Οι οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Βλαντίμιρ Πούτιν ενόψει των εκλογών

Η επιτυχία της Ρωσίας στο να παρακάμπτει το πλαφόν της Δύσης στην τιμή πετρελαίου βοηθά στην ανάκαμψη της οικονομικής ανάπτυξης καθώς ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ετοιμάζεται να θέσει υποψηφιότητα για να επανεκλεγεί, παρά τα προβλήματα που προκαλούνται από τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, τον πληθωρισμό και τα υψηλά επιτόκια, επισημαίνει σε ανάλυσή του το πρακτορείο Reuters.

Το ρωσικό κοινοβούλιο όρισε επίσημα την ημερομηνία για τις προεδρικές εκλογές της επόμενης χρονιάς στις 17 Μαρτίου. Ο Πούτιν, που χθες δήλωσε ότι η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 3,5% φέτος, αναμένεται ευρέως να είναι υποψήφιος για μια νέα εξαετή θητεία.

Η επικεντρωμένη στις εξαγωγές ρωσική οικονομία των 2,2 τρισεκ. δολαρίων αντιμετώπισε τις κυρώσεις καλύτερα απ’ ό,τι ανέμεναν η Μόσχα ή η Δύση, όταν αυτοί που ήταν αντίθετοι στην εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022 στην Ουκρανία θέλησαν να τιμωρήσουν και να απομονώσουν τη Ρωσία του Πούτιν.

Σημαντικό είναι ότι η Δύση δεν κατάφερε να περιορίσει αποτελεσματικά τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο. Η Ρωσία ανακατεύθυνε τις εξαγωγές σε προορισμούς, όπως η Κίνα και η Ινδία, και χρησιμοποίησε το ασαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς των λεγόμενων «σκιωδών» στόλων για να παρακάμψει το πλαφόν που επέβαλε η Δύση στην τιμή του πετρελαίου.

Τον Νοέμβριο, τα ενεργειακά έσοδα συνέβαλαν κατά 961,7 δισεκ. ρούβλια (10,41 δισεκ. δολάρια) στον ρωσικό προϋπολογισμό, συγκριτικά με μόλις 425,5 δισεκ. τον Ιανουάριο.

Με τα έσοδα από το πετρέλαιο να ανακάμπτουν, η βασική πρόκληση για τον Πούτιν στο εσωτερικό της χώρας θα είναι να διαχειριστεί την έντονη έλλειψη εργατικού δυναμικού, που επιδεινώθηκε από την επιστράτευση της περασμένης χρονιάς και τη φυγή στο εξωτερικό εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Άλλα οικονομικά ζητήματα, όπως το αδύναμο ρούβλι, ο υψηλός πληθωρισμός και τα επιτόκια δημιουργούν τον κίνδυνο συρρίκνωσης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα καθώς η χώρα πάει στις κάλπες.

Έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού

Με την ανεργία να βρίσκεται στο χαμηλό ρεκόρ του 2,9% και τη Μόσχα να κατευθύνει πόρους του προϋπολογισμού στον τομέα της άμυνας μέσω αυξημένης στρατιωτικής παραγωγής, άλλοι τομείς, όπως η πληροφορία της τεχνολογίας (IT) έχουν ελλείψεις σε προσωπικό, γεγονός που αποτελεί τροχοπέδη για την παραγωγικότητα.

Η Ρωσία έχει ανάγκη από περισσότερους ειδικευμένους εργαζόμενους, διευθυντές και μηχανικούς διασφάλισης ποιότητας για να φθάσει στο επιθυμητό επίπεδο τεχνολογικής κυριαρχίας στις μεταποιητικές βιομηχανίες, δήλωσε τον Νοέμβριο ο Μαξίμ Ορέσκιν, οικονομικός σύμβουλος του Πούτιν. «Για να έλθουν εδώ άνθρωποι με μεγαλύτερη προθυμία, χρειαζόμαστε ελκυστικούς μισθούς», δήλωσε ο Ορέσκιν. Τα βραχυπρόθεσμα σοκ από τις κυρώσεις έχουν υπερκεραστεί, δήλωσε ο Ορέσκιν, αλλά η πίεση από τη Δύση θα αυξηθεί και ολόκληρη η οικονομία πρέπει να εργαστεί για τη μετάβαση σε ρωσικές τεχνολογικές πλατφόρμες.

Η ικανότητα του εργατικού δυναμικού έχει φθάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, δήλωσε ο Ντμίτρι Κουλίκοφ, διευθυντής του οίκου αξιολόγησης ACRA. «Αυτό σημαίνει ότι η οικονομική ανάπτυξη θα είναι περιορισμένη από την πλευρά της προσφοράς, με αποτέλεσμα οι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ να μειωθούν από περίπου 3% το 2023 πιο κοντά στο δυνητικό ποσοστό του 1-2%», δήλωσε ο Κουλίκοφ.

Οι σημαντικές αυξήσεις στις αποδοχές στη μεταποίηση και τον στρατό, καθώς και η δημοσιονομική στήριξη για τις οικογένειες που επηρεάζονται από τον πόλεμο και την επιστράτευση, οδηγούν σε αύξηση των μισθών.

Ύστερα από συρρίκνωση το 2022, τα πραγματικά εισοδήματα αναμένονται να ανακάμψουν σημαντικά φέτος αλλά ανισομερώς μεταξύ των κλάδων και των περιοχών, αναγκάζοντας πολλές οικογένειες να κάνουν περικοπές, ειδικά σε εισαγόμενα προϊόντα.

Καθώς η ρωσική οικονομία ανακάμπτει από συρρίκνωση 2,1% το 2022, το βασικό ερώτημα είναι πώς η οικονομία θα αντιμετωπίσει την υπερθέρμανση, με τους περιορισμούς στην πλευρά της προσφοράς πιθανόν να οδηγούν σε κάμψη της ανάπτυξης, δήλωσε ο Λίαμ Πιτς, οικονομολόγος αναδυόμενων αγορών στην Capital Economics.

«Τα νοικοκυριά έχουν βιώσει μεγάλη αύξηση στα εισοδήματά τους αλλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι διατηρήσιμο», δήλωσε ο Πιτς. «Ο υψηλότερος πληθωρισμός σημαίνει μεγαλύτερη πίεση στα εισοδήματα των νοικοκυριών ενόψει των εκλογών».

Πληθωριστική πίεση;

Η συγκράτηση του πληθωρισμού είναι δουλειά της κεντρικής τράπεζας. Έχοντας ήδη αναγκαστεί να προχωρήσει σε νομισματική σύσφιξη 750 μονάδων βάσης από τον Ιούλιο, η τράπεζα αναμένεται από πολλούς να προχωρήσει εκ νέου σε αύξηση στο 16% στις 15 Δεκεμβρίου. Ύστερα από διψήφιο πληθωρισμό το 2022, ο πληθωρισμός φέτος εκτιμάται γύρω στο 7,5%, και πάλι υψηλότερα από τον στόχο του 4% της τράπεζας.

«Είναι λογικό ο πληθωρισμός να φθάσει ακόμα και το 10% την επόμενη χρονιά διότι η οικονομία αναπτύσσεται γρήγορα», δήλωσε ο Πιτς.

Αλλά τελικά, η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη προς το παρόν, ειδικά καθώς ο πληθυσμός προσαρμόζεται στις τακτικές αυξήσεις τιμών, όσο κι να είναι δύσκολο.

Η κεντρική τράπεζα φυσικά και θα μιλήσει με επιφυλακτικότητα για τον πληθωρισμό, δήλωσε η Ελίνα Ριμπάκοβα, από το Peterson Institute for International Economics and the Kyiv School of Economics (KSE). Αλλά η εξέλιξη ενός σοβαρού πληθωριστικού σπιράλ θα απαιτήσει μεγαλύτερη δημοσιονομική πίεση, ανεξέλεγκτη υποτίμηση του ρουβλίου και την κεντρική τράπεζα να υστερεί στην ανταπόκρισή της, πρόσθεσε η ίδια.

Οι αρχές ανταποκρίθηκαν με αυξήσεις επιτοκίων και έλεγχους στις μεταφορές κεφαλαίων στη βουτιά του ρουβλίου πέραν του επιπέδου των 100 ρουβλίων ανά δολάριο φέτος και η μεγάλη μεταβλητότητα αποτελεί πάντα κίνδυνο. Το ρωσικό νόμισμα κινήθηκε χθες στο επίπεδο των 92,76.

Ενώ ένα σχετικά αδύναμο ρούβλι προεξοφλείται στα δημοσιονομικά σχέδια της Ρωσίας και ενισχύει τα κρατικά ταμεία μέσω των εσόδων από εξαγωγές σε ξένο νόμισμα, παράλληλα αυξάνει το κόστος εισαγωγών, τροφοδοτεί τον πληθωρισμό και δημιουργεί τον κίνδυνο για φυγή κεφαλαίων.

Η τιμή του πετρελαίου

Οι τιμές πετρελαίου, η ‘γραμμή ζωής’ της ρωσικής οικονομίας, είναι αυτή τη στιγμή πάνω από το επίπεδο που χρειάζεται η Ρωσία για τη δημοσιονομική της ασφάλεια, παρόλο που υποχώρησαν σε χαμηλό πέντε μηνών αυτή την εβδομάδα.

Ο συνδυασμός μιας σειράς από μειώσεις στην παραγωγή από τις χώρες της συμμαχίας ΟΠΕΚ+ και της ευρείας παράκαμψης στο πλαφόν της Δύσης στην τιμή του αργού ενισχύουν τα ενεργειακά έσοδα της Ρωσίας.

«Θεμελιωδώς, ο μοχλός πίεσης του πλαφόν στην τιμή αυξάνεται υπό πίεση», ανέφερε το Ινστιτούτο KSE σε έκθεσή του τον Νοέμβριο, αναφερόμενος στο πλαφόν της Δύσης των 60 δολαρίων το βαρέλι. «Τον Οκτώβριο, πάνω από το 99% των εξαγωγών ρωσικού αργού που εξορύχτηκε από τη θάλασσα φαίνεται να έχει πωληθεί πάνω από τα 60 δολάρια το βαρέλι».

Οι κυρώσεις της Δύσης, που σχεδιάστηκαν για να μειώσουν τη βασική πηγή χρηματοδότησης της Μόσχας, άσκησαν τεράστιες πιέσεις στο έλλειμμα του ρωσικού προϋπολογισμού νωρίς φέτος, αλλά η Μόσχα αναμένει τώρα το έλλειμμα να διαμορφωθεί μόλις στο 1% του ΑΕΠ περίπου.

«Εάν η τιμή του πετρελαίου παραμείνει στο τρέχον επίπεδο, είναι εξαιρετικά βολικό για τη Ρωσία», δήλωσε η Ριμπάκοβα.

ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Εισαγγελική παρέμβαση για την επίθεση σε βάρος του αστυνομικού στου Ρέντη
• Οι αλλαγές της τελευταίας στιγμής στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο
• Parag Khanna: Η Ελλάδα βιώνει μια πραγματικά θαυμαστή αναζωογόνηση