δυσκολεύονται να πληρώσουν τους αυξημένους λογαριασμούς ενέργειας μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023. Η Ιταλία σχεδιάζει πακέτο τουλάχιστον 15 δισ. ευρώ για να τιθασεύσει το ενεργειακό κόστος στο πλαίσιο του προϋπολογισμού του 2023 ενώ πρόβλεψη για περαιτέρω ενισχύσεις έχει κάνει και η ελληνική κυβέρνηση.
Ωστόσο η στήριξη αυξάνει τα δημοσιονομικά ελλείμματα και δεν είναι όλες οι χώρες σε θέση να επωμίζονται το βάρος των προγραμμάτων επί μακρόν. Η βιωσιμότητα αυτού του μοντέλου έχει αρχίσει να προκαλεί διαφωνίες σε πολιτικό επίπεδο την ώρα που αλλάζει το ενεργειακό παιχνίδι. Εξάλλου, πέρα από τις κινήσεις της Ρωσίας στις προμήθειες φυσικού αερίου, σε ένα περιβάλλον χαμηλών τιμών πετρελαίου, με μεγάλο μέρος του ρωσικού πετρελαίου να προμηθεύει έναντι σημαντικής έκπτωσης αγοραστές σε Ινδία και Κίνα, η Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κινδύνους από δυνητικά τεχνικά προβλήματα μέχρι ακραίες καιρικές συνθήκες, ακόμη και από μια μεταβολή στη ζήτηση από την Κίνα, όπου η κατανάλωση μειώθηκε λόγω της πολιτικής zero Covid και ενδέχεται να αυξηθεί με την χαλάρωση των περιορισμών. Σε αυτή την περίπτωση, η Ευρώπη θα αντιμετώπιζε υψηλότερο κόστος. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) είχε προειδοποιήσει στα μέσα Δεκεμβρίου του 2022 ότι η ΕΕ έχει αρκετό φυσικό αέριο για το χειμώνα, αλλά θα μπορούσε να αντιμετωπίσει έλλειψη το επόμενο έτος, εάν η Ρωσία μειώσει περαιτέρω τις προμήθειες, καλώντας τις κυβερνήσεις να επιταχύνουν την εξοικονόμηση ενέργειας hlektrikhκαι την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι στην Ελλάδα η μεγάλη συμμετοχή των ΑΠΕ ήταν ένας σημαντικός παράγοντας, που σε συνδυασμό με τον καλό καιρό, που περιόρισε την κατανάλωση, αλλά και την πτώση των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου, οδήγησε την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας κάτω από τα 100 ευρώ/MWh, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ, στα 86,77 ευρώ/MWh (DAM), από 132,48 ευρώ/MWh μία ημέρα πριν. Πρόκειται για μια από τις χαμηλότερες τιμές στην Ευρώπη ενώ η τάση αναμένεται να έχει αποτύπωμα και στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:
