Έλληνες και γάμος ομόφυλων ζευγαριών: Η άποψη ανά ηλικία και πολιτική τοποθέτηση – Τι ισχύει στην Ευρώπη
«Μοιρασμένοι» εμφανίζονται οι Έλληνες πολίτες ως προς τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, καθώς το θέμα κυριαρχεί στην πολιτική επικαιρότητα της χώρας μας εν όψει και των σχετικών πρωτοβουλιών της κυβέρνησης που αναμένεται να γνωστοποιήσει τις επόμενες μέρες ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Μια σχετικά πρόσφατη και μεγάλη παγκόσμια έρευνα του αμερικανικού Pew Research Center που «έτρεξε» σε 32 χώρες (από τον Ιούνιο έως τα μέσα Σεπτεμβρίου του 2023) έδειξε πως στην Ελλάδα το 50% των πολιτών τάσσεται κατά του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών (από πολύ έως κάπως κατά) έναντι του 49% που τάχθηκαν υπέρ.
Το ποσοστό είναι από τα μεγαλύτερα μεταξύ των κρατών της Ευρώπης που συμμετείχαν στην έρευνα, με τη χώρα μας να είναι πίσω μόνο από τη Ουγγαρία (64% κατά) και την Πολωνία (54% κατά).
Αντίθετα, το 92% των Σουηδών δηλώνει υπέρ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών. Ακολουθούν Ολλανδία, Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, και Ιταλία.
Η διαφορά στις ηλικίες
Σύμφωνα με την έρευνα, οι ενήλικες κάτω των 35 ετών είναι πιο πιθανό να δηλώσουν ότι τάσσονται υπέρ της άδειας γάμου μεταξύ ομοφυλόφιλων και λεσβιών με νόμιμο τρόπο από ό,τι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία. Και σε ορισμένα μέρη, οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας είναι λιγότερο πιθανό να δώσουν απάντηση από ό,τι οι νεότεροι ενήλικες.
Στην Ελλάδα, το 67% των ατόμων έως 35 ετών δηλώνει υπέρ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών έναντι του 43% των πολιτών άνω των 35 ετών, με τη διαφορά του +24% μεταξύ των εν λόγω ηλικιακών ομάδων να είναι η μεγαλύτερη στις χώρες της Ευρώπης.
Ανά φύλο
Εξετάζοντας τις απαντήσεις ανά φύλο, το 54% των γυναικών τάσσεται υπέρ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών ενώ στους άνδρες το ποσοστό ανέρχεται στο 42%.
Η διαφορά του 12% είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, πίσω μόνο από την Πολωνία.
Πολιτικό χάσμα
Σχετικά με την πολιτική τοποθέτηση που δήλωσαν οι συμμετέχοντες στην έρευνα, το 74% των Ελλήνων που θεωρεί εαυτόν αριστερό δήλωσε υπέρ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών ενώ υπέρ τάχθηκε το 36% όσων θεωρούν πως κατατάσσονται στη Δεξιά.
Με τη διαφορά στο +38%, η Ελλάδα βρίσκεται πίσω μόνο από την Πολωνία και σε αυτή την κατηγορία.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου
Σημειώνεται πως το Δεκέμβριο του 2023 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε πως η έλλειψη οποιασδήποτε μορφής νομικής αναγνώρισης και προστασίας για τα ομόφυλα ζευγάρια στην Πολωνία παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η κρίση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ήρθε μετά από προσφυγή που κατέθεσαν 5 ομόφυλα ζευγάρια της Πολωνίας, των οποίων η αίτηση γάμου απορρίφθηκε από τις αρχές της χώρας, καθώς ο γάμος μπορεί να γίνει μόνο μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας, σύμφωνα με τον πολωνικό νόμο.
Το δικαστήριο της ΕΕ έκρινε ότι η Πολωνία δεν συμμορφώθηκε με το καθήκον της να διασφαλίσει ότι οι προσφεύγοντες διέθεταν ένα συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο που προέβλεπε την αναγνώριση και την προστασία των ομοφυλοφιλικών τους ενώσεων.
Η παράλειψη αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αδυναμία των προσφευγόντων να ρυθμίσουν θεμελιώδεις πτυχές της ζωής τους και ισοδυναμούσε με παραβίαση του δικαιώματός τους στο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής τους ζωής, αναφερόταν στην απόφαση του δικαστηρίου της ΕΕ.
Το τρέχον νομικό πλαίσιο
Από τον Ιανουάριο του 2024, είκοσι ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζουν και τελούν γάμους μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου: Αυστρία, Ανδόρα, Βέλγιο, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Άλλες έντεκα ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζουν νομικά κάποια μορφή πολιτικής ένωσης, και συγκεκριμένα η Κροατία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία, το Λιχτενστάιν, το Μονακό, το Μαυροβούνιο και ο Άγιος Μαρίνος.
Από τις χώρες που τελούν γάμους μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, ορισμένες εξακολουθούν να επιτρέπουν τις πολιτικές ενώσεις, π.χ. οι Ολλανδία, Λουξεμβούργο και Βέλγιο η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο ενώ η Γερμανία, η Ιρλανδία και οι σκανδιναβικές χώρες έχουν βάλει στοπ τη νομοθεσία τους για τις πολιτικές ενώσεις πριν από το γάμο, έτσι ώστε οι υπάρχουσες ενώσεις να παραμένουν αλλά να μην είναι δυνατές νέες.
Ο γάμος ορίζεται ως ένωση αποκλειστικά μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας στα συντάγματα της Αρμενίας, της Λευκορωσίας, της Βουλγαρίας, της Κροατίας, της Γεωργίας, της Ουγγαρίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Μολδαβίας, του Μαυροβουνίου, της Ρωσίας, της Πολωνίας, της Σερβίας, της Σλοβακίας και της Ουκρανίας.
Από αυτά, ωστόσο, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Λετονία και το Μαυροβούνιο επιτρέπουν την πολιτική ένωση για τα ομόφυλα ζευγάρια.
