Μπορεί να γίνει η Σκωτία η… Σαουδική Αραβία του βορρά;
Το ερώτημα των 1,5 τρισ. λιρών μπροστά στο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία.
Έχει ανεπτυγμένο τραπεζικό τομέα, τουρισμό, το φημισμένο ουίσκι της κι εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου κρυμμένα στα ανοιχτά των ακτών της. Θεωρητικά λοιπόν η Σκωτία μπορεί να σταθεί γερά στα πόδια της σε περίπτωση που οι ψηφοφόροι της αποφασίσουν να πουν το «ναι» στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίησή της.
Πράγματι, υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι σε μία τέτοια περίπτωση οι πολίτες της θα ανήκουν στο 14ο πλουσιότερο κράτος παγκοσμίως βάσει του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, μπροστά ακόμη κι από τη Μεγάλη Βρετανία!
Στους υπολογισμούς αυτούς έχουν βέβαια προσμετρηθεί και τα 15 δισ. λίρες, με τα οποία η Σκωτία τροφοδοτεί την βρετανική οικονομία, μέσω της ετήσιας παραγωγής υδρογονανθράκων στη Βόρεια Θάλασσα, όπου εδώ και δεκαετίες συνωστίζονται πολυεθνικές του πετρελαίου.
Οι υπέρμαχοι του «ναι» στην ανεξαρτησία υποστηρίζουν ότι με την ελεύθερη πια διαχείριση των εθνικών τους πόρων, οι Σκωτσέζοι και θα διατηρήσουν όλα τα καλά του σήμερα (π.χ. δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη για τους ηλικιωμένους), και θα μπορέσουν να δημιουργήσουν με το πλεόνασμα εσόδων ένα εθνικό ταμείο για τις επόμενες γενιές, κατά το πρότυπο της γειτονικής Νορβηγίας.
Για να συμβεί όμως αυτό υπάρχουν δύο βασικές προϋποθέσεις. Η μία είναι το Λονδίνο να συναινέσει στην απώλεια του βόρειου τμήματος της βρετανικής ΑΟΖ, στον πυθμένα του οποίου βρίσκεται το 90% των εθνικών αποθεμάτων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Η δεύτερη έχει να κάνει με τις πραγματικές ποσότητες που αυτά πλέον διαθέτουν.
Οι εκτιμήσεις ποικίλουν, ανάλογα με το «στρατόπεδο» στο οποίο καθείς ανήκει. Η κυβέρνηση της Σκωτίας για παράδειγμα κάνει λόγο για 24 δισεκατομμύρια βαρέλια, σημερινής αξίας 1,5 τρισ. λιρών! Όμως ο Σκωτσέζος επιχειρηματίας Σερ Ίαν Γουντ, ιδρυτής του πολυεθνικού ενεργειακού ομίλου Wood Group και «άρχοντας» της Βόρειας Θάλασσας, έχει άλλη γνώμη.
Προ ημερών υποστήριζε ότι τα διαθέσιμα πετρελαϊκά αποθέματα στα ανοιχτά της Σκωτίας φτάνουν μετά βίας τα 15-16,5 δισ. βαρέλια, καθώς η παραγωγή στη Βόρεια Θάλασσα φθίνει. Προειδοποίησε μάλιστα ότι το πολύ σε 15 χρόνια τα αρνητικά αποτελέσματα θα αρχίσουν να γίνονται ορατά σε όλους τους τομείς της οικονομίας της Σκωτίας.
«Οι νέοι ψηφοφόροι της καλά θα κάνουν να αντιληφθούν πως όταν φθάσουν τα 40 θα βιώσουν κάθε αντίκτυπο από τη μείωση στην παραγωγή υδρογονανθράκων: στην αγορά εργασίας, στην οικονομική ανάπτυξη, στις δημόσιες υπηρεσίες», προειδοποίησε ο Σκωτσέζος «πετρελαιάς». Στο πλευρό του προσέτρεξαν κι άλλοι συνάδελφοί του, παρά το γεγονός ότι οι εταιρείες τους κάνουν «χρυσές» δουλειές στα ανοιχτά της Σκωτίας.
Προσυπογράφοντας τις δυσοίωνες εκτιμήσεις ο Μπομπ Ντάντλεϊ, διευθύνων σύμβουλος της βρετανική BP -η οποία δραστηριοποιείται στη Βόρεια Θάλασσα εδώ και μισό αιώνα- τόνισε πως είναι προς το συμφέρον της εταιρίας του η Σκωτία να παραμείνει μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου.
Υπερθεματίζοντας, ο CEO της Shell, Μπεν φαν Μπόιρντεν προειδοποίησε πως «με τη γήρανση των υφιστάμενων υποδομών και τη μείωση της παραγωγής, το κόστος θα εκτιναχθεί στα ύψη και τα φορολογικά έσοδα θα περιοριστούν» δραματικά για τη Σκωτία. Για να συμβεί όμως αυτό υπάρχουν επίσης μερικές βασικές προϋποθέσεις.
Μία είναι η -εξ ορισμού απίθανη- διακύμανση προς τα κάτω της τιμής του πετρελαίου. Μία δεύτερη είναι η επίσης μακρινή προοπτική απουσίας νέων επενδύσεων στη Βόρεια Θάλασσα (ήδη, η αμερικανική ConocoPhillip έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για μερίδιο στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος Clair, μαζί με την BP, τη Royal Dutch Shell και την επίσης αμερικανική Chevron).
Στα ανοιχτά των σκωτσέζικων ακτών υπάρχουν εν τω μεταξύ δεκάδες ανεξερεύνητα υποθαλάσσια κοιτάσματα, επισημαίνει ο Αλεξάντερ Κεμπ, καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας στο πανεπιστήμιο του Αμπερντίν στη Σκωτία. Μπορεί προς το παρόν να μην είναι άμεσα αξιοποιήσιμα, όμως σύντομα θα υπάρχουν ισχυρά κίνητρα, προσθέτει.
Όλοι οι αναλυτές βλέπουν αύξηση στην τιμή του πετρελαίου, ενώ με την εξέλιξη της τεχνολογίας αναμένεται συν τω χρόνω να μειωθεί το κόστος για υποθαλάσσιες εξορύξεις. Στο μεσοδιάστημα, η Σκωτία έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή σχέδια για αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας στα θρυλικά Χάιλαντς, βάζοντας έτσι υποψηφιότητα να εξελιχθεί εναλλακτικά σε… Σαουδική Αραβία στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αισίως.
