Deutsche Bank: Πόλεμος στο Ισραήλ, πετρελαϊκά σοκ και πληθωρισμός – Οι ομοιότητες με τη δεκαετία του 1970

Η αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ έχει αναζωπυρώσει τις φλόγες μιας πανάρχαιας σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή και έχει προκαλέσει φόβους ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια επανάληψη της ταραχώδους δεκαετίας του 1970.

Σχεδόν ακριβώς πριν από 50 χρόνια, ένα σοκ στις τιμές του πετρελαίου που προκλήθηκε από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ και τα επακόλουθα εμπάργκο αργού πετρελαίου κατά των κρατών που υποστήριζαν το Ισραήλ στη σύγκρουση βοήθησαν να ξεκινήσει μια δεκαετία στασιμοπληθωρισμού – ένα τοξικό μείγμα αδύναμης οικονομικής ανάπτυξης και ραγδαίου πληθωρισμού. Τώρα, καθώς ο σημερινός πόλεμος στο Ισραήλ συνεχίζει να κλιμακώνεται, ο επικεφαλής στρατηγικής της Deutsche Bank, Henry Allen, δεν μπορεί παρά να αισθάνεται μια αίσθηση déjà vu.

«Καθώς κοιτάζουμε σήμερα πίσω στη δεκαετία του 1970, υπάρχει ένας εντυπωσιακός αριθμός ομοιοτήτων με τη δική μας εποχή», έγραψε ο βετεράνος της Wall Street σε σημείωμα της Δευτέρας. «Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, οι επιθέσεις στο Ισραήλ έδειξαν ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος μπορεί να επιστρέψει απροσδόκητα».

Η αναιμική οικονομική ανάπτυξη και ο συντριπτικός, επίμονος πληθωρισμός αποτελούσαν το status quo σε μεγάλο μέρος της δεκαετίας του 1970 – όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και παγκοσμίως. Μεταξύ 1973 και 1983, καθώς οι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ έπεφταν κατακόρυφα σε πολλά κράτη, ο πληθωρισμός ήταν κατά μέσο όρο 11,3% παγκοσμίως, δηλαδή υπερτριπλάσιος από τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας. Ο κύριος φόβος του Allen είναι ότι θα μπορούσαμε να δούμε μια επανάληψη αυτού του είδους του επίμονου πληθωρισμού κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2020. Ο ίδιος επεσήμανε μια σειρά από λόγους για τους οποίους ανησυχεί τόσο πολύ, από την απειλή ενός νέου σοκ στις τιμές του πετρελαίου μέχρι την αυξανόμενη «βιομηχανική αναταραχή» από τους εργαζομένους που φαίνεται στις απεργίες των συνδικάτων.

Ομοιότητες με τη δεκαετία του 1970

«Η πιο προφανής ομοιότητα μεταξύ της δεκαετίας του 2020 και της δεκαετίας του 1970 ήταν η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, ιδίως του πετρελαίου», σύμφωνα με τον Allen.

Τη δεκαετία του 1970 σημειώθηκαν δύο μεγάλα σοκ στις τιμές του πετρελαίου που προκλήθηκαν από πολέμους στη Μέση Ανατολή και επιδείνωσαν τον πληθωρισμό σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το πρώτο ήρθε τον Οκτώβριο του 1973, όταν ο OPEC μείωσε την παραγωγή πετρελαίου και επέβαλε εμπάργκο σε ορισμένα κράτη επειδή υποστήριξαν το Ισραήλ στον αγώνα του εναντίον ενός συνασπισμού αραβικών κρατών με επικεφαλής την Αίγυπτο και τη Συρία κατά τη διάρκεια του πολέμου του Γιομ Κιπούρ. Η κίνηση αυτή οδήγησε την τιμή του βαρελιού πετρελαίου να εκτιναχθεί κατά 300% από τα 2,90 δολάρια στα 11,65 δολάρια μέσα σε μόλις τέσσερις μήνες.

Ομοίως, ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας και οι επακόλουθες κυρώσεις κατά της Δύσης για την υποστήριξή της στην Ουκρανία ανέβασαν τις τιμές του πετρελαίου από περίπου 80 δολάρια ανά βαρέλι στις αρχές του 2022 σε πάνω από 139 δολάρια μέσα σε μόλις τρεις μήνες. Στη συνέχεια, οι τιμές υποχώρησαν σιγά-σιγά σε χαμηλό επίπεδο περίπου 74 δολαρίων τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, αλλά οι ανισορροπίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης οδήγησαν σε σταθερή άνοδο έκτοτε. Και ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς απειλεί να επαναφέρει μια άλλη κακή ανάμνηση από τη δεκαετία του 1970 – ένα δεύτερο πετρελαϊκό σοκ.

Το 1979, η ιρανική επανάσταση περιόρισε την παραγωγή πετρελαίου του Ιράν, μειώνοντας την παγκόσμια παραγωγή αργού κατά περίπου 7%. Στη συνέχεια, ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ ξεκίνησε το 1980, οδηγώντας σε περαιτέρω περικοπές στην παραγωγή πετρελαίου. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές του αργού αυξήθηκαν από κάτω από 10 δολάρια ανά βαρέλι στις αρχές του 1979 σε 34 δολάρια ανά βαρέλι τον Φεβρουάριο του 1981.

«Αυτά τα σοκ της προσφοράς προκάλεσαν σοβαρές δυσκολίες για την οικονομία, τόσο στη δεκαετία του 1970 όσο και σήμερα, καθώς τροφοδοτούν τον πληθωρισμό και ταυτόχρονα επιβραδύνουν την ανάπτυξη», εξήγησε ο Allen, σημειώνοντας ότι η άνοδος των τιμών του πετρελαίου έχει φέρει τις κεντρικές τράπεζες σε δύσκολη θέση, καθώς συνεχίζουν τον αγώνα τους κατά του πληθωρισμού εν μέσω εξασθένησης της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης.

Ωστόσο, ο αναπληρωτής επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής αγορών της Capital Economics, Jonas Goltermann, δήλωσε πως δεν πιστεύει ότι η τελευταία σύγκρουση στη Μέση Ανατολή θα έχει τόσο δραματικές επιπτώσεις στις τιμές του πετρελαίου όσο οι προηγούμενοι πόλεμοι.

«Θα χρειαζόταν μια σημαντική κλιμάκωση για να προκαλέσει η σύγκρουση αυτή ένα σοκ ανάλογο με εκείνο του 1973 μετά τον πρώτο πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Τότε η τιμή του πετρελαίου τετραπλασιάστηκε μέσα σε λίγους μήνες», έγραψε σε σημείωμά του τη Δευτέρα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• «Παράθυρο» ΕΚΤ για νέες αυξήσεις επιτοκίων και υψηλότερο κόστος δανεισμού
• Οικονομία: Στο επίκεντρο η αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρίσκου