Οι «παγίδες» των νέων αμερικανικών βομβαρδισμών στο Ιράκ
Οι διλημματικές επιλογές του Μπαράκ Ομπάμα και η δύσκολη συγκυρία στην διεθνή σκηνή.
«Δεν θα επιτρέψω στις ΗΠΑ να συρθούν σε έναν ακόμη πόλεμο στο Ιράκ», διαβεβαίωσε τα ξημερώματα της Παρασκευής ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα. «Όταν όμως χιλιάδες αθώων πολιτών βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο του αφανισμού κι έχουμε τη δυνατότητα να βοηθήσουμε, θα αναλάβουμε δράση», αποφάνθηκε.
Κι έτσι, ενάμιση μήνα αφότου οι τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους-IS» (πρώην “Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε-ISIL”) ανακήρυξαν την ίδρυση χαλιφάτου στα ιρανικά εδάφη, τρισήμιση χρόνια αφότου ξέσπασε ο αιματηρός εμφύλιος στη Συρία κι ενώ μερικά χιλιόμετρα μακρύτερα συνεχίζεται η σφαγή των άμαχων Παλαιστινίων, ο Λευκός Οίκος διέταξε στοχευμένες αεροπορικές επιδρομές στο Ιράκ, επικαλούμενος -επίσης… επιλεκτικά- ανθρωπιστικούς λόγους.
Όμως, με την κατ’ εντολή του εμπλοκή των αμερικανικών μαχητικών και του αεροπλανοφόρου USS George H.W. Bush (που έχει καταπλεύσει στον Περσικό Κόλπο από τον Ιούνιο), ο Μπαράκ Ομπάμα γίνεται αυτό που μετ΄επιτάσεως προσπαθούσε ο ίδιος να αποφύγει: ο τέταρτος κατά σειρά πρόεδρος των ΗΠΑ που διατάσσει την ανάληψη στρατιωτικής δράσης σε μία χώρα που οι ίδιοι οι New York Times χαρακτηρίζουν «το νεκροταφείο της αμερικανικής (ηγεμονικής) φιλοδοξίας»…
Συνεργάτες του Αμερικανού προέδρου επισημαίνουν ότι τα περιθώρια είχαν πλέον ασφυκτικά στενέψει, μετά τη νέα επέλαση του IS κατά των Κούρδων στο Βόρειο Ιράκ: πιστών συμμάχων των ΗΠΑ, κυρίως εάν τους συγκρίνει κανείς με την κυβέρνηση του Ιρακινού σιίτη πρωθυπουργού Νούρι αλ-Μάλικι.
Ένας από τους στρατηγικούς στόχος της τελευταίας επέλασης του IS, εκτιμούν αναλυτές, είναι να αποκοπούν πλήρως οι Κούρδοι του Βόρειου Ιράκ από τους κουρδικούς πληθυσμούς στα βορειοανατολικά της Συρίας.
Επιπλέον, με την κατάληψη και του φράγματος της Μοσούλης, οι τζιχαντιστές έχουν πλέον στα χέρια τους ένα γεωπολιτικό «τζόκερ», ελέγχοντας τη ροή νερού, την ηλεκτροδότηση κι εν κατακλείδι την επιβίωση ολόκληρων πληθυσμών στα νότια, ακόμη και έως τη Βαγδάτη…
Ήδη, λόγω της προέλασης του IS, υπάρχει σε εξέλιξη ένας κανονικός διωγμός των χριστιανών της περιοχής, καθώς και άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως των Γεζίδων. Κι από την άλλη, υπάρχει και το ζήτημα της υπεράσπισης της Αρμπίλ: πρωτεύουσας των Κούρδων του Β.Ιράκ κι εδώ και δύο μήνες έδρα της αμερικανικής διπλωματικής αποστολής στο Ιράκ, όπου έχουν αναπτυχθεί τουλάχιστον 750 Αμερικανοί πράκτορες και κομμάντος.
Οι εξτρεμιστές του IS βρίσκονται πλέον στα περίχωρα της πόλης. Κι όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν πολλοί Αμερικανοί αρθρογράφοι, το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε η κυβέρνηση Ομπάμα θα ήταν μία δεύτερη Βεγκάζη: μία ακόμη «μαύρη» σελίδα στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, όταν το 2012 ο πρέσβης των ΗΠΑ και άλλη τρία μέλη του διπλωματικού προσωπικού βρήκαν φρικτό θάνατο, στην επίθεση τζιχαντιστών στο κτίριο της πρεσβείας στη Λιβύη…
Ακόμη και μετά την νέα ανάληψη -έστω και περιορισμένης κλίμακας- στρατιωτικής δράσης από την Ουάσιγκτον, οι συνειρμοί είναι προφανείς. Όπως και η Λιβύη, έτσι και το Ιράκ -αλλά και πολλές άλλες, όπως π.χ. το Αφγανιστάν- είναι χώρες που βυθίζονται στα «απόνερα» στρατιωτικών επεμβάσεων της Δύσης, που «βαφτίστηκαν» ανθρωπιστικές ή αντιτρομοκρατικές, είχαν στόχο καθεστωτικές ανατροπές και γεωπολιτικές ανακατάξεις, αλλά τελικά άφησαν πίσω τους περισσότερα προβλήματα, παρά λύσεις.
Για τον Αμερικανό πρόεδρο, η ανάληψη νέας στρατιωτικής δράσης στο Ιράκ συνιστά ουσιαστικά για μία έμμεση παραδοχή αποτυχίας στην εξωτερική του πολιτική. Όχι μόνον στο Ιράκ -απ’ όπου διέταξε στα τέλη του 2011 την πλήρη στρατιωτική αποχώρηση των ΗΠΑ- αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί σήμερα οι αλληλένδετες περιφερειακές, όσο και ρευστές ισορροπίες.
Το ερώτημα που τώρα ανακύπτει είναι μέχρι ποιου σημείου είναι διατεθειμένος να προχωρήσει. Προς το παρόν, οι Ρεμπουμπλικανοί αντίπαλοί του -κυρίως οι σκληροπυρηνικοί, όπως ο πολεμοχαρής γερουσιαστής Τζον Μακέην- ήδη πανηγυρίζουν γι’ αυτό που οι ίδιοι χαρακτηρίζουν ως πολιτική δικαίωσή τους.
Πριν τα μαχητικά αναλάβουν δράση στο Ιράκ, εν τω μεταξύ, η δημοτικότητα του Αμερικανού προέδρου έκανε τις δικές της χαμηλές «πτήσεις», με το 60% να απορρίπτει αναφανδόν την εξωτερική του πολιτική. Και παραμένει εξαιρετικά αβέβαιο εάν μερικές βόμβες κατά του IS στο μακρινό -και μισητό για τους Αμερικανούς- Ιράκ θα καταφέρει να τη βοηθήσει να ανακάμψει.
Πόσο μάλλον τώρα που ο εμπορικός πόλεμος με τη Ρωσία ολοένα θα βαθαίνει και οι επιπτώσεις του θα αρχίσουν σιγά-σιγά να γίνονται αισθητές στην «τσέπη» (και) του μέσου Αμερικανού, με «φόντο» το ψυχροπολεμικό σκηνικό που στήνεται πέριξ της κρίσης στην Ουκρανία: άλλη μία χώρα-τρανή απόδειξη για το πόσο προβληματική είναι η ηγεμονική αντίληψη περί του λεγόμενου nation building…
Το πραγματικό λοιπόν δίλημμα για τον Αμερικανό πρόεδρο δεν αφορά τόσο το στρατιωτικό σκέλος των επιλογών του, όσο κυρίως το διπλωματικό. Και αφορά τους στρατηγικούς συμμάχους και αντιπάλους του -υφιστάμενους και επίδοξους- στη μεσανατολική και την ευρύτερη διεθνή σκηνή.
Ο ίδιος παραδέχθηκε δημόσια ότι «δεν υπάρχει αμερικανική στρατιωτική λύση στα προβήματα του Ιράκ». Πρακτικά, αυτό ο Ομπάμα ζητά για πολλοστή φορά από τη Βαγδάτη -και τους περιφερειακούς παράγοντες που έχουν εμφανή ή και κρυφό ρόλο στο «παιχνίδι»- είναι η πολιτική διευθέτηση του χάους.
Όμως, το αίτημα αυτό πέφτει εδώ και μήνες στο κενό. Προφανώς, το «στοίχημα» είναι την επαύριο των βομβαρδισμών να αλλάξουν άρδην οι συσχετισμοί στο εγχώριο στρατιωτικό, αλλά και στο πολιτικό πεδίο. Ο Μπαράκ Ομπάμα δεν είπε τίποτε για το ενδεχόμενο που απεύχεται: να μην πάει τίποτε καλά σε αυτό το σχέδιο.
Και παρά το γεγονός ότι επανέλαβε πολλές φορές ότι πρόκειται για μία περιορισμένης έκτασης και χρόνου αποστολή, αποτελεί πλέον ένα άσχημο προηγούμενο, με άγνωστες επιπτώσεις.
«Ο δρόμος που επέλεξε (ο Ομπάμα) είναι γλιστερός», παρατηρεί στους NYT o Φιλς Μπένις, αναλυτής στο ανεξάρτητο -και κατά πολλούς αριστερών αποκλίσεων- think tank Institute for Policy Studies, με έδρα την Ουάσιγκτον.
«Εάν κάτι μάθαμε από τους προηγούμενους χαζούς πολέμους», εξηγεί -μνημονεύοντας τον χαρακτηρισμό που είχε αποδώσει ο ίδιος ο Ομπάμα στις στρατιωτικές επιλογές των προκατόχων του- «είναι ότι δεν μπορούμε να καθυποτάξουμε ή και να εξαφανίσουμε τους ισλαμιστές εξτρεμιστές βομβαρδίζοντάς τους. Για την ακρίβεια, με κάθε βόμβα μας, κάνουν νέες στρατολογήσεις»…
Διαβάστε ακόμη:
Η Ρωσία δεν θα σταματήσει στο εμπάργκο τροφίμων
