Mε αφορμή την περίπτωση της Κίνας: Υπό αμφισβήτηση οι μύθοι της αποπαγκοσμιοποίησης και της αποσύνδεσης

Των Kenneth Dewoskin & Alan MacCharles

Στις μέρες μας, θεωρείται δεδομένη η ύπαρξη μιας τάσης αποπαγκοσμιοποίησης, η οποία προκλήθηκε από την άνοδο του προστατευτισμού και μιας σειράς δαπανηρών διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας και της πρόσβασης στην αγορά.

Ωστόσο, τα εμπορικά και επενδυτικά δεδομένα της τελευταίας διετίας και τα πολλά σχέδια μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών αμφισβητούν τις έννοιες της «αποπαγκοσμιοποίησης» (deglobalization) και της «αποσύνδεσης» (decoupling).

Η μεγάλη μετάβαση από το παράδειγμα της αποπαγκοσμιοποίησης

Η αποπαγκοσμιοποίηση ήταν ένα σημαντικό πλαίσιο για την ανάλυση των παγκόσμιων επιχειρηματικών τάσεων για πάνω από μια δεκαετία, επιταχύνοντας και επεκτείνοντας τον απόηχο της Παγκόσμιας Οικονομικής Κρίσης του 2008 και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια του εμπορικού πολέμου και της κρίσης του COVID-19. Μια σειρά αναλυτών, από τον πρωτοπόρο Joseph Stiglitz μέχρι τους μεταγενέστερους Mohamed El-Erian, Mathew Burrows και Robert Manning, περιέγραψαν την αλλαγή της εσωτερικής πολιτικής, τα οικονομικά του εμπορίου, τις ανησυχίες περί του μετριασμού του κινδύνου, και τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της εθνικής ασφάλειας ώστε να συμπεριλάβει ζητήματα όπως η τεχνολογία και τα δεδομένα.

Τα επιχειρήματα για την αποπαγκοσμιοποίηση αμφισβήτησαν τη σταθερότητα των συστημάτων με τα οποία είχαν οικοδομηθεί η παγκόσμια οικονομία και βασικοί διεθνείς θεσμοί. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, το Ινστιτούτο Peterson, η επιθεώρηση Foreign Affairs και το Ινστιτούτο Cato ήταν μεταξύ των σημαντικών δεξαμενών σκέψης που συνεισέφεραν στη συζήτηση. Το κοινό μοτίβο ήταν η αναφορά σε μια πτωτική τάση του βαθμού οικονομικής ολοκλήρωσης.

Αλλά από τα μέσα του 2023 προέκυψαν ερωτήματα σχετικά με αυτή την τάση αποπαγκοσμιοποίησης. Το ίδιο το Fortune παρέπεμπε στον Niall Ferguson, ο οποίος αποκάλεσε την αποπαγκοσμιοποίηση «αντικατοπτρισμό» στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Ινστιτούτο Brookings εξέδιδαν έρευνες που αμφισβητούσαν τα δεδομένα του φαινομένου.

Η συζήτηση για την Κίνα

Αυτό δεν σημαίνει ότι το reshoring, το near-shoring και το friend-shoring δεν είναι σημαντικές τάσεις. Οποιαδήποτε συζήτηση για την αποπαγκοσμιοποίηση επικεντρώνεται φυσικά στην Κίνα επειδή πολλές μεγάλες πολυεθνικές είχαν αναπτύξει ένα άνευ προηγουμένου επίπεδο εξάρτησης από την Κίνα την παραμονή των νέων γεωπολιτικών εντάσεων και της πανδημίας. Το αφήγημα που προκύπτει από την Κίνα διαβρώνει την εμπιστοσύνη των στελεχών της C-suite: η κρίση ακινήτων στην Κίνα, η κρίση του σκιώδους τραπεζικού συστήματος, τα θέματα ανεργίας των νέων, μια δημογραφική αλλαγή, και μια αμφιταλαντευόμενη στάση στην επικρατούσα ατζέντα ανάπτυξης. Προσθέτοντας το σενάριο πιθανών στρατιωτικών γεγονότων στην Ανατολική και Νότια Θάλασσα της Κίνας, στελέχη των ΗΠΑ και της ΕΕ μιλούν για την ανάγκη μείωσης του ρίσκου που σχετίζεται με την Κίνα (de-risking).

Ωστόσο, αυτό το αφήγημα αγνοεί βασικά σημεία. Ακόμη και για την παραγωγή αγαθών, η απομείωση του κινδύνου δεν σημαίνει και αποπαγκοσμιοποίηση. Οι έρευνες και τα επενδυτικά σχέδια καθιστούν σαφές ότι ελάχιστες πολυεθνικές εγκαταλείπουν ή μειώνουν τη δέσμευσή τους στην Κίνα. Η Κίνα εξακολουθεί να είναι ένα από τα οικονομικότερα μέρη για την παραγωγή αγαθών. Οι αλυσίδες εφοδιασμού, οι κατασκευαστικές της ικανότητες, το εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό και η υποδομή της καθιστούν δύσκολο τον ανταγωνισμό για άλλες γεωγραφικές περιοχές. Παρά τα disruptions της πανδημίας, η Κίνα παράγει αξιόπιστα από το άνοιγμά της μέχρι σήμερα, και παραμένει εξαιρετικά ανταγωνιστική εν μέσω εμπορικών και γεωπολιτικών εντάσεων. Η Κίνα σίγουρα δεν επιδιώκει να αποπαγκοσμιοποιηθεί, αλλά μάλλον να αναρριχηθεί στην καμπύλη αξίας από αγαθά χαμηλής προστιθέμενης αξίας (παπούτσια, ενδύματα, αθλητικά είδη κλπ.) σε ηλεκτρικά οχήματα, πλοία μεταφοράς LNG, ημιαγωγούς και ιατρικές συσκευές.

Παρόλο που οι ξένοι επενδυτές επιδιώκουν να μετριάσουν τον κίνδυνο υπερσυγκέντρωσης στην Κίνα, η Κίνα συνεχίζει να εστιάζει στις εξαγωγές ως πυλώνα μελλοντικής ανάπτυξης και να προωθεί την παγκοσμιοποίηση των κινεζικών επιχειρήσεων – ένα «δόγμα» που συμπυκνώνεται στον όρο China-to-Global (C2G).

Με βάση πολλά πρότζεκτ πολυεθνικών με εκτεταμένες και συχνά πολύπλοκες δεσμεύσεις στην Κίνα, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι στρατηγικές απομείωσης του ρίσκου δεν έχουν επικεντρωθεί στην αποπαγκοσμιοποίηση αλλά στη δημιουργία ανθεκτικότητας. Αυτή συνήθως εκφράζεται σε σχέδια επιχειρηματικής συνέχειας (Business Continuity Plans – BPC) που περιλαμβάνουν νέες γεωγραφίες και εφεδρικές παραγωγικές δυνατότητες, αλλά δεν εστιάζουν εκ των προτέρων στο reshoring.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Στο 3,4% ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ – Καθυστερεί η μείωση των επιτοκίων της Fed
• Αποχώρηση-βόμβα από την OpenAI – Παραιτήθηκε ο επικεφαλής επιστήμονας και συνιδρυτής