BlackRock: O «γίγαντας» των 4,3 τρισ. δολαρίων
Η ιστορία της εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων και του ιδρυτής της και CEO Larry Fink, που θα παίξει κρίσιμο ρόλο και για την ελληνική οικονομία.
Η BlackRock σίγουρα δεν είναι μια τυχαία εταιρεία. Τη γνωρίσαμε στην Ελλάδα τα τελευταία έντονα χρόνια της οικονομικής κρίσης, καθώς έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων στον κόσμο με ενεργητικό που προσεγγίζει τα 4,3 τρισ. δολάρια και κέρδη περισσότερα από 2 δισ. το χρόνο.
Από την αρχή της οικονομικής κρίσης έχει αναλάβει να κρίνει τις ελληνικές τράπεζες και έως τώρα, έχει προσληφθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος δύο φορές και έχει λάβει αμοιβή που προσεγγίζει τα 45 εκατομμύρια για να πραγματοποιήσει τα περίφημα stress tests των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Ο χρηματοοικονομικός κολοσσός ετοιμάζεται να επιστρέψει και για τρίτη φορά στη χώρα μας, πάντα με παρόμοια αμοιβή, προκειμένου να αξιολογήσει τα κόκκινα δάνεια ύψους 77 δισ. ευρώ που αποτελούν τεράστιο βαρίδι στους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών και «άγχος» για το υπουργείο Οικονομικών.
Δείτε: Τα «χρυσά» συμβόλαια των συμβουλευτικών της τρόικας
Η τελευταία αναφορά της εταιρείας στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας «ξένισε» πολλούς και δικαιολογημένα, καθώς η Black Rock τοποθετούσε την Ελλάδα στη πρώτη θέση για χρεοκοπία, πάνω και από την Αργεντινή, παρά τις αντίθετες εκτιμήσεις οίκων αξιολόγησης (π.χ Moody’s) αλλά και άλλων διεθνών χρηματοοικονομικών – επενδυτικών οργανισμών που σημείωναν πρόοδο τουλάχιστον στο δημοσιονομικό κομμάτι για την οικονομία.
Σας παρουσιάζουμε ένα απόσπασμα από το Fortune για την «φρενήρη» πορεία της εταιρείας:
Ο Larry Fink (κεντρική φωτογραφία), 61 ετών, ψηλός, εξωστρεφής και παθιασμένος με τη δουλειά του, είναι ο πρόεδρος, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της μεγαλύτερης εταιρείας διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού στον κόσμο, της BlackRock. Αγαπά τη δουλειά του, αγαπάει τη διευθυντική του ομάδα, προφανώς αγαπάει ακόμα και μια ζωή που είναι περίπου τόσο περίπλοκα δομημένη όσο ένας κύβος του Rubik. Ιδού πώς περιγράφει μια συνηθισμένη μέρα του.
Ξεκινά στις 5:15 π.μ., όταν ο Fink ξυπνά στο διαμέρισμά του στην Upper East Side του Μανχάταν για να ετοιμαστεί για το αυτοκίνητο που θα έρθει στις 5:45 και θα τον αφήσει μερικά λεπτά αργότερα στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στο κέντρο της πόλης. Θα έχει μαζί του τρεις εφημερίδες – τους New York Times, τη Wall Street Journal και τους Financial Times – τις οποίες έχει ήδη διαβάσει διαδικτυακά από το προηγούμενο βράδυ. Στις 6:00 π.μ., στο γραφείο του, ελπίζει να έχει μια ώρα που ο ίδιος αποκαλεί «νεκρός χρόνος»: μια ώρα για να σκεφτεί. Ή μπορεί να διακόψει τον εαυτό του κάνοντας μια τηλεφωνική κλήση με βίντεο προς κάποιο στέλεχος της BlackRock, το οποίο ο ίδιος βεβαίως αναμένει να είναι διαθέσιμο. Από τις 7:30, ο Fink είναι σε ραντεβού τα οποία το πιθανότερο είναι να συνεχιστούν ασταμάτητα – εκτός από ένα πρωινό διάλειμμα για να πάρει τηλέφωνο τη σύζυγό του, Λόρι – μέχρι την αναχώρησή του περίπου στις 6:30 μ.μ. Και, ναι, θα φάει πρωινό στο γραφείο του (δημητριακά με βατόμουρα και μπανάνες) και μεσημεριανό (ίσως μαζί με κάποιο χρηματοπιστωτικό παράγοντα σε ένα περίοπτο εστιατόριο), και κάποια βράδια θα έχει και ένα επαγγελματικό δείπνο. Μετά θα πάει σπίτι, θα διαβάσει τις ειδήσεις, και θα πάει στο κρεβάτι του στις 10:30 μ.μ., περιμένοντας να κοιμηθεί ήσυχα προτού αρχίσουν όλα ξανά στις 5:15 π.μ.
Κουραστική μέρα, σωστά; Ωστόσο, υπάρχει και κάτι σε αυτή την εικόνα της συνηθισμένης μέρας του Fink που ταιριάζει απόλυτα στην αρκετά σύντομη αλλά αξιοσημείωτη ιστορία της BlackRock. Όταν το Fortune δημοσίευσε τη λίστα των 50 Πιο Θαυμαστών Εταιρειών του κόσμου για το 2013, πέντε απ’ αυτές ήταν 25 ετών ή νεότερες. Οι τέσσερις ήταν οι συνήθεις ύποπτες από τη σφαίρα της τεχνολογίας: Amazon, eBay, Facebook, Google. Η αξιοπερίεργη ήταν η BlackRock BLK, δημιουργημένη το 1988 από τον Fink και επτά εταίρους του.
Ήταν όλοι παιδιά της Wall Street, στη First Boston και στη Lehman. Ήταν ειδικοί στις πωλήσεις ομολόγων, αλλά όχι ό,τι κι ό,τι. Διαχειρίζονταν και εμπορεύονταν σύνθετα εργαλεία – όπως ενυπόθηκα χρεόγραφα – που είχαν τότε μόλις εμφανιστεί. Η καινοτόμα ιδέα του Fink ήταν ότι η πλευρά των αγοραστών αυτών των εργαλείων χρειαζόταν βοήθεια για να κατανοήσει αυτά τα προϊόντα. Έτσι, η ομάδα του αναδείχθηκε σε διαχειριστές στοιχείων ενεργητικού.
Η εταιρεία άρχισε να αναπτύσσεται, πρώτα στο σταθερό εισόδημα (το οποίο βρισκόταν στα πρώτα στάδια μιας ανερχόμενης τριακονταετούς αγοράς) και μετά στο λιγότερο οικείο κόσμο των μετοχών. Στο πεδίο των μετοχών, η BlackRock αγόρασε τη State Street Research & Management το 2005, τη Merrill Lynch Investment Managers το 2006, και στη συνέχεια – καθώς ο χρηματοοικονομικός κόσμος ανατιναζόταν – τον τότε μεγαλύτερο διαχειριστή στοιχείων ενεργητικού, την Barclays Global Investors.
Ο Fink αγωνιούσε για την παράδοση περισσότερων από 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μετοχές και μετρητά για να αγοράσει τη BGI το 2009, και στην πραγματικότητα αυτή η δαπάνη προσέδωσε στη BlackRock μια κεφαλαιουχική δομή που οδήγησε σε υποδεέστερες αποδόσεις ιδίων κεφαλαίων. Ένας διαχειριστής στοιχείων ενεργητικού που έχει αναπτυχθεί οργανικά μπορεί να έχει – όπως η T. Rowe Price – ένα δείκτη απόδοσης ιδίων κεφαλαίων άνω του 20%. Ο αντίστοιχος δείκτης της BlackRock ήταν πέρυσι στο 11,1%, πιο κάτω ακόμα κι από το μέσο όρο του Fortune 500, στο 13,7%.
Η BGI αποδείχθηκε επίσης μια μεγάλη πρόκληση για την BlackRock ως προς την ενσωμάτωσή της – μιλάμε για μια τεράστια εταιρεία σε μια μακρινή τοποθεσία, στο Σαν Φρανσίσκο – και το έργο αυτό χρειάστηκε τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ένα μεγάλο μέρος της καθυστέρησης προήλθε από τη σχεδόν θρησκευτική πεποίθηση της BlackRock ότι οι πλατφόρμες τεχνολογίας κάθε νέας κτήσης πρέπει να αντικαθίστανται από αυτές της BlackRock. Η τεχνολογία της BGI «πήγε προς την έξοδο» αργά, με ρυθμούς βαθιά εκνευριστικούς για τον Fink. Και εκεί βγήκε η ανεξέλεγκτη πλευρά του, μια κλίση του να είναι ανέφικτα απαιτητικός σε εκείνους που βρίσκονται κάτω απ’ αυτόν, όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Ο ίδιος παραδέχεται: «έχω καταστρέψει τη ζωή όλων μας».
Αυτό που τελικά κατάφεραν το νεύρο και η φιλοδοξία του Fink ήταν να διασπείρουν τη BlackRock σ’ ολόκληρο το σύνολο των δραστηριοτήτων διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού με έναν τρόπο πρωτόγνωρο. Κανείς άλλος – ούτε καν εδραιωμένοι γίγαντες όπως η Fidelity, η State Street Global Advisors και η Vanguard – δεν μπορούν να διεκδικήσουν το ειδικό βάρος της BlackRock τόσο σε τίτλους σταθερού εισοδήματος όσο και μετοχών, ούτε στο εύρος των προϊόντων που η εταιρεία φέρνει στην αγορά.
Η BlackRock έγινε ο Νο. 1 διαχειριστής στοιχείων ενεργητικού το 2009. Μετά από αυτό, τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (Exchange Traded Funds – ETF) συνέχισαν να γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή (ακολουθώντας μια τάση προς «παθητικές» επενδύσεις), και η χρηματιστηριακή αγορά συνέχισε να αυξάνεται. Στο τέλος του 2013, η εταιρεία είχε υπό διαχείριση στοιχεία ενεργητικού (Assets Under Management – AUM) ύψους 4,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων – ένα κολοσσιαίο ποσό. Για το έτος, οι αμοιβές της εταιρείας από τη διαχείριση αυτού του «βουνού» ήταν περίπου 9 δισεκατομμύρια δολάρια – περίπου 22 μονάδες βάσης ανά δολάριο στοιχείων ενεργητικού. Αυτό που κάποτε ήταν οκτώ εταίροι είχε μεγαλώσει και συμπεριελάμβανε πλέον περισσότερους από 11.000 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο.
Η BlackRock έχει κατακτήσει κι άλλες διακρίσεις. Για παράδειγμα, τα 2,9 τρισεκατομμύρια δολάρια σε παθητικές επενδύσεις – συμμετοχές σε δεικτοποιημένα αμοιβαία κεφάλαια και ETF – σημαίνουν ότι η εταιρεία κατέχει τις περισσότερες μετοχές στις περισσότερες αμερικανικές εταιρείες από οποιοδήποτε άλλο οργανισμό. Κανονικά, το μερίδιό της σε μια δεικτοποιημένη εταιρεία είναι 4% με 6%. Όμως, το ποσοστό μπορεί κάλλιστα να αυξηθεί πέρα από το συγκεκριμένο όριο αν ένα από τα ενεργά διαχειριζόμενα κεφάλαια στραφεί σε μια μετοχή.
Σε μια άλλη διάκριση, η μετοχή της BlackRock έχει αναδειχθεί σε σουπερνόβα, ανεβαίνοντας από τα 14 δολάρια το 1999 σε περίπου 320 δολάρια πρόσφατα. Αυτό είναι 22 φορές η αρχική τιμή, και η εταιρεία σήμερα έχει χρηματιστηριακή αξία περίπου 53 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Δικαιολογημένα υπερήφανος γι’ αυτή την αύξηση, ο Fink επισημαίνει ότι επισκιάζει εκείνη του S&P 500 (που ούτε καν διπλασιάστηκε) καθώς επίσης και πολλών γνωστών μετοχών, όπως της Berkshire Hathaway του Ουόρεν Μπάφετ (που τριπλασιάστηκε).
Η ταχύτητα και η τροχιά της ανόδου της BlackRock είναι εκπληκτική. Όμως, αυτή ακριβώς η επιτυχία έχει φέρει την εταιρεία σε μια κρίσιμη καμπή, αντιμέτωπη με μια νέα σειρά προκλήσεων που συνδέονται με το μέγεθος και την εξουσία. Πολιτικά, η τεράστια παρουσία της εταιρείας την έχει θέσει στο στόχαστρο της Ουάσιγκτον, η οποία έχει έναν τρόπο να εξισώνει το μέγεθος μιας εταιρείας σε δολάρια με μια επικείμενη καταστροφή. «Όχι, όχι, όχι», λέει ο Fink, «είμαστε απλώς ένας διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων, δεν αποτελούμε συστημική απειλή με οποιονδήποτε τρόπο».
Λειτουργικά, 4.3 τρισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια είναι απλά ένα πολύ μεγάλο μέγεθος. Υπάρχει μια αναδιαρθρωμένη ομάδα διαχείρισης και μια μονάδα, αυτή των αμερικανικών μετοχικών αμοιβαίων κεφαλαίων, που παρουσιάζει προβλήματα. Έτσι κατανοεί ο Fink την επιχειρηματική δραστηριότητα: Έχεις προβλήματα, τα ξεπερνάς, αναπτύσσεσαι.
Το ερώτημα του πόση δύναμη αντλεί η BlackRock και πώς επιλέγει να χρησιμοποιήσει αυτή τη δύναμη είναι σύνθετο. Οι διαχειριστές χαρτοφυλακίων των ενεργά διαχειριζόμενων επενδυτικών κεφαλαίων της BlackRock – η αξία τους είναι περίπου 315 δισεκατομμύρια δολάρια – ελέγχουν τις ψήφους των εν λόγω κεφαλαίων. Οι επενδυτές μπορούν ακόμη και να επιλέξουν να ασκήσουν επιρροή προφορικά, όταν δεν υπάρχει κάτι για να ψηφίσουν. Αυτό συνέβη πρόσφατα, όταν η βρετανική εταιρεία AstraZeneca απέρριψε την προσφορά εξαγοράς της από την Pfizer. Σε μία σπάνια δημόσια έκφραση άποψης, οι διαχειριστές αμοιβαίων κεφαλαίων της BlackRock – μείζονες κάτοχοι μετοχών της AstraZeneca – εμφανίστηκαν από κοινού για να παροτρύνουν την εταιρεία να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις (πράγμα το οποίο δεν έχει, προς το παρόν τουλάχιστον, κάνει).
Λοιπόν, είναι ο Fink ο πιο ισχυρός άνθρωπος στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών;
Σε κάθε περίπτωση, ο Fink επιμένει ότι η επιρροή δεν είναι δική του για να την ασκήσει προσωπικά, εφόσον υπάρχει μια ολόκληρη ομάδα εταιρικής διακυβέρνησης στην εταιρεία.
Διαβάστε ακόμη:
