Τεχνητή Νοημοσύνη: Το τεράστιο κενό που θα ανακύψει στην ελληνική αγορά εργασίας μέχρι το 2030
Στη μεγάλη πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέσα σε λίγα χρόνια στον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημοσίου, αλλά και στο χάσμα που εξακολουθεί να υφίσταται όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, ανάμεσα στο τι ζητάει η αγορά και τι προσφέρει η εκπαίδευση, αναφέρθηκε ο γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, κατά τον χαιρετισμό του στο συνέδριο Τεχνητής Νοημοσύνης της έκθεσης Beyond, που ολοκληρώνεται αύριο, στη Θεσσαλονίκη. «Το 2019 μετράγαμε μόνο 40 εκατ. (ψηφιακές) συναλλαγές και το 2023 είχαμε 1,5 δισ. συναλλαγές πολιτών και επιχειρήσεων, κάτι που σημαίνει ότι εξυπηρετούμε πολύ περισσότερο (ψηφιακά) τους πολίτες, χωρίς να χρειάζεται να πηγαινοφέρνουν χαρτιά εδώ και εκεί» σημείωσε, ενώ σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο ταλέντο επισήμανε ότι η προσπάθεια που κάνουν εσχάτως οι εταιρείες να βρουν κατάλληλα καταρτισμένους αποφοίτους πληροφορικής δεν έχει προηγούμενο. Παρόλα αυτά, μέχρι πέρυσι τουλάχιστον, από τα 14 τμήματα πληροφορικής που λειτουργούν στην Ελλάδα, μόνο το ένα είχε μάθημα για την εξαιρετικά κρίσιμη τεχνολογία υπολογιστικού νέφους (cloud), ενταγμένο σε προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών.
Σε δεκάδες χιλιάδες θέσεις εκτιμάται το κενό που θα ανακύψει στην ελληνική αγορά εργασίας μέχρι το 2030 ως προς τους απαιτούμενο εξειδικευμένο τεχνικό δυναμικό, ενώ την ίδια ώρα πρόβλημα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ελλάδας, αλλά και για την κυβερνοασφάλεια, συνιστά και ο παρωχημένος τεχνολογικός εξοπλισμός στο ελληνικό δημόσιο. Τις δύο αυτές βασικές προκλήσεις έθεσε κατά τον χαιρετισμό της η πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ), Γιώτα Παπαρίδου. Ως προς τη δεύτερη πρόκληση, επισήμανε ότι το ελληνικό δημόσιο έχει να προμηθευτεί εξοπλισμό πρόσβασης από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και η μεγάλη πλειονότητα των δημοσίων υπαλλήλων «έχει μπροστά της υπολογιστές που το Δημόσιο προμηθεύτηκε στην καλύτερη περίπτωση το 2009. Δεν μπορούμε να έχουμε κυβερνοασφάλεια με μια τεράστια ανοιχτή τρύπα αυτού του είδους στο Δημόσιο» είπε χαρακτηριστικά. Ως προς την πρόκληση του ανθρώπινου δυναμικού, σημείωσε ότι αυτό που γενικά ακούγεται, ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) θα μειώσει τις θέσεις εργασίας, δεν ισχύει. Αντίθετα, εκτιμάται ότι θα αυξήσει την έλλειψη προσωπικού ψηφιακής τεχνολογίας κατά σχεδόν 40%. Όπως υπενθύμισε, βάσει έρευνας του ΣΕΠΕ και της Deloitte, μέχρι το 2030 υπολογίζεται ότι θα λείψουν από την Ελλάδα 83.000 εξειδικευμένοι τεχνικοί. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ο ΣΕΠΕ έχει συγκροτήσει κοινή ομάδα εργασίας με τους προέδρους των 37 σχολών των ελληνικών πανεπιστημίων, στηρίζει το re-skilling και έχει ετοιμάσει πρόγραμμα κατάρτισης για 10.000 ανέργους και ετεροαπασχολούμενους, ώστε να «μπουν» στο χώρο της τεχνολογίας ως junior στελέχη. Ταυτόχρονα ετοιμάζεται δράση για την ενεργό γήρανση (ως προς τη χρήση της τεχνολογίας), για άτομα άνω των 60 ετών.
Στη σημαντική συνεισφορά που μπορεί να έχει η ΤΝ στην ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας αναφέρθηκε η πρόεδρος του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Σοφία Κουνενάκη-Εφραίμογλου, επικαλούμενη -μεταξύ άλλων- τα αποτελέσματα έρευνας, σύμφωνα με την οποία η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) μπορεί να προσθέσει περί τα 195 δισεκατομμύρια δολάρια στο ΑΕΠ της χώρας στα επόμενα 15 χρόνια, να γίνει εργαλείο καινοτομίας και επιχειρηματικότητας για τις επιχειρήσεις και να βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών. «Φυσικά, οι προοπτικές αυτές δεν θα υλοποιηθούν αυτόματα. Θα απαιτηθούν στοχευμένες στρατηγικές και επενδύσεις, τόσο από τον δημόσιο τομέα, όσο και από τις επιχειρήσεις και θα χρειαστεί η διαμόρφωση του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, ώστε να βρούμε την κατάλληλη ισοπρροπία ανάμεσα στην υπερβολική ρύθμιση από τη μία και τη ρυθμιστική και ηθική ένδεια από την άλλη» επισήμανε και πρόσθεσε ότι σοβαρή επένδυση θα χρειαστεί και στο «μέτωπο» των ψηφιακών δεξιοτήτων. Η κα Κουνενάκη-Εφραίμογλου υπενθύμισε τις δράσεις που έχει αναλάβει το ΕΒΕΑ στον τομέα της ΤΝ και της προετοιμασίας για το μέλλον, μέσω π.χ, της σύστασης της μεγαλύτερης θερμοκοιτίδας για startups στην Ελλάδα και των συνεργειών που αναπτύσσει, αλλά και της συνεργασίας με την Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού στην προεδρία της κυβέρνησης, για τη διοργάνωση δράσεων ενημέρωσης των επιχειρήσεων για τις μελλοντικές τάσεις και τις αλλαγές που φέρνει η ΤΝ. «Η ΤΝ μπορεί να γίνει βασικός επιταχυντής για τη βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και για την ευημερία της κοινωνίας. Εναπόκειται σε εμάς να μετατρέψουμε αυτές τις δυνατότητες σε πραγματική συμπεριληπτική φυγή προς τα εμπρός» κατέληξε.
Μήπως η ΤΝ θα «έκοβε» τον Αϊνστάιν από την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο;
«Η ΤΝ θελει προσοχή, ο συνδυασμός αλγόριθμων και data analytics θέλει προσοχή, γιατί μπορεί να δημιουργήσει προϋποθέσεις προεπιλογής ανθρώπων, πχ, από πανεπιστήμια και ασφαλιστικές» είπε ο Κρίστιαν Χατζημηνάς, πρόεδρος Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών, και πρόσθεσε: «Αναρωτιέμαι αν ο Αϊνστάιν έκανε αίτηση σε έναν πανεπιστήμιο Φυσικής, στο οποίο χρησιμοποιούνταν αλγόριθμοι επιλογής, αν θα τον έκαναν δεκτό. Δεν νομίζω». Συμπλήρωσε ότι για αυτόν ακριβώς τον λόγο χρειάζεται νομοθεσία για την ΤΝ, αλλά οι διάφορες χώρες κινούνται με διαφορετικό ρυθμό. «Η Αμερική έχει πολλή ΤΝ και μηδέν νομοθεσία. Η Ευρώπη φτιάχνει νομοθεσία και δεν έχει ΤΝ. Η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει κι αυτή γίγαντες σε αυτόν τον τομέα, αλλά είναι καλό ότι φτιάχνει ένα χαλί νομοθεσίας, που το βλέπει τώρα και η Αμερική» είπε χαρακτηριστικά. Κατά τον κ.Χατζημηνά, κάθε χώρα πρέπει να εκμεταλλεύεται ό,τι έχει στη διάθεσή της και η Ελλάδα, πέρα από τα άλλα πλεονεκτήματά της, διαθέτει το «χρυσάφι» των μηχανικών. Για να αξιοποιηθεί ο πολύτιμος πόρος του ανθρώπινου ταλέντου της Ελλάδας, πρόσθεσε, χρειάζεται να δοθεί κίνητρο σε εργοδότες και εργαζόμενους/ες, που θα επενδύσουν χρόνο και χρήμα για να αποκτήσουν (ψηφιακές) δεξιότητες με ψηφιακό πιστοποιητικό, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν άμεση μείωση μισθολογικού κόστους. Έθιξε δε και το θέμα της στέρησης πολύτιμου ανθρώπινου δυναμικού από τις ελληνικές εταιρείες, λογω της έλευσης μεγάλων «παικτών» της τεχνολογίας στην Ελλάδα: «Στηρίζουμε αυτές τις πρωτοβουλίες (τις επενδύσεις των μεγάλων εταιρειών), αλλά θα κρούσουμε τον κώδωνα του κινδύνου: οι εταιρείες αυτές θα πάρουν 500 μηχανικούς, για να τελειοποιήσουν ένα προϊόν στο Σαν Φρανσίσκο και να το μεταπουλήσουν στην Ελλάδα. Αυτά τα 500 άτομα θα λείψουν από 500 μικρομεσαίες ή και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις. Η λύση είναι απλή: να ζητάμε αντισταθμιστικά. Πχ, να λέμε: προσλαμβάνεις 500 μηχανικούς, αλλά θα αναλάβεις τη δέσμευση να εκπαιδεύσεις 500 άτομα, που δεν βρίσκονται σε τόσο υψηλό επίπεδο, ώστε να υπάρχξει ισορροπία για την ελληνική αγορά και τις επιχειρήσεις της» υπογράμμισε.
Γύρω στα 16 τρισ. εκτιμάται ότι θα προσθέσει στο παγκόσμιο ΑΕΠ ώς το 2030 η Τεχνητή Νοημοσύνη, κατά τον Νίκο Μανιάτη, γενικό διευθυντή Ελλάδας και Κύπρου της IBM, ο οποίος διατύπωσε την εκτίμηση ότι η ΤΝ δεν θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο, αλλά θα λειτουργήσει ως βοηθός για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ταυτόχρονα, καταλυτικός εκτιμάται ότι θα είναι ο ρόλος της στο πώς οι επιχειρήσεις θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές, θα μειώσουν τα κόστη τους και θα αυτοματοποιήσουν διαδικασίες, ενώ θα συνεισφέρει επίσης στην επίλυση σύνθετων προβλημάτων, π.χ., στα πεδία της βιωσιμότητας ή του δημογραφικού. Ο κ.Μανιάτης πεισήμανε ακόμα ότι η ΙΒΜ έχει επενδύσει σε ένα παγκόσμιο κέντρο αριστείας, που θα προσλάβει 20.000 εργαζόμενους, για να προωθήσουν τη χρήση της ΤΝ στους οργανισμούς και επιχειρήσεις και «κάποια από αυτά τα ταλέντα θα προσληφθούν και στην Ελλάδα».
Την εκτίμηση ότι η Beyond ουσιαστικά αρχίζει να τοποθετεί τη Θεσσαλονίκη στον χάρτη της περιφερειακής αγοράς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (και όχι μόνο) και θέτει ζητήματα συνεργασίας που απασχολούν όλες τις χώρες της περιοχής στον τομέα της ψηφιακής ανάπτυξης, διατύπωσε ο Μιχάλης Στάνγκος, συνιδρυτής των Industry Disruptors Game Changers (IDGC), εκ των διοργανωτών της έκθεσης. Στοιχειοθετώντας τη θέση του, επισήμανε ότι με την ευκαιρία της διοργάνωσης βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη κορυφαίοι αξιωματούχοι των χωρών της περιοχής, όπως ο Τούρκος υπουργός Βιομηχανίας και Τεχνολογίας, καθώς και υπουργοί από την Κορατία, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, τη Μάλτα και άλλες χώρες, ενώ και από το Συμβούλιο της Ευρώπης έδωσε το «παρών» ο πρόεδρος της Επιτροπής για την ΤΝ. Πρόσθεσε ότι η φετινή Beyond αποτελεί την αφετηρία «της πιο διεθνούς πορείας και αποτυπώματος της διοργάνωσης» και ο πήχης ανεβαίνει ψηλότερα, κάτι που δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τη συνεργασία του αρμόδιου υπουργείου και των φορέων που τη στηρίζουν. Χαιρετισμούς απηύθυναν ακόμα ο πρόεδρος της ΔΕΘ-Helexpo AE, Τάσος Τζήκας, ο διευθύνων σύμβουλος της Be-Best (εκ των διοργανωτών της Beyond), Ευάγγελος Χαραλάμπους και ο Σωτήρης Μπίθας, διευθυντής μάρκετινγκ για λύσεις λογισμικού της Intracom Telecom.
