Εφραίμογλου: Η Διαμεσολάβηση επιτρέπει την επίλυση διαφορών με χαμηλότερο κόστος και σε συντομότερο χρόνο
Την ανάγκη επιτάχυνσης του ρυθμού εδραίωσης της Διαμεσολάβησης, επισημαίνει η πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Β´ αντιπρόεδρος στον Οργανισμό Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφόρων (ΟΠΕΜΕΔ) Σοφία Κουνενάκη – Εφραίμογλου σε συνέντευξη της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Η ίδια υπογραμμίζει ότι «καλλιεργεί μια κουλτούρα σύγχρονη, λιγότερο προσανατολισμένη στη σύγκρουση και περισσότερο στη διαπραγμάτευση και στη συναίνεση» ενώ ιδιαίτερη αναφορά κάνει στα οφέλη που φέρνει ο νέος τρόπος επίλυσης διαφορών, μεταξύ των οποίων είναι η μείωση της δικαστικής ύλης και η ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης. Παράλληλα εκφράζει τη βεβαιότητα ότι τόσο η χώρα όσο και οι επιχειρήσεις μόνο κέρδη μπορούν να έχουν από την ευρύτερη δυνατή εμπέδωση της Διαμεσολάβησης.
Ακολουθεί η συνέντευξη:
– Πόσο ανασταλτικός παράγοντας είναι για το επιχειρείν η καθυστέρηση σε εκδικάσεις υποθέσεων, άρα και η απονομή δικαιοσύνης;
Το δύσβατο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης είναι μια από τις μεγαλύτερες διαρθρωτικές αδυναμίες της οικονομίας και από τους σημαντικότερους παράγοντες υποβάθμισης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος της χώρας.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να διαθέτει υψηλούς χρόνους διεκπεραίωσης υποθέσεων, με το πρόβλημα να είναι εντονότερο στις αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα αποτελεσμάτων της Ε.Ε. (EU Justice Scoreboard) για το 2024, στα πρωτοδικεία η χώρα μας είναι η πιο αργή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την έκθεση Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας, ήταν 146η σε σύνολο 190 χωρών, ως προς την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, με το μέσο χρόνο επίλυσης μιας δικαστικής αστικής διαφοράς να υπερβαίνει τις 1700 ημέρες – δηλαδή, πάνω από 4,5 έτη – ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 455 μέρες.
Η αρνητική επίπτωση για το επιχειρείν είναι σημαντική. Η εκκρεμοδικία επιβαρύνει τις επιχειρήσεις με υψηλό διοικητικό κόστος και κόστος κεφαλαίου, οδηγεί συχνά στη ματαίωση σημαντικών επενδύσεων, κλονίζει το αίσθημα ασφάλειας δικαίου και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αντικίνητρα για τις άμεσες ξένες επενδύσεις.
Η επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης είναι, επομένως, μείζον ζητούμενο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Είναι ένας στόχος που απαιτεί βαθιές μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο οργάνωσης και λειτουργίας του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, αλλά και μείωση του όγκου των υποθέσεων που φθάνουν στα δικαστήρια. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους: πρώτον, με την αναβάθμιση της ποιότητας της νομοθετικής διαδικασίας, με ουσιαστικό νομοθετικό προγραμματισμό και μείωση του ρυθμιστικού όγκου, μέσα από τον εξορθολογισμό και έλεγχο προσθηκών και τροπολογιών. Δεύτερον, με την αποτελεσματική αξιοποίηση των θεσμών εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, όπως είναι η διαιτησία και η διαμεσολάβηση.
– Ο θεσμός της διαμεσολάβησης θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος; Και αν ναι, πώς;
Θεσμοί όπως η Διαμεσολάβηση, που μπορούν αποδεδειγμένα να συμβάλουν στη μείωση της δικαστικής ύλης, στη βελτίωση της αξιοπιστίας της απονομής δικαιοσύνης, αλλά και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Η Διαμεσολάβηση επιτρέπει την επίλυση διαφορών με χαμηλότερο κόστος και σε συντομότερο χρόνο, ενώ βοηθά και στην αποσυμφόρηση του δικαστικού συστήματος, περιορίζοντας τον αριθμό των υποθέσεων που φτάνουν στα δικαστήρια. Παράλληλα, όμως, υπηρετεί μια νέα αντίληψη για τη διαχείριση των διαφορών, όχι μόνο στον επιχειρηματικό χώρο, αλλά και σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής: καλλιεργεί μια κουλτούρα σύγχρονη, λιγότερο προσανατολισμένη στη σύγκρουση και περισσότερο στη διαπραγμάτευση και στη συναίνεση.
Τα τελευταία χρόνια, με την υποστήριξη της Πολιτείας, των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων – αλλά και της νομικής κοινότητας – η διαμεσολάβηση κερδίζει συνεχώς έδαφος. Έχει ενισχυθεί το σχετικό θεσμικό πλαίσιο, έχει δημιουργηθεί ένα αξιόλογο δυναμικό πιστοποιημένων διαμεσολαβητών, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε επίπεδο ενημέρωσης και εξοικείωσης πολιτών και επιχειρήσεων.
Υπάρχει, όμως, περιθώριο για να επιταχύνουμε το ρυθμό εδραίωσής της, προβάλλοντας ακόμη πιο αποτελεσματικά τα οφέλη και αντιμετωπίζοντας ενδεχόμενες επιφυλάξεις που παραμένουν, απέναντι σε ένα νέο τρόπο επίλυσης των διαφορών.
– Ο επιχειρηματικός κόσμος προτίθεται να στηρίξει τον θεσμό της διαμεσολάβησης; Ποιες κινήσεις μπορεί να κάνει το ΕΒΕΑ;
Για το ΕΒΕΑ, η αναβάθμιση του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης αποτελεί βασική προτεραιότητα. Είναι πεδίο προτάσεων και διεκδικήσεων προς την Πολιτεία, αλλά και πεδίο συστηματικής δράσης για την αξιοποίηση θεσμικών εργαλείων, που μπορούν να δώσουν λύσεις στο πρόβλημα. Η προώθηση των εξωδικαστικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών, όπως είναι η διαμεσολάβηση, βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της δράσης.
Από το 2016 λειτουργεί στο ΕΒΕΑ Κέντρο Διαμεσολάβησης με διαπιστευμένους διαμεσολαβητές, το οποίο παρέχει πλήρεις υπηρεσίες υποστήριξης στις επιχειρήσεις μέλη που προσφεύγουν στο θεσμό. Από το 2020, μάλιστα, έχουμε θέσει σε λειτουργία ένα νέο εργαλείο, την Ηλεκτρονική Πύλη Διαμεσολάβησης, η οποία δημιουργήθηκε σε συνέχεια της ψήφισης του νέου νόμου Ν.4640/2019 για τη Διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Είναι ένα καινοτόμο, χρηστικό εργαλείο που επιτρέπει σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να συμμετέχουν στη διαδικασία, με ένα μόνο κλικ, από τον υπολογιστή ή από το κινητό τους. Συγκεκριμένα, παρέχει τη δυνατότητα της διεξαγωγής της Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας, σε ένα ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον, ειδικά διαμορφωμένο για τις ανάγκες της διαμεσολάβησης. Επίσης, επιτρέπει την αναζήτηση διαμεσολαβητή εύκολα και γρήγορα, με τη χρήση κριτηρίων, ώστε να εντοπίζεται ο πλέον κατάλληλος για την εκάστοτε διαφορά διαμεσολαβητής. Με τον τρόπο αυτό, διευκολύνονται σημαντικά τόσο οι επιχειρηματίες και οι νομικοί παραστάτες, όσο και οι διαπιστευμένοι διαμεσολαβητές, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τις δεξιότητες και τους τομείς εξειδίκευσης τους.
Παράλληλα, συνεργαζόμαστε με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, για να συμβάλουμε στην περαιτέρω διάδοση του θεσμού. Είμαστε ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Διαιτησίας και Εναλλακτικών Μορφών Επίλυσης Διαφορών, από κοινού με άλλους φορείς και επιστημονικές προσωπικότητες και συμμετέχουμε ενεργά στον ΟΠΕΜΕΔ. Πιστεύουμε ότι η χώρα και οι επιχειρήσεις έχουν πολλά να κερδίσουν, από την ευρύτερη δυνατή εμπέδωση της Διαμεσολάβησης και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για αυτό το σκοπό.
