Ισραήλ: Τι θα ακολουθήσει μετά τον πόλεμο που κήρυξε η Χαμάς;

Η πολύπλευρη επιχείρηση που εξαπέλυσε η Χαμάς εναντίον του Ισραήλ μια μέρα μετά την επέτειο του πολέμου του Γιομ Κιπούρ το 1973, μοιάζει τρομερά με εκείνη τη σύγκρουση. Τολμηρές και απροσδόκητες, και οι δύο επιθέσεις αιφνιδίασαν το Ισραήλ και προκάλεσαν θανατηφόρα πλήγματα στην αίσθηση του αήττητου που χαρακτήριζε τους Ισραηλινούς. Μένει να δούμε αν, όπως το 1973, η επίθεση της Χαμάς θα οδηγήσει σε εξίσου με τότε τεκτονικές αλλαγές στην πολιτική του Ισραήλ και στη σχέση της χώρας με τους Παλαιστίνιους, αναφέρει σε άρθρο του στο Project Syndicate o συνεργάτης του Ινστιτούτου Brookings, Μπαράκ Μπάρφι.

Όπως υπενθυμίζει ο Μπάρφι, το 1973 η Αίγυπτος και η Συρία αιφνιδίασαν το Ισραήλ, διεισδύοντας βαθιά στο έδαφός του. Στις πρώτες μέρες της σύγκρουσης, η κατάσταση ήταν τόσο άσχημη που ο υπουργός Άμυνας Moshe Dayan συνέστησε τη χρήση πυρηνικών όπλων. Η επιτροπή Agranat, η οποία αργότερα επιφορτίστηκε με τη διερεύνηση του πολέμου, επινόησε τον όρο conceptziyya για να εκφράσει την αποτυχία των υπηρεσιών πληροφοριών.

Η ισραηλινή στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών είχε την άποψη ότι η συντριπτική δύναμη πυρός της χώρας θα δρα ες αεί αποτρεπτικά για τους Άραβες. Συγκεκριμένα, πιστευόταν ότι η Αίγυπτος θα απέφευγε να πλήξει το Ισραήλ έως ότου είχε επαρκή αεροπορική ισχύ για να χτυπήσει στόχους βαθιά μέσα στην ενδοχώρα.

Ως σήμερα αυτές οι ισραηλίτικες μυστικές υπηρεσίες θεωρούσαν ότι η συντριπτική υπεροχή του Ισραήλ θα απέτρεπε τη Χαμάς από την έναρξη ενός νέου πολέμου. Οι πολιτικοί προύχοντες, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι περιοδικές παλαιστινιακές εκρήξεις βίας ήταν μια διαχειρίσιμη ενόχληση, ενώ φανταζόταν ότι οι Παλαιστίνιοι στα κατεχόμενα εδάφη της Γάζας θα δέχονταν την ατελείωτη κατοχή.

Η επιχείρηση της Χαμάς καταδεικνύει το λάθος αυτής της προσέγγισης. Είναι πλέον ξεκάθαρο πέρα από κάθε αμφιβολία ότι μια οντότητα που ζητά με συνέπεια την καταστροφή του Ισραήλ και η οποία απάγει Ισραηλινούς αμάχους δεν μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει στα σύνορα του Ισραήλ.

Αφού η επιτροπή Agranat δημοσίευσε τα αρχικά της πορίσματα το 1974, ο πρωθυπουργός Golda Meir και ο Dayan παραιτήθηκαν. Η Meir υποκλίθηκε ευγενικά ενώ ο Dayan απέρριψε τις εκκλήσεις να το κάνει επειδή η επιτροπή δεν το είχε συστήσει.

Ο Νετανιάχου είναι βέβαιο ότι θα μιμηθεί τη στάση του Νταγιάν, όντας αντιμέτωπος με το άδοξο τέλος της 40χρονης πολιτικής του καριέρας. Ενώ η σκληρή και ακάθεκτη ρητορική του κέρδισε υποστηρικτές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, δεν ταίριαξε ποτέ με την πραγματικότητα. Το δε γεγονός της επιχείρησης της Χαμάς τον μετέτρεψε σε «χάρτινο τίγρη». 

Εκ του αποτελέσματος, παρότι υποσχέθηκε ότι οι πολιτικές του θα εξομαλύνουν τη στάση των Παλαιστινίων, αυτοί εξαπέλυσαν τη χειρότερη επίθεση στην ιστορία του Ισραήλ.   

Όμως, λέει Μπάρφι, ο Νετανιάχου το έχει αποδείξει εδώ και πολύ καιρό. Στα πρώτα του 11 χρόνια στην εξουσία, καμφθηκε από την πίεση που άσκησαν οι Δημοκρατικές διοικήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και κατόπιν ισχυρίστηκε ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να επιλυθεί υπό την κηδεμονία ενός Ρεπουμπλικανού προέδρου. Αλλά κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, ο Νετανιάχου έκανε αμερικανικές παραχωρήσεις, όπως η μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ, χωρίς να προσφέρει στους Παλαιστίνιους απτά οφέλη.

Σε κάθε περίπτωση, ο Νετανιάχου θα έρθει αντιμέτωπος με τις πολιτικές ευθυνές του. Αλλά προέχουν άλλοι κυρίως από τα ανώτερα κλιμάκια της υπηρεσίας εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ.

Από την άλλη, η Χαμάς μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με παρόμοια δύσκολη κατάσταση. Το Ισραήλ μιλάει συχνά για καταστροφή «της τρομοκρατικής υποδομής» της. Η επίθεση θα του δώσει την ευκαιρία να το κάνει. Μια μεγάλης κλίμακας ισραηλινή χερσαία εισβολή είναι βέβαιη και μια μακροχρόνια κατοχή πιθανή. Αν και οι ηγέτες της Χαμάς θα διαφύγουν, είναι αμφίβολο ότι θα βρουν ασφαλές καταφύγιο.

Η Χαμάς και άλλες ισλαμιστικές οργανώσεις τοποθετούνται στο πλαίσιο της μουσουλμανικής ιστορίας. Αλλά ένα βλέμμα προς τον Νέο Κόσμο ταιριάζει περισσότερο. Το 1996, το Περουβιανό Επαναστατικό Κίνημα Túpac Amaru πήρε εκατοντάδες ομήρους στην κατοικία του Ιάπωνα πρέσβη στη Λίμα. Η πρωτόγνωρη επίθεση τράβηξε την προσοχή του κόσμου. Όμως η επακόλουθη στρατιωτική επιδρομή απελευθέρωσε τους ομήρους ενώ έδωσε στην οργάνωση ένα θανατηφόρο χτύπημα από το οποίο δεν συνήλθε ποτέ.

Η διεθνής κοινότητα θα δώσει στο Ισραήλ μια μεγάλη ευκαιρία να κάνει το ίδιο στη Χαμάς. «Η κατακραυγή για απώλειες αμάχων θα είναι σιωπηλή, όπως ήταν κατά τον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ το 2006. Αλλά οι δυτικές κυβερνήσεις μπορούν να είναι πιο αποτελεσματικές χρησιμοποιώντας την επιρροή τους για να πιέσουν το Κατάρ και την Τουρκία να εκδιώξουν αξιωματούχους της Χαμάς, να κλείσουν τα γραφεία τους και να απαγορεύσουν τη συγκέντρωση κεφαλαίων» καταλήγει ο Μπαράκ Μπάρφι.