Το Hobbit ήταν εν μέρει αληθινό: Κάποτε ένα διαφορετικό είδος ανθρώπου περπατούσε στη Γη

Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος;

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η απάντηση φαινόταν ξεκάθαρη. Το είδος μας, Homo sapiens -με τις πολύπλοκες σκέψεις και τα βαθιά συναισθήματά μας- ήταν οι μόνοι αληθινοί άνθρωποι που περπάτησαν ποτέ στη Γη. Οι προηγούμενες μορφές, όπως οι Νεάντερταλ, θεωρούνταν απλώς βήματα στο μονοπάτι της εξέλιξης, που πέθαναν επειδή εμείς ήμασταν καλύτερες εκδοχές.

Αυτή η εικόνα αλλάζει τώρα.

Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές απέκτησαν τη δυνατότητα να αντλήσουν DNA από αρχαίες ανθρωπίδες (κάθε μέλος της βιολογικής οικογένειας Hominidae, η οποία περιλαμβάνει μεγαλύτερα θηλαστικά όπως είναι ο άνθρωπος, οι χιμπατζίδες, οι γορίλες και οι ουρακοτάγκοι), συμπεριλαμβανομένων των πρώτων προγόνων μας και άλλων συγγενών που περπατούσαν στα δύο πόδια. Η τεχνολογία του αρχαίου DNA έφερε επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο μελετάμε την ανθρώπινη ιστορία και απογειώθηκε γρήγορα, με μια συνεχή ροή μελετών που εξερευνούν τα γονίδια των ανθρώπων του παρελθόντος.

Μαζί με περισσότερα απολιθώματα και τεχνουργήματα, τα ευρήματα του DNA μάς υποδεικνύουν μια προκλητική ιδέα: Δεν είμαστε τόσο ξεχωριστοί. Για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας μοιραζόμασταν τον πλανήτη με άλλα είδη πρώιμων ανθρώπων και αυτές οι ομάδες που τώρα έχουν εξαφανιστεί έμοιαζαν πολύ με εμάς.

«Μπορούμε να τους δούμε να είναι τελείως ανθρώπινοι. Αλλά, κατά τρόπο ενδιαφέροντα, ένα διαφορετικό είδος ανθρώπου. Ένας διαφορετικός τρόπος να είσαι άνθρωπος», δήλωσε ο Κρις Στρίνγκερ, ειδικός στην ανθρώπινη εξέλιξη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.

Επιπλέον, οι άνθρωποι είχαν κοντινές-ακόμη και στενές- αλληλεπιδράσεις με ορισμένες από αυτές τις άλλες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Νεάντερταλ, των Ντενίσοβαν και των «πληθυσμών-φαντασμάτων» που γνωρίζουμε μόνο από το DNA.

Ένας κόσμος με πολλές ανθρωπίδες

Οι επιστήμονες γνωρίζουν τώρα ότι μετά την πρώτη εμφάνιση του Homo Sapiens στην Αφρική πριν από περίπου 300.000 χρόνια, συνέπεσε με μια ολόκληρη σειρά άλλων ανθρωπίδων, εξήγησε ο Ρικ Ποτς, διευθυντής του Προγράμματος Ανθρώπινης Προέλευσης του Σμιθσόνιαν.

Οι Νεάντερταλ σύχναζαν στην Ευρώπη. Οι Homo heidelbergensis και Homo naledi ζούσαν στην Αφρική. Ο βραχύσωμος Homo floresiensis, γνωστός και ως «Hobbit», ζούσε στην Ινδονησία, ενώ ο μακρόσωμος Homo erectus τριγυρνούσε στην Ασία.

Οι επιστήμονες άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι όλοι αυτές οι ανθρωπίδες δεν ήταν οι άμεσοι πρόγονοί μας. Αντίθετα, ήταν περισσότερο σαν ξαδέρφια μας. Γενεαλογικές γραμμές που αποσχίστηκαν από μια κοινή πηγή και κατευθύνθηκαν προς διαφορετικές κατευθύνσεις.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα έδειξαν ότι κάποιοι από αυτούς είχαν πολύπλοκες συμπεριφορές. Οι Νεάντερταλ ζωγράφιζαν τους τοίχους των σπηλαίων, ο Homo heidelbergensis κυνηγούσε μεγάλα ζώα όπως ρινόκερους και ιπποπόταμους, και ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι ακόμη και ο -μικρού εγκεφάλου- Homo naledi έθαβε τους νεκρούς του στα συστήματα σπηλαίων της Νότιας Αφρικής. Μια μελέτη της περασμένης εβδομάδας διαπίστωσε ότι οι πρώτοι άνθρωποι έχτιζαν κατασκευές με ξύλο πριν εξελιχθεί ο Homo Sapiens.

O Ποτς αναρωτήθηκε και το εξής: Αν αυτά τα άλλα είδη ανθρώπων δεν ήταν τόσο διαφορετικά, οι πρόγονοί μας έκαναν σεξ μαζί τους;

Πολλοί υποστήριζαν ότι καθώς οι Homo Sapiens επιχειρούσαν να βγουν από την Αφρική, καταλαμβάναν τη θέση άλλων ομάδων χωρίς να ζευγαρώσουν. Ο αρχαιολόγος Τζον Σι του Πανεπιστημίου Stony Brook της Νέας Υόρκης δήλωσε ότι συνήθιζε να θεωρεί τους Νεάντερταλ και τους Homo Sapiens αντιπάλους, πιστεύοντας ότι «αν έπεφταν ο ένας πάνω στον άλλο, πιθανότατα θα σκότωναν ο ένας τον άλλον».

Το DNA αποκαλύπτει αρχαία μυστικά

Αλλά το DNA αποκάλυψε ότι υπήρχαν και άλλες αλληλεπιδράσεις, που άλλαξαν αυτό που είμαστε σήμερα.

Το 2010, ο Σουηδός γενετιστής Σβάντε Πάαμπο και η ομάδα του επέλυσαν ένα δύσκολο γρίφο. Κατάφεραν να συναρμολογήσουν θραύσματα αρχαίου DNA σε ένα πλήρες γονιδίωμα του Νεάντερταλ, ένα κατόρθωμα που για πολύ καιρό θεωρούνταν αδύνατο και χάρισε στον Πάαμπο ένα βραβείο Νόμπελ πέρυσι.

Αυτή η ικανότητα ανάγνωσης του αρχαίου DNA έφερε επανάσταση στον τομέα και βελτιώνεται συνεχώς.

Για παράδειγμα, όταν οι επιστήμονες εφάρμοσαν αυτές τις τεχνικές σε ένα οστό του μικρού δακτύλου του χεριού και σε μερικούς τεράστιους γομφίους που βρέθηκαν σε ένα σπήλαιο της Σιβηρίας, βρήκαν γονίδια που δεν ταίριαζαν με τίποτα που είχε παρατηρηθεί στο παρελθόν, δήλωσε ο Μπένσε Βιόλα, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, ο οποίος συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα που έκανε την ανακάλυψη.

Επρόκειτο για ένα νέο είδος ανθρωποειδών, γνωστό πλέον ως Ντενίσοβαν, που ήταν τα πρώτα ανθρώπινα ξαδέρφια που ταυτοποιήθηκαν μόνο από το DNA τους. Με αυτά τα γονιδιώματα των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβαν, οι επιστήμονες μπορούσαν να τα συγκρίνουν με τους σημερινούς ανθρώπους και να αναζητήσουν κομμάτια DNA που να ταιριάζουν. Όταν το έκαναν, βρήκαν σαφή σημάδια διασταύρωσης.

Η νέα ανθρώπινη ιστορία

Τα στοιχεία του DNA έδειξαν ότι ο Homo Sapiens ζευγάρωνε με ομάδες όπως οι Νεάντερταλ και οι Ντενίσοβαν. Αποκάλυψε ακόμη και στοιχεία για άλλους «πληθυσμούς-φαντάσματα» ομάδες που αποτελούν μέρος του γενετικού μας κώδικα, αλλά των οποίων τα απολιθώματα δεν έχουμε βρει ακόμη.

Είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε ακριβώς πότε και πού συνέβησαν αυτές οι διασταυρώσεις. Οι πρόγονοί μας φαίνεται ότι αναμείχθηκαν με τους Νεάντερταλ αμέσως μετά την έξοδό τους από την Αφρική και την πορεία τους προς την Ευρώπη. Πιθανόν να έπεσαν πάνω στους Ντενίσοβαν σε μέρη της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας.

«Δεν είχαν χάρτη, δεν ήξεραν πού πήγαιναν. Αλλά πέφτοντας πάνω σε πληθυσμούς που έμοιαζαν λίγο διαφορετικοί από τους ίδιους και ζευγάρωσαν, αντάλλαξαν γονίδια» ανέφερε ο Ποτς.

Έτσι, παρόλο που οι Νεάντερταλ έμοιαζαν όντως διαφορετικοί από τους Homo Sapiens -από τη μεγαλύτερη μύτη τους μέχρι τα κοντύτερα άκρα τους-, αυτό δεν ήταν αρκετό για να δημιουργηθεί ένα “τείχος” μεταξύ των ομάδων».

«Πιθανώς σκέφτηκαν, “Ω, αυτοί οι τύποι φαίνονται λίγο διαφορετικοί. Το χρώμα του δέρματός τους είναι λίγο διαφορετικό. Τα πρόσωπά τους φαίνονται λίγο διαφορετικά. Αλλά είναι ωραίοι τύποι, ας πάμε να προσπαθήσουμε να τους μιλήσουμε”» δήλωσε ο Σι.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Υπόλογος για απάτη ο Ντόναλντ Τραμπ – «Έχτισε αυτοκρατορία ακινήτων με δάνεια από τη Wall Street»
• ΔΝΤ: Αυτή είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στον κόσμο, με ανάπτυξη ως 100%