«I have a dream…»

Κάτω από τη συμβολική «σκιά» του μνημείου του Αβραάμ Λίνκολν, στην Ουάσινγκτον, εκεί όπου ακριβώς 50 χρόνια πριν ο βαπτιστής εφημέριος από την Τζόρτζια και μετέπειτα Νομπελίστας Ειρήνης, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, εκφώνησε την ιστορική ομιλία του για ένα αμερικανικό έθνος ελεύθερο κι ενωμένο, απαλλαγμένο από διακρίσεις και κοινωνικές προκαταλήψεις, οι ΗΠΑ καλούνται σήμερα, μαζί με τους επετειακούς πανηγυρισμούς, να κάνουν τη σκληρή αυτοκριτική τους…

Στην αποψινή του ομιλία, από βήματος των επετειακών εκδηλώσεων, ο Μπαράκ Ομπάμα -ο πρώτος Αφροαμερικανός πρόεδρος των ΗΠΑ- εκτιμάται ότι θα προσπαθήσει να αντιχήσει τα λόγια του νομπελίστα προασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για μια πιο δίκαιη κοινωνία. Το ίδιο αναμένεται να επιχειρήσουν με τις παρεμβάσεις τους άλλοι δύο Δημοκρατικοί πρώην πρόεδροι: ο Τζίμι Κάρτερ και ο Μπιλ Κλίντον.

Από τις 28 Αυγούστου του 1963 έως και σήμερα, ωστόσο, το «όνειρο» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ -«το γερά ριζωμένο στο αμερικανικό όνειρο», όπως έλεγε- παραμένει ημιτελές στην υλοποίησή του. Σχεδόν ένας στους δύο Αμερικανούς (49%) δηλώνει σε δημοσκόπηση του Pew Research Center ότι υπάρχουν πολλά ακόμη να γίνουν για την εξάλειψη των διακρίσεων, καθώς το φυλετικό χάσμα παραμένει βαθύ ή γίνεται ακόμη πιο ευρύ σε τομείς, όπως η οικονομία και η κοινωνινή δικαιοσύνη.

Διαβάστε ακόμη: ΗΠΑ – Ραγδαία αύξηση στα ληξιπρόθεσμα φοιτητικά δάνεια

Μέσα στα τελευταία 50 χρόνια -τονίζεται στην έρευνα- η εισοδηματική διαφορά μεταξύ μαύρων και λευκών έχει μεγαλώσει σε βάρος των πρώτων. Αυτή, από 19.000 δολάρια που ήταν στη δεκαετία του ‘60, σήμερα έχει φθάσει στα 27.000 δολάρια. Παράλληλα, τα ποσοστά ανεργίας στις τάξεις των Αφροαμερικανών είναι διπλάσια από εκείνα των λευκών, σταθερά από την δεκαετία του ’50 κι εντεύθεν!

Στο «παιχνίδι» των ανισοτήτων μπαίνουν πια κι άλλες μειονότητες, όπως των Λατίνων. Στην έρευνα του Pew, το 35% των Αφροαμερικανών, το 20% των ισπανοφώνων και -ναι- το 10% των λευκών, υποστηρίζουν ότι έπεσαν θύματα μεροληπτικής μεταχείρισης λόγω της φυλής τους μέσα στον τελευταίο χρόνο.

Επτά στους δέκα έγχρωμους και περίπου το ένα τρίτο των λευκών εκτιμούν ότι οι Αφροαμερικανοί τυγχάνουν λιγότερο δίκαιης αντιμετώπισης από την αστυνομία. Αντίστοιχη άποψη έχουν τα δύο τρίτα των μαύρων και περίπου το ένα τέταρτο των λευκών για το δικαστικό σύστημα στις ΗΠΑ. Το κλίμα επιτείνουν ορισμένες επιλογές των ίδιων των αρμόδιων αρχών στη χώρα.

Μόλις τον περασμένο Ιούνιο, το Ανώτατο Δικαστήριο «κατακρεούργησε» την «Πράξη Περί Δικαιώματος του Εκλέγεσθαι», ένα νόμο του 1965 που στόχευε στην προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων των μειονοτήτων στον ιστορικά ρατσιστικό Νότο, όπου σήμερα επικρατούν οι Ρεπουμπλικανοί.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, δικαστήριο στη Φλόριντα απήλλαξε τον εθελοντή πολιτοφύλακα Τζορτζ Ζίμερμαν για την εν ψυχρώ δολοφονία του αόπλου Αφροαμερικανού εφήβου Τρέηβον Μάρτιν -στη θέση του οποίου «θα μπορούσε να ήμουν εγώ, 35 χρόνια πριν», τόνισε χαρακτηριστικά τότε ο Μπάρακ Ομπάμα.

«Πεντήντα χρόνια μετά, η ομιλία του Λούθερ Κινγκ είναι δυσάρεστα εμφανές ότι δεν έχει βρει πλήρες πρακτικό αντίκρυσμα στην καθημερινότητα των Αφροαμερικανών», σχολιάζει σε κύριο άρθρο της η εφημερίδα Guardian. «Ναι, στις ΗΠΑ υπάρχει σήμερα Αφροαμερικανός πρόεδρος. Όμως, τα επίπεδα της ανεργίας, τα εισοδήματα και το δικαστικό σύστημα σκιαγραφούν μια κοινωνία όπου η ισότητα έχει τραπεί σε οπισθοχώρηση. Το “όνειρο” παραμένει δουλειά μισοτελειωμένη. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν μπορεί παρά να ενισχύσει τη δύναμη εκείνης της στιγμής, όταν ο Δρ. Κινγκ βρήκε τις κατάλληλες λέξεις για να κάνει καλύτερο τον κόσμο, δίνοντας στην ομιλία του μία διαχρονική ισχύ για να εμπνέει». Αυτή και τις επόμενες γενιές…

 

Ιστορική αναδρομή σε μία ιστορική ομιλία
Η μεγάλη Πορεία στην Ουάσινγκτον για «Δουλειά και Ελευθερίες», στις 28 Αυγούστου του 1963, ήταν το αποκορύφωμα ενός πολύμηνου αγώνα κατά των τότε ρατσιστικών νόμων, που κρατούσαν τους Αφροαμερικανούς μακριά από τα κολέγια των λευκών, τις καφετέριες, ακόμη και τα καθίσματα στα λεωφορεία! Στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας υπήρχε άγρια καταστολή -τόσο, ώστε να αποτελούν ακόμη σημείο αναφοράς περιοχές όπως το Μπέρμινγκχαμ και η Σέλμα.

Φοβούμενος νέες ταραχές, ο πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι -που δύο μήνες πριν είχε εισηγηθεί τη θέσπιση νόμου για τα πολιτικά δικαιώματα- ζήτησε από τους Αφροαμερικανούς ηγέτες του κινήματος να ακυρώσουν τη μεγάλη τους πορεία. Τελικά, αυτή έγινε ειρηνικά, με τη συμμετοχή περισσότερων από 250.000 ανθρώπων όλων των φυλών, καθώς ελικόπτερα υπερίπταντο του χώρου της συγκέντρωσης, 19.000 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας βρίσκονταν στο πόδι και το FBI είχε το δάχτυλο στο… κουμπί πανικού που είχε εγκαταστήσει στις μικροφωνικές εγκαταστάσεις, για να μπορεί ανά πάσα στιγμή να λογοκρίνει τη μετάδοση εμπρηστικών ομιλιών.

Ο Δρ. Κινγκ ήταν ο τελευταίος από τους συνολικά δέκα ομιλητές που πήραν τον λόγο. Πίσω από ένα «βουνό» απο μικρόφωνα -σε απευθείας ραδιοφωνική και τηλεοπτική μετάδοση- άρχισε να διαβάζει το κείμενο της ομιλίας που είχε προετοιμάσει. Αρχικά, δεν ενθουσίασε τα πλήθη.

«Πες τους για το όνειρο, Μάρτιν!», του φώναξε από το πίσω μέρος της εξέδρας η «Βασίλισσα των Γκόσπελ» και συναγωνίστρια, Μαχάλια Τζάκσον. Έτσι, η ομιλία έφυγε εκτός κειμένου, κράτησε 17 ολόκληρα λεπτά και στη διάρκειά της ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ επανέλαβε οκτώ φορές τη φράση «Έχω ένα όνειρο», που θα άφηνε το στίγμα της στις πολιτικές εξελίξεις και στις επόμενες γενιές.

«Έχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα αυτό το έθνος θα ξεσηκωθεί και θα ζήσει το αληθινό νόημα της πεποίθησής του. Θεωρούμε αυτές τις αλήθειες αυταπόδεικτες: ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δημιουργηθεί ίσοι. Έχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα στους κόκκινους λόφους της Τζόρτζια οι γιοι των πρώην σκλάβων και οι γιοι των πρώην ιδιοκτητών θα μπορέσουν να καθίσουν μαζί στο τραπέζι της αδελφότητας. Έχω ένα όνειρο ότι τα τέσσερα παιδιά μου μια ημέρα θα ζήσουν σε ένα έθνος, όπου δεν θα κρίνονται από το χρώμα του δέρματός τους, αλλά από το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους», είπε.

«Όταν αφήσουμε την ελευθερία να ηχήσει, όταν την αφήσουμε να ηχήσει από κάθε χωριό και κάθε κωμόπολη, από κάθε Πολιτεία και κάθε πόλη, θα μπορέσουμε να επισπεύσουμε εκείνη την ημέρα που όλα τα παιδιά του Θεού, μαύροι άνθρωποι και λευκοί άνθρωποι, εβραίοι και εθνικοί, προτεστάντες και καθολικοί, θα μπορέσουν να ενώσουν τα χέρια και να τραγουδήσουν τα λόγια του παλιού νέγρικου ύμνου: Επιτέλους ελεύθεροι! Επιτέλους ελεύθεροι! Ευχαριστούμε τον Παντοδύναμο Θεό, επιτέλους είμαστε ελεύθεροι!».

Έναν χρόνο μετά από αυτήν την ομιλία ορόσημο -κι ενώ η Αμερική ήταν ακόμη σοκαρισμένη από τη δολοφονία του JFK- το αμερικανικό Κονγκρέσο θέσπισε την «Πράξη Πολιτικών Δικαιωμάτων» του 1964, κηρύσσοντας παράνομες τις διακρίσεις βάσει φυλής, φύλου, εθνικότητας, εθνότητας και θρησκείας. Τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς, στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης.

Τέσσερα χρόνια μετά, στις 4 Απριλίου του 1968, δολοφονήθηκε στο Μέμφις του Τενεσί. Ήταν 39 ετών. Λίγο μετά τη δολοφονία του, συνελήφθη και ομολόγησε ως υπεύθυνος ο Τζέημς Έαρλ Ρέι, ένας δραπέτης που είχε καταδικαστεί σε είκοσι χρόνια φυλάκιση για ληστείες. Ο δικηγόρος του αργότερα υποστήριξε ότι η ομολογία αποσπάστηκε από τις αρχές δια της βίας και ότι ο Ρέι ήταν το εξιλαστήριο θύμα μίας συνομωσίας, όπως συνέβη με τον Λι Χάρβεϊ Όσβλαντ, γνωστό ως τον δολοφόνο του JFK.

Διαβάστε ακόμη: Χρέη δισεκατομμυρίων βούλιαξαν το ιστορικό Motor-City