Ένα εκατομμύριο προσομοιώσεις, μία ετυμηγορία για την οικονομία των ΗΠΑ: Κινδυνεύει με χρεοκοπία

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου στις τελευταίες του προβλέψεις προειδοποίησε ότι το χρέος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ άγγιξε το 97% του ΑΕΠ το 2023 και θα φτάσει στο 116% έως το 2034 – υψηλότερο ακόμη και από τα επίπεδα που σημειωθεί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, σύμφωνα με το Bloomberg, η πραγματική προοπτική είναι πιθανότατα χειρότερη.

Από τα φορολογικά έσοδα μέχρι τις αμυντικές δαπάνες και τα επιτόκια, οι προβλέψεις του CBO υποστηρίζονται από ρόδινες υποθέσεις. Αν όμως συνδέσετε την τρέχουσα άποψη της αγοράς για τα επιτόκια, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αυξάνεται στο 123% το 2034. Στη συνέχεια, υποθέστε, όπως κάνουν οι περισσότεροι στην Ουάσιγκτον, ότι οι φορολογικές περικοπές του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ θα παραμείνουν σε ισχύ και το χρέος γίνεται ακόμα πιο επαχθές.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Bloomberg Economics εκτέλεσε ένα εκατομμύριο προσομοιώσεις για να αξιολογήσει την ευθραυστότητα της προοπτικής του χρέους. Στο 88% των προσομοιώσεων, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ βρίσκεται σε μη βιώσιμη πορεία.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν λέει ότι ο προϋπολογισμός της, ο οποίος περιλαμβάνει μια σειρά από αυξήσεις φόρων σε εταιρείες και πλούσιους Αμερικανούς, θα διασφαλίσει τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και πως το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα παραμείνει διαχειρίσιμο.

«Πιστεύω ότι πρέπει να μειώσουμε τα ελλείμματα και να παραμείνουμε σε μια δημοσιονομικά βιώσιμη πορεία» είπε η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν στους νομοθέτες τον Φεβρουάριο. Οι προτάσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν προσφέρουν «σημαντική μείωση του ελλείμματος που θα συνέχιζε να διατηρεί το επίπεδο των τόκων σε άνετα επίπεδα. Αλλά θα χρειαστεί να εργαστούμε μαζί για να προσπαθήσουμε να επιτύχουμε αυτές τις εξοικονομήσεις», είπε.

Το πρόβλημα είναι ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου θα απαιτήσει δράση από ένα Κογκρέσο που είναι διχασμένο σε κομματικές γραμμές. Οι Ρεπουμπλικάνοι, που ελέγχουν τη Βουλή, θέλουν βαθιές περικοπές δαπανών για να μειώσουν το έλλειμμα, χωρίς να διευκρινίζουν τι ακριβώς θα περικόψουν. Οι Δημοκρατικοί, που ελεγχουν τη Γερουσία, υποστηρίζουν ότι οι δαπάνες συμβάλλουν λιγότερο σε οποιαδήποτε επιδείνωση της βιωσιμότητας του χρέους, με βασικούς παράγοντες τα επιτόκια και τα φορολογικά έσοδα. Κανένα από τα μέρη δεν τάσσεται υπέρ της συμπίεσης των πλεονεκτημάτων που παρέχουν τα μεγάλα προγράμματα δικαιωμάτων.

Στο τέλος, μπορεί να υπάρξει μια κρίση – ίσως μια άτακτη καταστροφή στην αγορά των ομολόγων λόγω των υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ, ή ένας πανικός για την εξάντληση των καταπιστευματικών κεφαλαίων του Medicare ή της Κοινωνικής Ασφάλισης.

Το περασμένο καλοκαίρι έδωσε μια πρόγευση για το πώς μπορεί να ξεκινήσει μια κρίση. Σε διάστημα δύο ημερών τον Αύγουστο, η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ από τη Fitch Ratings και η αύξηση της μακροπρόθεσμης έκδοσης χρέους του Δημοσίου έστρεψαν την προσοχή των επενδυτών στους κινδύνους. Οι αποδόσεις των αμερικανικών 10ετών ομολόγων αυξήθηκαν κατά μια ποσοστιαία μονάδα, αγγίζοντας το 5% τον Οκτώβριο — το υψηλότερο επίπεδο σε περισσότερες από μιάμιση δεκαετία.

Όσο για το πώς μπορεί να τελειώσουν τα πράγματα, η εμπειρία της Βρετανίας το φθινόπωρο του 2022 προσφέρει μια ματιά στην άβυσσο. Το σχέδιο της τότε Πρωθυπουργού Λιζ Τρας για μη χρηματοδοτούμενες φορολογικές περικοπές οδήγησε την αγορά των gilts σε αναταραχή. Οι αποδόσεις αυξήθηκαν τόσο γρήγορα που η κεντρική τράπεζα χρειάστηκε να παρέμβει για να εξουδετερώσει τον κίνδυνο μιας οικονομικής κρίσης. Οι ενέργειες των bond vigilantes ανάγκασαν την κυβέρνηση να ακυρώσει τα σχέδιά της και η Τρας παραιτήθηκε.

Για τις ΗΠΑ, ο κεντρικός ρόλος του δολαρίου στα διεθνή χρηματοοικονομικά και η θέση του ως το κυρίαρχο αποθεματικό νόμισμα μειώνει τις πιθανότητες μιας παρόμοιας κατάρρευσης. Θα χρειαζόταν πολλά για να κλονιστεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών στο χρέος του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ ως το απόλυτο ασφαλές περιουσιακό στοιχείο. Εάν εξατμιζόταν, ωστόσο, η διάβρωση της θέσης του δολαρίου θα ήταν μια στιγμή ορόσημο, με τις ΗΠΑ να χάνουν όχι μόνο την πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση, αλλά και την παγκόσμια ισχύ και κύρος. 

Το μοντέλο του Bloomberg

Το Bloomberg Economics έχει δημιουργήσει ένα μοντέλο πρόβλεψης χρησιμοποιώντας την τιμολόγηση της αγοράς για τα μελλοντικά επιτόκια και δεδομένα σχετικά με το προφίλ ληκτότητας των ομολόγων.

Διατηρώντας όλες τις άλλες υποθέσεις του CBO σε ισχύ, αυτό δείχνει ότι το χρέος ισούται με 123% του ΑΕΠ για το 2034.

Το χρέος σε αυτό το επίπεδο θα σήμαινε ότι το κόστος εξυπηρέτησης θα φτάσει κοντά στο 5,4% του ΑΕΠ — περισσότερο από 1,5 φορές περισσότερο από αυτό που ξόδεψε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση για την άμυνα το 2023, και συγκρίσιμο με ολόκληρο τον προϋπολογισμό της Κοινωνικής Ασφάλισης.

Οι θέσεις από όλο το πολιτικό φάσμα συμφωνούν ότι η μακροπρόθεσμη προοπτική είναι ανησυχητική.

Ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell, δήλωσε νωρίτερα αυτό το έτος ότι είναι «πιθανότατα καιρός – ή παρελθόν» για τους πολιτικούς να ξεκινήσουν την αντιμετώπιση του «μη βιώσιμου» μονοπατιού δανεισμού.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών Robert Rubin δήλωσε τον Ιανουάριο ότι το έθνος βρίσκεται σε «τρομερή θέση» όσον αφορά τα ελλείμματα.

Από τη σφαίρα των οικονομικών, ο ιδρυτής της Citadel, Ken Griffin, είπε στους επενδυτές σε μια επιστολή προς τους επενδυτές του hedge fund ότι το εθνικό χρέος των ΗΠΑ είναι μια «αυξανόμενη ανησυχία που δεν μπορεί να αγνοηθεί».

Μέρες νωρίτερα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της BlackRock, Larry Fink, δήλωσε ότι η κατάσταση του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ «είναι πιο επείγουσα από όσο μπορώ να θυμηθώ ποτέ».

Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Kenneth Rogoff, λέει ότι ενώ το ακριβές «ανώτατο όριο» για το χρέος δεν είναι γνωστό, θα υπάρξουν προκλήσεις καθώς το επίπεδο συνεχίζει να ανεβαίνει.

Το σημείο του Rogoff είναι καλά κατανοητό: οι προβλέψεις είναι αβέβαιες.

Για να θέσει ορισμένες παραμέτρους γύρω από την αβεβαιότητα, η Bloomberg Economics έχει εκτελέσει ένα εκατομμύριο προσομοιώσεις βάσει της βασικής άποψης του CBO – μια προσέγγιση που οι οικονομολόγοι αποκαλούν στοχαστική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους.

Κάθε προσομοίωση προβλέπει την αναλογία χρέους προς ΑΕΠ με διαφορετικό συνδυασμό αύξησης του ΑΕΠ, πληθωρισμού, δημοσιονομικών ελλειμμάτων και επιτοκίων, με διακυμάνσεις που βασίζονται στα πρότυπα που εμφανίζονται στα ιστορικά δεδομένα.

Στο χειρότερο 5% των αποτελεσμάτων, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ τελειώνει το 2034 πάνω από 139%, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα είχαν υψηλότερο λόγο χρέους το 2034 από ό,τι η επιρρεπής στην κρίση Ιταλία πέρυσι.

Η Yellen έχει έναν άλλο τρόπο σκέψης για τη βιωσιμότητα του χρέους: το κόστος τόκων προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό, το οποίο έχει δηλώσει ότι θα προτιμούσε να δει κάτω από το 2% του ΑΕΠ.

Σε αυτή τη βάση, τα αποτελέσματα είναι πιο ελπιδοφόρα – διαπιστώνοντας ότι η μέτρηση που υπολογίζεται κατά μέσο όρο τα επόμενα 10 χρόνια παραβιάζει το όριο σε λιγότερο από το ένα τρίτο – 30% – των προσομοιώσεων.

Η ίδια η επικεφαλής του Υπουργείου Οικονομικών αναγνώρισε σε ακρόαση στις 8 Φεβρουαρίου ότι «σε μια ακραία περίπτωση» θα μπορούσε να υπάρχει πιθανότητα ο δανεισμός να φτάσει σε επίπεδα που οι αγοραστές δεν θα ήταν διατεθειμένοι να αγοράσουν όλα όσα η κυβέρνηση επιδίωκε να πουλήσει. Πρόσθεσε ότι δεν είδε κανένα σημάδι αυτού τώρα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:

• Πώς η Microsoft κάνει πράξη τη μεγάλη υπόσχεση της Τεχνητής Νοημοσύνης
• Aπό την υπόσχεση της παγκοσμιοποίησης στην πλήρη απορρύθμιση