Όσο η γεωπολιτική αστάθεια συνεχίζεται τόσο αυξάνονται τα πυρηνικά όπλα
Οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας, καθώς και η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή ασκούν άνευ προηγουμένου πιέσεις στη συνθήκη «Μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων» που υπογράφηκε το 1968 από όλες τις πυρηνικές δυνάμεις της εποχής και στόχευε να περιορίσει την ανάπτυξη του παγκόσμιου ατομικού οπλοστασίου, σύμφωνα με σχετική δήλωση στους Financial Times του Ραφαέλ Γκρόσι, γενικού διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας.
Παρόμοια είναι και η τοποθέτηση του επικεφαλής της αρμόδιας διεύθυνσης του ΟΗΕ για την παρακολούθηση της εφαρμογής της προαναφερθείσης συμφωνίας, ο οποίος επισήμανε ότι για πρώτη φορά, μετά από πολλές 10ετίες, πολλές χώρες συζητούν ανοιχτά για το αν θα αναπτύξουν ατομικά όπλα.
‘Όπως επισημαίνει στη δήλωσή του στους FT o κ. Γκρόσι υπάρχει πλέον μια ανοιχτή δημόσια συζήτηση. «Αυτές οι χώρες έχουν μια δημόσια συζήτηση για αυτό, κάτι που δεν συνέβαινε πριν. Το λένε δημόσια. Το λένε στον Τύπο», υπογραμμίζει.
Για τον επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, πλην της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που ενισχύουν τη δημόσια συζήτηση επέκτασης των πυρηνικών εξοπλισμών. Αρνήθηκε όμως να κατονομάσει χώρες.
Οι αυξανόμενοι κίνδυνοι αύξησης της διάδοσης προέρχονταν από «ένα περιβάλλον όπου υπάρχει πιο έντονος γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων», δήλωσε στους FT ο Νίκολας Μίλερ, επίκουρος καθηγητής στο Dartmouth College που μελετά τη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Αλλά ο Μίλερ είπε επίσης ότι υπήρχε μια «τάση να πιστεύουμε πάντα ότι το καθεστώς της συνθήκης μη διάδοσης βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης» και ότι ιστορικά έχει αποδειχθεί πιο ισχυρό από το αναμενόμενο.
Η περίπτωση του Ιράν
Από τότε που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εγκατέλειψε μονομερώς την πυρηνική συμφωνία του 2015 που υπέγραψε η Τεχεράνη με τις μεγάλες δυνάμεις και τους διεθνείς οργανισμούς, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν επεκτείνει επιθετικά το πυρηνικό της πρόγραμμα. Πλέον εμπλουτίζει ουράνιο με καθαρότητα 60%, επίπεδο το οποίο είναι κοντά στο αναγκαίο για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Σύμφωνα με τους ειδικούς διαθέτει επαρκές σχάσιμο υλικό για να κατασκευάσει περίπου τρεις πυρηνικές βόμβες εντός εβδομάδων, αν το επιλέξει.
Η Τεχεράνη επιμένει ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα είναι για ειρηνικούς, πολιτικούς σκοπούς. Όμως τους τελευταίους μήνες, καθώς ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς έχει πυροδοτήσει ένα κύμα περιφερειακών εχθροπραξιών, Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι η χώρα θα μπορούσε να αλλάξει το δόγμα της εάν αισθανόταν ότι απειλείται.
«Δεν είμαστε υπέρ της κατασκευής πυρηνικών όπλων», είπε ο Καμάλ Χαραζί, σύμβουλος εξωτερικών υποθέσεων του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, στους FT τον περασμένο μήνα, επικαλούμενος φετφά που εξέδωσε ο ανώτατος ηγέτης της χώρας το 2003, σύμφωνα με τον οποίο απαγορεύεται η ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, είπε ότι εάν το Ιράν αντιμετώπιζε μια υπαρξιακή απειλή, «φυσικά θα έπρεπε να αλλάξουμε το δόγμα μας».
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας, ο οποίος συνεχίζει να έχει επιθεωρητές στο Ιράν, υποστηρίζει ότι δεν έχει στοιχεία ότι η χώρα επιδιώκει να αναπτύξει ή να προχωρήσει προς ένα πυρηνικό οπλικό πρόγραμμα. Ο νέος πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, δήλωσε ότι θέλει να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Δύση και να διαπραγματευτεί μια συμφωνία για τον τερματισμό της πυρηνικής αντιπαράθεσης.
Από την Κορέα μέχρι τις Βρυξέλλες
Πέρυσι, ο διάδοχος του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, η οποία έχει σχέδια να αναπτύξει ένα μη στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα, είπε στο Fox News ότι εάν το Ιράν αναπτύξει μια βόμβα, «θα πρέπει να αποκτήσουμε μία».
Ο Πρόεδρος Yoon Suk Yeol της Νότιας Κορέας δήλωσε επίσης δημόσια ότι ένα πρόγραμμα πυρηνικών όπλων μπορεί να είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση της απειλής από την πυρηνικά οπλισμένη Βόρεια Κορέα.
Στις Βρυξέλλες, ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο ηγέτης του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, ζήτησε από την Ευρώπη να αναπτύξει περισσότερο το οπλοστάσιο αποτροπής ενάντια στη Ρωσία.
Η πιθανότητα επανεκλογής του Τραμπ στις ΗΠΑ ενισχύει περαιτέρω τους διεθνείς φόβους, αλλά και τη δημόσια συζήτηση για τα πυρηνικά όπλα. Ωστόσο, σύμφωνα με τους αρμόδιους του ΟΗΕ αλλά και του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας ο «πυρήνας» της συνθήκης «μη διάδοσης» παραμένει αρκετά σταθερός… η πλειοψηφία των χωρών ενδιαφέρεται να παραμείνει εντός του υπάρχοντος καθεστώτος»
