Βραδυφλεγής βόμβα το δημογραφικό για την παγκόσμια ανάπτυξη – «Σκουπίδια» οι δυτικές οικονομίες έως το 2060

Σε μεγάλο πρόβλημα για τα δημόσια οικονομικά των κρατών της Δύσης αναδεικνύεται ο γηράσκων πληθυσμός, με τους οίκους αξιολόγησης να προειδοποιούν ότι οι επιτοκιακές αυξήσεις έχουν επιπτώσεις στις συντάξεις και στο κόστος υγειονομικής περίθαλψης. 

Σύμφωνα με τους Financial Times, δεδομένου ότι τα επιτόκια εκτινάσσονται ως απάντηση στη άνοδο του πληθωρισμού, οι Moody’s, S&P και Fitch προειδοποιούν ότι η επιδείνωση των δημογραφικών στοιχείων πλήττει ήδη τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας των ανά τον κόσμο οικονομιών. Προσθέτουν δε ότι χωρίς σαρωτικές μεταρρυθμίσεις έρχονται υποβαθμίσεις, γεγονός το οποίο θα δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο υψηλότερων δημοσιονομικών βαρών και αυξανόμενο κόστος δανεισμού.

«Στο παρελθόν, τα δημογραφικά στοιχεία αποτελούσαν μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο αντικείμενο εξέτασης» δήλωσε ο Dietmar Hornung, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Moody’s Investors Services. «Τώρα, το μέλλον είναι εδώ και ήδη χτυπάει για τα κρατικά πιστωτικά προφίλ». 

Κεντρικές τράπεζες

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησαν τα επιτόκια αυτόν τον μήνα στα υψηλότερα επίπεδα από την οικονομική κρίση του 2008 – επιδεινώνοντας το κόστος εξυπηρέτησης του κρατικού χρέους. «Ενώ τα δημογραφικά στοιχεία κινούνται αργά, το πρόβλημα γίνεται πιο επείγον», δήλωσε ο Edward Parker, παγκόσμιος επικεφαλής έρευνας στη Fitch, η οποία υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας τον περασμένο μήνα, προειδοποιώντας ότι η εφαρμογή της μεταρρυθμιστικής ατζέντας του προέδρου Macron μπορεί να διακοπεί.  

Οι οίκοι αξιολόγησης λένε ότι η αύξηση του κόστους δανεισμού επιδεινώνει τον αντίκτυπο των δημογραφικών αλλαγών, ενώ αποτελεί πλήγμα στα δημόσια οικονομικά διότι διογκώνονται οι λογαριασμοί υγειονομικής περίθαλψης και συντάξεων. 

Αυτη η κατάσταση επηρεάζει το αξιόχρεο των χωρών της ΕΕ, όπου, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών θα αυξηθεί από 20% τώρα σε 30% έως το 2050, καθώς και στην Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Ο Marko Mrsnik, επικεφαλής αναλυτής της S&P Global Ratings, πρόσθεσε ότι, σύμφωνα με stress tests της S&P, μια ενιαία ποσοστιαία μονάδα αύξησης του κόστους δανεισμού θα αύξανε τους δείκτες χρέους προς ΑΕΠ για την Ιαπωνία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ κατά περίπου 40-60 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2060.

«Αυτή είναι μια σημαντική αύξηση και συνεπάγεται μεταρρυθμίσεις που είτε σχετίζονται με τις δημογραφικές αλλαγές είτε άλλες δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις που θα χρειαστούν πιθανώς ώστε το δημόσιο χρέος να παραμείνει βιώσιμο», είπε. Η S&P δήλωσε τον Ιανουάριο ότι περίπου οι μισές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου θα έχουν υποβαθμιστεί σε «σκουπίδια» έως το 2060, εάν δεν ληφθούν μέτρα για τη μείωση του κόστους της γήρανσης του πληθυσμού. Εκτίμησε δε ότι, ελλείψει μεταρρυθμίσεων στις δημοσιονομικές πολιτικές που σχετίζονται με τη γήρανση, κάθε κράτος, κατά μέσο όρο, θα έχει έλλειμμα 9,1% του ΑΕΠ έως το 2060, μια τεράστια αύξηση από 2,4% το 2025.

Η S&P προέβλεψε επίσης ότι το κόστος των συντάξεων θα αυξηθεί κατά μέσο όρο 4,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έως το 2060, φτάνοντας το 9,5% – αν και με μεγάλη απόκλιση μεταξύ των χωρών.  Ο οίκος αξιολόγησης προέβλεψε ότι, μεταξύ 2022 και 2060, οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη θα αυξηθούν κατά 2,7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ για τη διάμεση χώρα. 

«Όσο περισσότερο οι κυβερνήσεις αναβάλλουν τη λήψη δράσης, τόσο πιο επώδυνη θα είναι αυτή, δήλωσε ο Parker της Fitch. Ως πιθανό σημάδι πίεσης, οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου ζητούν περικοπές δαπανών και διαρθρωτική μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού στην πολύ φορτισμένη αντιπαράθεση για το ανώτατο όριο του χρέους των ΗΠΑ. Οι αναλυτές λένε ότι παγκοσμίως, οι χώρες της κεντρικής και νότιας Ευρώπης έχουν από τα χειρότερα δημογραφικά προφίλ, ενώ ξεχωρίζουν τη Γερμανία, της οποίας ο πληθυσμός γερνάει με έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς παγκοσμίως.

Ένα ερευνητικό σημείωμα του οίκου Moody’s φέτος ανέφερε ότι η πίεση στη γερμανική αγορά εργασίας είναι «ήδη ορατή», προσθέτοντας ότι: «Η ανάπτυξη θα εξασθενήσει περαιτέρω το επόμενο έτος χωρίς μεταρρύθμιση». 

Οι οίκοι αξιολόγησης έχουν εκπέμψει σήμα κινδύνου για το διαρθρωτικό έλλειμμα του συνταξιοδοτικού συστήματος στην Ισπανία, όπου η κυβέρνηση αποκατέστησε πρόσφατα μια άμεση σχέση μεταξύ πληρωμών και πληθωρισμού, καθώς και το ρεκόρ της Γαλλίας στη διαχείριση των οικονομικών της. Αλλά επαινούν την Ελλάδα για τις μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό της σύστημα μετά την κρίση χρέους.  Στην έρευνα της S&P σε 81 χώρες, ήταν η μόνη χώρα στην οποία οι δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση αναμενόταν να μειωθούν έως το 2060. Αντίθετα, αρκετές ασιατικές χώρες έχουν επιδείνωση των προοπτικών λόγω δημογραφικών πιέσεων. «Αν κοιτάξετε το 2050, τότε η Κορέα, η Ταϊβάν και η Κίνα είναι μερικές από τις χώρες με τα χειρότερα προφίλ», είπε ο Parker.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Η Βρετανία φέρνει στο κοινοβούλιο μεγάλη έρευνα για την ακρίβεια στα τρόφιμα
• Πληθωρισμός: Τι δείχνει μελέτη της ΕΚΤ για το τρέχον και το επόμενο έτος