FT: Ιδού το οικονομικό «θαύμα» της Ελλάδας – Πρωταθλήτρια στην ανάπτυξη, αλλά σύντομα η φτωχότερη στην ΕΕ

Εντύπωση προκαλεί άρθρο των FT σε σχέση με το οικονομικό «θαύμα» της Ελλάδος… Όπως αναφέρεται στη στήλη Alphaville, «είναι καιρός να δούμε την… ισχυρή  ελληνική οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία σε ένα ιστορικό πλαίσιο. 

Η χώρα είναι πράγματι παρουσιάζει εκ των καλύτερων πρόσφατων επιδόσεων στην ευρωζώνη, αλλά έχει γίνει και η φτωχότερη. 

Την περασμένη εβδομάδα, ο οίκος αξιολόγησης S&P ήταν ο τελευταίος που την επαίνεσε, καθώς αναθεώρησε την προοπτική της οικονομίας σε θετική.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές ανέλαβαν ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ευρείας εμβέλειας και αντιμετώπιση μακροχρόνιων σημείων, ενισχύοντας την ανάπτυξη πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και ρίχνοντας  τον δείκτη χρέους προς ΑΕΠ. 

Οι θετικές προοπτικές αντικατοπτρίζουν την προσδοκία ότι το αυστηρό δημοσιονομικό καθεστώς θα συμβάλει στην περαιτέρω μείωση του δείκτη του δημόσιου χρέους, ενώ η ανάπτυξη θα συνεχίσει να υπερβαίνει τις επιδόσεις των ομοτίμων της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Πράγματι, νέα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat τη Δευτέρα έδειξαν ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 10,8 ποσοστιαίες μονάδες, στο 162%, το 2023.

Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 2% το 2023, ξεπερνώντας τη Γερμανία, που συρρικνώθηκε κατά 0,3%. Από το 2019, πριν από την πανδημία, η χώρα αναπτυσσόταν με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με την ευρωζώνη. Την περασμένη εβδομάδα το ΔΝΤ είπε ότι η ελληνική οικονομία θα επεκταθεί κατά 2% και θα συνεχίσει να ξεπερνά τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της νομισματικής ένωσης για τα επόμενα δύο χρόνια. 

Τα ισχυρά νούμερα του Τουρισμού, που συμβαδίζουν με τη βελτίωση της αγοράς εργασίας και την ανάκαμψη της κατανάλωσης, βοηθούν. Το ίδιο ισχύει και για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην άρση των εμποδίων σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη Όπως είπε ο οικονομολόγος της BNP Paribas Guillaume Derrien στο FTAV: Η πολιτική σταθερότητα και η δημοσιονομική εξυγίανση καθιστούν την Ελλάδα πολύ πιο ελκυστική χώρα για επενδύσεις από ό,τι στο παρελθόν.

Το θλιβερό «αλλά»

Ωστόσο, το ελληνικό success story μόλις που έχει ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο της Ελλάδας σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ τα τελευταία δύο χρόνια. Oι Έλληνες εξακολουθούν να συγκαταλέγονται στους φτωχότερους της ευρωζώνης.

Αυτό είναι μια σχετικά νέα πραγματικότητα για την Ελλάδα, δεδομένου ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν παρόμοιο με αυτό του μέσου όρου της ΕΕ μέχρι το 2009. Από τότε, 10 χώρες έχουν δει το βιοτικό επίπεδο να αυξάνεται πάνω από αυτό στην Ελλάδα, καθιστώντας την τη δεύτερη φτωχότερη χώρα στην ΕΕ μετά τη Βουλγαρία και τη φτωχότερη μεταξύ των χωρών της ΟΝΕ. Με το χάσμα με τη Βουλγαρία να μειώνεται απότομα, δεν είναι παράλογο να περιμένουμε ότι η Ελλάδα θα γίνει σύντομα η φτωχότερη χώρα της ΕΕ.

Πώς συμβιβάζονται αυτές οι αντίθετες ιστορίες ισχυρής ανάκαμψης και φτώχειας; Η απάντηση βρίσκεται στον απόηχο της οικονομικής κρίσης και της λιτότητας που ακολούθησε την κρίση του 2010. 

Οι ελληνικές δαπάνες περικόπηκαν και οι φόροι αυξήθηκαν για να εξασφαλιστεί μια διάσωση από το ΔΝΤ και την ΕΕ, γεγονός που συμπίεσε επιχειρήσεις και νοικοκυριά κατεδαφίζοντας την οικονομία. 

Η έκταση της οικονομικής ζημιάς ήταν εξαιρετική για καιρό ειρήνης. Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε σχεδόν κατά 30%. Το 2016, οι καταναλωτικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 24% από το 2007, οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 20% και οι επενδύσεις μειώθηκαν κατακόρυφα κατά 65%. 

Την ίδια περίοδο, η μεταποιητική δραστηριότητα μειώθηκε σχεδόν στο μισό, το λιανικό εμπόριο και η επαγγελματική δραστηριότητα συρρικνώθηκαν σχεδόν κατά το ένα τρίτο. Η ανεργία εκτοξεύτηκε στο ιστορικό υψηλό του 30%. Ως αποτέλεσμα, η ελληνική οικονομία είναι σήμερα περίπου 19% μικρότερη από ό,τι το 2007 – παρά την ισχυρή ανάκαμψη της χώρας μετά την πανδημία – ενώ η οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της έχει αυξηθεί κατά 17%.

Το οικονομικό χτύπημα που δέχτηκε η Ελλάδα είναι σχεδόν άνευ προηγουμένου, συγκρίσιμο μόνο με τη Μεγάλη Ύφεση των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1930, σημειώνει ο Γιώργος Λαγαριάς, επικεφαλής οικονομολόγος στη Mazars Wealth Management. 

Οι πραγματικοί μισθοί μειώνονταν σταθερά μέχρι το 2022 και είναι κατά 30% χαμηλότεροι σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα. Κάτι που σημαίνει ότι ο μέσος μισθός στην Ελλάδα είναι από τους χαμηλότερους μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών.

Ο κατασκευαστικός τομέας, σημαντικός μοχλός ανάπτυξης πριν από την κρίση,  έχει σχεδόν αφανιστεί. Οι επενδύσεις σε κατοικίες, που αντιπροσώπευαν πάνω από το 10% του ΑΕΠ στο απόγειο της φούσκας του 2008, έχουν έκτοτε βυθιστεί στο 2% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο μερίδιο μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης. 

Όπως λέει ο Derrien της BNP, η Ελλάδα έχει πλέον ένα λιγότερο μη ισορροπημένο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, κάτι που είναι θετικό, αλλά η πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας δεν έχει ακόμη εξισορροπηθεί πλήρως με επέκταση σε νέους τομείς.

Υπάρχουν επίσης ανησυχίες για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της χώρας. Ο Λαγαριάς υποστηρίζει ότι η ανάπτυξη με περιορισμένη μόχλευση – όπως είναι η περίπτωση της Ελλάδας – θα παραμείνει υποτονική και προβλέπει ότι θα χρειαστούν πολλά χρόνια επίμονων μεταρρυθμίσεων για να επιστρέψει η Ελλάδα στο σημείο που ήταν το 2007. 

Χαμηλές επενδύσεις και υποτονική παραγωγικότητα επίσης συνεχίζουν να περιορίζουν τις οικονομικές δυνατότητες της Ελλάδας, σύμφωνα με τον Derrien. Στην τελευταία του έκθεση για τη χώρα, το ΔΝΤ ανέφερε επίσης την κλιματική αλλαγή ως κίνδυνο, καθώς το 90% της τουριστικής υποδομής της χώρας και το 80 τοις εκατό των βιομηχανικών δραστηριοτήτων είναι σε περιοχές που εκτίθενται σε υψηλούς κλιματικούς κινδύνους, και στα ολοένα πιο θλιβερά δημογραφικά στοιχεία. Οι γεννήσεις στην Ελλάδα μειώθηκαν σε χαμηλό εννέα δεκαετιών το 2022, επιδεινώνοντας τη γήρανση της χώρας και συρρικνώνοντας τον πληθυσμό της καθώς πολλοί νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα κάθε χρόνο».

Συνολικά, η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας θα πρέπει να γιορταστεί, αλλά πρέπει να ιδωθεί στο πλαίσιο μιας αξιοσημείωτης οικονομικής κρίσης που την άφησε σε μια τρύπα από την οποία μπορεί να χρειαστεί μια γενιά για να βγει.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• MPWGR2024: Ολοκληρώθηκε το μεγαλύτερο συνέδριο για την γυναικεία επιχειρηματικότητα
• Ελληνική οικονομία: Η δυναμική και η «αλλόκοτη» σχέση παραγωγικότητας/επενδύσεων
• Περίπλοκα διλήμματα για τη νομισματική πολιτική. Σε δύσβατες ατραπούς EKT και FED