DLA Piper: «H εκπαίδευση στην ενεργειακή μετάβαση»
Ορέστης Oμράν – Partner
Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προσπάθειας για την ολοκλήρωση της ενεργειακής μετάβασης και την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, οι σύγχρονες προκλήσεις σε συνδυασμό με τη γεωπολιτική αστάθεια μεταμορφώνουν την ευρωπαϊκή οικονομία και κοινωνία.
Η κατεύθυνση προς την ενεργειακή μετάβαση επηρεάζει κάθε πτυχή της καθημερινότητας, τον τρόπο ζωής και τις εργασιακές συνθήκες των πολιτών. Τις προκλήσεις αυτές θα πρέπει να τις μετατρέψουμε σε ευκαιρίες, ώστε να καταστεί η μετάβαση δίκαιη προς όλους και χωρίς αποκλεισμούς.
Σε αυτό το πλαίσιο, απαιτείται στοχευμένη δράση από την Ε.Ε. στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Η εκπαιδευτική πολιτική θα πρέπει να συγχρονιστεί με τις νέες προοπτικές και να εστιάσει στην κατάρτιση όσον αφορά το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή μετάβαση. Αυτό μπορεί να γίνει είτε ενσωματώνοντας τις εν λόγω θεματικές στα προγράμματα σπουδών στα σχολεία/εκπαιδευτικά ιδρύματα με την προοπτική της διά βίου μάθησης, είτε ενισχύοντας την επαγγελματική ανάπτυξη των εργαζομένων ώστε να αποκτήσουν τις γνώσεις, τα εφόδια και τις κατάλληλες δεξιότητες.
Θεωρώ πως ένας από τους στόχους της πολιτείας θα πρέπει να είναι η επένδυση στις «πράσινες» δεξιότητες που υποστηρίζουν την προσπάθεια ελαχιστοποίησης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των δραστηριοτήτων.
Ο ρόλος της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στην επίτευξη μιας πιο βιώσιμης οικονομίας και κοινωνίας είναι καθοριστικός. Αποτελεί ζωτικής σημασίας η κατανόηση εκ μέρους των πολιτών και των επιχειρήσεων των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής αλλά και των ευκαιριών της μετάβασης, ώστε να μπορούν να συμβαδίζουν με τις εξελίξεις και να προσαρμόζονται στα δεδομένα μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας.
Είναι σημαντική η ανάπτυξη μιας κοινής αντίληψης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την πραγμάτωση της κλιματικής ουδετερότητας, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μέσα από πρωτοβουλίες, δράσεις ή προγράμματα, όπως ενδεικτικά είναι το 2021-2027 Erasmus+, European Social Fund Plus (ESF+) ή το πρόγραμμα ESC. Επιπλέον, κεντρικό σημείο του Μηχανισμoύ Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) αποτελεί η χρηματοδότηση για βιώσιμες υποδομές εκπαίδευσης και ανάπτυξη δεξιοτήτων, οι οποίες μπορούν να ενισχυθούν και μέσω του προγράμματος InvestEU. Επίσης, το πρόγραμμα Horizon Europe αποτελεί το βασικό πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ε.Ε. για την έρευνα, την καινοτομία, αλλά και για την εκπαίδευση σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την αειφορία.
Διαπιστώνουμε λοιπόν, και δικαιολογημένα, πως υπάρχει μια συντονισμένη προσπάθεια ενθάρρυνσης των κρατών μελών ώστε να επενδύσουν στην εκπαίδευση των πολιτών και την εξοικείωσή τους με την ενεργειακή μετάβαση. Ωστόσο, η Ευρώπη δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στον τομέα της εκπαίδευσης αλλά πρέπει να προσβλέπει στη συνεχή και αδιάλειπτη ενημέρωση των πολιτών της ενεργειακής πραγματικότητας, η οποία είναι ακόμη υπό διαμόρφωση. Η κοινωνία πρέπει να κατανοεί τους λόγους της εκάστοτε πολιτικής που εφαρμόζεται και των μέτρων που λαμβάνονται προκειμένου να αναζητά αποδοτικά ενεργειακές λύσεις και να επωφελείται των κινήτρων που δίνονται.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη ενεργειακή κρίση· όταν η Ε.Ε. και τα κράτη μέλη κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της, διαπιστώθηκε πως οι πολίτες δεν είχαν πλήρη κατανόηση των παραγόντων που οδήγησαν στην αύξηση των τιμών ενέργειας και του πληθωρισμού.
Παράλληλα, λοιπόν, με τα μέτρα που ελήφθησαν, οι καταναλωτές προκειμένου να μετριάσουν τις οικονομικές συνέπειες από την αυξητική τάση των τιμών άρχισαν να αναζητούν γρήγορους τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας. Τέτοιου είδους επιλογές δεν απαιτούν σχεδόν καμία είδους επένδυση, επιφέρoυν μικρή αλλαγή συνηθειών και έχουν περιορισμένο αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους. Φυσικά, η εξοικονόμηση δεν αποτελεί μόνο προσωπική επιλογή, αλλά και σύσταση της Ε.Ε., ενώ βρίσκεται ήδη στο κέντρο των δράσεών της για να επιφέρει διαρθρωτική μείωση της χρήσης ενέργειας.
*Το άρθρο συμπεριλαμβάνεται στο CEO Initiative Book 2023
