Οι ευρωπαϊκές πόλεις πασχίζουν να απαλλαγούν από τον υπερτουρισμό
Για το μεγάλο ζήτημα του υπερτουρισμού ο οποίος πολλές φορές οδηγεί σε πολύ χαμηλότερες εισπράξεις από το αναμενόμενο, κάνει λόγο η αμερικάνικη έκδοση του Fortune.
Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ, παρά το γεγονός ότι πολύ μεγάλο μέρος των εσόδων των ευρωπαϊκών προορισμών βασίζεται στα τουριστικά έσοδα, οι στρεβλώσεις στην αγορά ακινήτων εξαιτίας των βραχυχρόνιων μισθώσεων αλλά και η ακραία δοκιμασία των αντοχών των τοπικών υποδομών, προκαλούν αντιδράσεις από τους ντόπιους κατοίκους.
Πόλεις όπως η Βαρκελώνη, η Αθήνα και το Άμστερνταμ και νησιά όπως η Σαντορίνη, συγκαταλέγονται στη λίστα των περιοχών οι οποίες υπερβαίνουν τις αντοχές τους. Στη Βαρκελώνη οι κάτοικοι διαμαρτύρονται στους δρόμους και βρέχουν με νεροπίστολα τους τουρίστες σε εστιατόρια και μπαρ. Στη Σαντορίνη ακόμη και τοπικοί παράγοντες καλούν τον τοπικό πληθυσμό να παραμένει στα σπίτια του για όσες ώρες κυκλοφορούν στα σοκάκια της πρωτεύουσας του νησιού χιλιάδες τουρίστες από τις κρουαζιέρες. Στο Άμστερνταμ από το 2023 η καμπάνια «φύγετε από εδώ» προσελκύει όλο και περισσότερους ντόπιους, ενώ οι τοπικές αρχές παίρνουν ήδη μέτρα περιορισμού των κρουαζιέρων που παραμένουν στο λιμάνι της πόλης, ενώ σκοπεύουν να τις απαγορεύσουν εντελώς ως το 2035.
Όμως ελλοχεύει ένας μεγάλος κίνδυνος: αυτή η τάση λαϊκισμού να «γυρίσει σαν μπούμερανγκ» εναντίον της οικονομίας.
Οι «φτηνοί» επισκέπτες
Το Fortune αναφέρει ότι πίσω από όλες αυτές τις αντιδράσεις, κρύβεται κατά ένα ποσοστό η αγανάκτηση για λεγόμενους «φτηνούς» τουρίστες. Δηλαδή τους επισκέπτες οι οποίοι πρακτικά δεν αφήνουν καθόλου έσοδα στα τοπικά καταστήματα – είτε εστίασης είτε εμπορικά. Άλλωστε, η διαθεσιμότητα πολύ φτηνών ταξιδιωτικών πακέτων τα οποία περιλαμβάνουν σχεδόν όλες τις παροχές σε πάρα πολύ χαμηλές τιμές, βλάπτουν τις τοπικές οικονομίες, εξαιτίας του μεγάλου κόστους αποκατάστασης των εξόδων που προκαλεί ο υπερτουρισμός.
Η διαθεσιμότητα τέτοιων φτηνών ταξιδιωτικών πακέτων προσελκύει κοινωνικά στρώματα τα οποία δεν έχουν την οικονομικά δυνατότητα να ξοδέψουν πολλά χρήματα στα ταξίδια τους. Το Fortune σημειώνει μάλιστα την παρατήρηση του δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα, ο οποίος σημειώνει πως ο τουρισμός στην Ελλάδα είναι «μη βιώσιμος» πια καθώς «κάθε επισκέπτης προσθέτει μόλις 0,40€ στην οικονομία της Αθήνας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2019 ως το 2023 ο ρυθμός αύξησης επισκεπτών στην Ελλάδα έφτασε το 120%. Ο Χάρης Δούκας είχε δηλώσει στο Euronews ότι η Ελλάδα «πρέπει να βρει έναν τρόπο να κάνει τον τουρισμό ξανά βιώσιμο». Σημειώνεται, δε, ότι εκτός από την αδυναμία των τοπικών αρχών να διαχειριστούν σε επίπεδο υποδομών τον υπερτουρισμό, ένα -πολύ- μεγάλο μέρος όσων αντιδρούν μιλούν για την εκτόξευση των τιμών των ακινήτων και τα -πολλές φορές- απλησίαστα ενοίκια για οικογένειες και νέους. «Δεν θέλουμε τουρίστες που έρχονται εδώ να κάνουν ό,τι απαγορεύεται στη χώρα τους. Που μεθούν και τρώνε ό,τι πιο φτηνό υπάρχει», δήλωσε στους Financial Times ο Γενικός Διευθυντής του γραφείου τουρισμού της Βαρκελώνης, Mateu Hernández. Ο ίδιος αναζητά ένα μοντέλο το οποίο απευθύνεται σε επισκέπτες από ανώτερα οικονομικά στρώματα τα οποία αποφέρουν περισσότερα έσοδα. Υποστήριξε, δε, την καμπάνια «φύγετε από εδώ» του Άμστερνταμ, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην κακή εικόνα των Βρετανών τουριστών ηλικίας 18-35.
Το πρόβλημα είναι η ηλικία;
Βασικός στόχων των περισσότερων προορισμών στην Ευρώπη φέρεται να είναι η προσέλκυση πιο «ακριβών» τουριστών. Δηλαδή εκείνων οι οποίοι δεν θα αμαυρώνουν την εικόνα των πόλεων και θα αφήνουν περισσότερα έσοδα στις τοπικές οικονομίες.
Ο ιδιοκτήτης εστιατορίου στη Βαρκελώνη, Iñaki López de Viñaspre, που μίλησε στους Financial Times προειδοποίησε ότι η ακραία αυστηροποίηση της διαδικασίας υποδοχής επισκεπτών θα βλάψει μακροχρόνια την πόλη. Δείχνοντας μια παρέα νέων κοριτσιών, υποστήριξε ότι αν αυτές φύγουν με άσχημο τρόπο δεν θα επιστρέψουν ποτέ ξανά, ακόμη κι αν μεγαλώνοντας αυξήσουν τα εισοδήματά τους.
Πάντως, καταλήγει το ρεπορτάζ, η έρευνα του πανεπιστημίου Rovira i Virgili στην Ισπανία καταδεικνύει πως ο υπερτουρισμός σε όλη την Ευρώπη έχει αυξήσει τις κοινωνικές εντάσεις, εξαιτίας της περιορισμένης πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή στέγη, και της δημιουργίας όλο και περισσότερων κακοπληρωμένων και επισφαλών θέσεων εργασίας στον τομέα της εστίασης. Όμως, σχολιάζει το ρεπορτάζ, απλά και μόνο το να επικεντρωθεί μια πόλη στους πλούσιους τουρίστες, δεν θα αλλάξει ως δια μαγείας την κατάσταση που έχει ήδη δημιουργηθεί.
