Οικονομία: Στη σκιά του πολέμου η πρεμιέρα για το πετρέλαιο θέρμανσης
Σε στενή παρακολούθηση έχουν τεθεί από την κυβέρνηση οι εξελίξεις στο Ισραήλ και τη λωρίδα της Γάζας προκειμένου να εκτιμηθούν τυχόν επιπτώσεις στην χώρα.
Για το θέμα εξάλλου συνεδριάζει σήμερα το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ) ενώ την ίδια ώρα τα μηνύματα από το διεθνές περιβάλλον προμηνύουν αναταραχή.
Οι αγορές τείνουν να προεξοφλήσουν την άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, αγαθά που επηρεάζουν τις μεταφορές, τη βιομηχανία, τα νοικοκυριά και την οικονομία στο σύνολό της. Εξάλλου, το φυσικό αέριο είναι το βασικό καύσιμο για την ηλεκτροπαραγωγή. Οι ενεργειακοί αναλυτές προβλέπουν ότι οι εξελίξεις στις διεθνείς αγορές θα φέρουν αυξήσεις στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ας σημειωθεί ότι δεν είναι μόνο ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή που τροφοδοτεί τις ανοδικές τάσεις των τιμών αλλά μια σειρά από γεγονότα. Ένα τέτοιο είναι ότι η παραγωγή στο Ισραήλ έχει μειωθεί ενώ όπως έγινε γνωστό σημειώθηκε έκρηξη σε αγωγό φυσικού αερίου που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία. Πρόκειται για τον Balticconnector, αγωγό φυσικού αερίου που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα, όπου καταγράφηκε διαρροή, την οποία μάλιστα η φινλανδική κυβέρνηση απέδωσε σε “εξωτερική δραστηριότητα”.
Επιπλέον, η Chevron, αμερικανική εταιρεία που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα φυσικού αερίου Tamar στην Ανατολική Μεσόγειο διέκοψε την παραγωγή κατόπιν εντολής του υπουργείου Ενέργειας του Ισραήλ δεδομένης και της εγγύτητας του σημείου με την περιοχή που αναπτύσσονται πολεμικές επιχειρήσεις.
Αν και το μεγαλύτερο θαλάσσιο κοίτασμα φυσικού αερίου του Ισραήλ, το Λεβιάθαν, συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά, σύμφωνα με τη Chevron, οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν αναστάτωση στις διεθνείς αγορές.
Τα νέα δεν είναι καλά ενόψει της έναρξης της σεζόν διάθεσης πετρελαίου θέρμανσης από αύριο Παρασκευή 13 Οκτωβρίου, αν και προς το παρόν καταγράφεται πτωτική τάση, με τις τιμές να εκτιμάται ότι θα κυμανθούν στα 1,50 ευρώ το λίτρο και πιθανόν χαμηλότερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς τονίζουν ότι αναμένονται ανατιμήσεις στις επόμενες παραδόσεις από τα διυλιστήρια στα καύσιμα κίνησης και στο πετρέλαιο θέρμανσης.
Επιπλέον υπάρχει ανησυχία για την ευρωπαϊκή πολιτική της πλήρους απόσυρσης των μέτρων στήριξης έναντι της ενεργειακής κρίσης που προηγήθηκε, η οποία υιοθετείται και στην Ελλάδα, την ώρα που αναπτύσσεται συζήτηση περί επιστροφής στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος της ρήτρας αναπροσαρμογής και σύνδεσης της χονδρικής τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος με τις χρηματιστηριακές τιμές του φυσικού αερίου.
Είναι γεγονός επίσης ότι οι φυσικές καταστροφές έχουν προσθέσει μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες στην οικονομία για αποζημιώσεις, εξέλιξη που δεν αφήνει περιθώρια για οριζόντια επιδότηση στην αντλία.
Εξάλλου το σενάριο προς το παρόν έχει επισήμως αποκλειστεί. Ωστόσο σε ό,τι αφορά το επίδομα θέρμανσης για τη χειμερινή περίοδο 2023-2024 έχει προβλεφθεί δημοσιονομικό κόστος 237 εκατ. ευρώ εκ των οποίων 189 εκατ. ευρώ για το 2023 και τα υπόλοιπα για το 2024. Στη χειμερινή περίοδο 2022-2023 το δημοσιονομικό κόστος ήταν στα 280 εκατ. ευρώ και μαζί με την επιδότηση στην αντλία το κόστος έφτασε στα 500 εκατ. ευρώ.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές και ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να αποκλείεται αναθεώρηση κάποιων αποφάσεων για τα μέτρα στήριξης που λήγουν στο τέλος του έτους στην περίπτωση που η κρίση κλιμακωθεί. Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε αναζητείται δημοσιονομικός χώρος για την παράταση για ένα ακόμη εξάμηνο του καθεστώτος των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και το 2024, ειδικά στις μεταφορές.
