«Είναι οι κοινωνικές ανισότητες, ανόητε»
Στη δεκαετία του 1990, είχε κυριαρχήσει στην πολιτική επικοινωνία η φράση «είναι η οικονομία, ανόητε» που είχε εκστομίσει ο Τζέιμς Κάρβιλ, επικεφαλής Στρατηγικής της καμπάνιας του Μπιλ Κλίντον. Την φράση επανέλαβαν χιλιάδες σύμβουλοι πολιτικής στα χρόνια που ακολούθησαν, ώστε να καταδείξουν τη σημασία που έχει για το αποτέλεσμα των εκλογών η οικονομική κατάσταση των ψηφοφόρων. Τριάντα χρόνια πολλά δεν έχουν αλλάξει πολλά ως προς την ουσία. Έχουν αλλάξει όμως, ως προς την συνολική αίσθηση της πλατιάς μάζας των ψηφοφόρων στο δυτικό κόσμο.
Αν κάτι ανέδειξαν τα εκλογικά αποτελέσματα σε Γαλλία και Βρετανία σε διάστημα τεσσάρων ημερών, είναι πως την πλατιά μάζα των ψηφοφόρων, μπορεί να την επηρεάζουν διάφορα ταυτοτικά ζητήματα, ωστόσο το κύριο μέλημα τους αφορά τη δυνατότητα των ίδιων και των οικογενειών τους να μπορέσουν να ζήσουν σε ένα πλαίσιο κοινωνικής ευημερίας και ευκαιριών. Αυτό αφορά και τους ψηφοφόρους στη Βρετανία, που είδαν την διακυβέρνηση των συντηρητικών να αποτυγχάνει σε κομβικούς τομείς του κοινωνικού κράτους και να οξύνει εν τελεί σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ανισότητες, αλλά και αυτούς της Γαλλίας που μπορεί μεν στον πρώτο γύρο να έδωσαν μεγάλη πρωτιά στις δυνάμεις της Ακροδεξιάς, ωστόσο ανέδειξαν νικητή στο δεύτερο την Αριστερά, ως μια κραυγή αγωνίας για βασικές κατακτήσεις του κοινωνικού κράτους: την πρόσβαση σε καλές υπηρεσίες υγείας και παιδείας, την δυνατότητα εύρεσης προσιτής στέγασης, την ποιότητα ζωής μέσα στο αστικό περιβάλλον.
Και είναι ακριβώς αυτή, η όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, η συνειδητοποίηση για ένα κομμάτι του πληθυσμού πως δεν μπορεί να ζήσει στοιχειωδώς καλά και να απολαύσει τα αγαθά και τις υπηρεσίες ενός σύγχρονου κράτους, που στέλνει κόσμο στα πολιτικά άκρα. Δεν έγιναν ξαφνικά όλοι ρατσιστές, ομοφοβικοί ή αντιμετανάστες. Και μπορεί μερικές φορές ο ακραίος δικαιωματισμός ή οι υπερβολές της woke κουλτούρας να ενοχλεί τον μέσο συντηρητικό ψηφοφόρο της Δύσης, ωστόσο δεν είναι τα ταυτοτικά ζητήματα αυτά που τον κατευθύνουν στα άκρα. Εάν οι κυβερνήσεις καταφέρουν να αμβλύνουν τις κοινωνικές ανισότητες και να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες στα πλατιά λαϊκά στρώματα, τότε η συνύπαρξη με κάθε είδους επιχειρηματική και κοινωνική ελίτ θα γίνει πολύ πιο ήπια. Το ίδιο ισχύει και για τις μεινότητες.
Τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη δεν είναι ξένα με τα όσα βλέπουμε και στην εγχώρια πολιτική πραγματικότητα, κι ας θεωρούν κάποιοι «πρώην» πως η απομάκρυνση από τις αξίες και τις αρχές της κομματικής ορθοδοξίας ευθύνεται για την απομείωση της πολιτικής επιρροής. Αν σήμερα ο Κάρβιλ παράφραζε το σύνθημά του, θα έγραφε πιθανότατα πως «είναι οι κοινωνικές ανισότητες, ανόητε».
