Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου: Ο επιμερισμός του κόστους και τα επόμενα βήματα
Για συμφωνία ώστε σε περίπτωση που η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης δεν καταστεί εφικτό να ολοκληρωθεί, εξαιτίας γεωπολιτικών ρίσκων, οι καταναλωτές Κύπρου-Ελλάδας να επιμεριστούν το κόστος κατά 50-50, έκανε λόγο το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ).
Οι σχετικές αναφορές έρχονται στον απόηχο του υπουργικού συμβουλίου της κυβέρνησης του Νίκου Χριστοδουλίδη που έδωσε το πράσινο φως για το καλώδιο μεταφοράς.
Το Sigma Live ανέφερε πως κατά την κατασκευαστική περίοδο, δηλαδή από 1 Ιανουαρίου 2025 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2029, ο επιμερισμός του κόστους κατασκευής θα παραμείνει ως έχει, δηλαδή 63% για τους Κύπριους καταναλωτές και 37% για τους Έλληνες καταναλωτές.
Το κόστος αυτής της περιόδου, που δυνητικά θα επιβαρύνει τους Κύπριους καταναλωτές μέχρι το 2029, θα το καταβάλει η κυπριακή κυβέρνηση, με 25 εκατ. ευρώ τον χρόνο και με αυστηρό ανώτατο όριο πενταετίας τα 125 εκατ., με τη Λευκωσία να υποστηρίζει πως τα 125 εκατ. δεν συνιστούν κρατική ενίσχυση.
Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, σε δηλώσεις του τη Δευτέρα ανέφερε ότι η πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ θα περιληφθεί σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό που θα κατατεθεί στην κυπριακή Βουλή για έγκριση.
Όπως μετέδωσε το ΚΥΠΕ, η πρώτη δόση θα καταβληθεί στους κατασκευαστές, αφού παρουσιάσουν σχετικά αποδεικτικά υλοποίησης του έργου για τον πρώτο χρόνο και δεν αναμένεται να γίνει πριν από το 2026. Ωστόσο, κρίθηκε απαραίτητο από την κυπριακή κυβέρνηση να συμπεριλάβει το ποσό της πρώτης δόσης σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι θα έχει την έγκριση για το κονδύλι εγκαίρως.
Σημειώνεται πως βάση τη μελέτη κόστους-οφέλους του ΑΔΜΗΕ η ηλεκτρική διασύνδεση αναμένεται να μειώσει μέχρι και 40% το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο, ενώ θα συμβάλει και στους πολύ φιλόδοξους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας για την πράσινη μετάβαση.
Το ζήτημα αναμένεται να τεθεί στη συνάντηση που θα έχει την Πέμπτη στην Αθήνα ο Κύπριος πρόεδρος με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, χωρίς ωστόσο να αναμένονται ανακοινώσεις από τη συνάντηση.
Γεωπολιτικές εντάσεις
Το Reuters ανέφερε πως το έργο αγγίζει ένα περίπλοκο συνονθύλευμα επικαλυπτόμενων διεκδικήσεων δικαιοδοσίας μεταξύ της Ελλάδας, της Κύπρου και του περιφερειακού αντιπάλου της Τουρκίας στη Μεσόγειο.
Η Κύπρος είχε ζητήσει σαφήνεια σχετικά με το τι θα πλήρωνε για το έργο και τι θα συνέβαινε εάν προέκυπταν «γεωπολιτικοί κίνδυνοι» -η πιθανή αντίθεση της Τουρκίας- που θα οδηγούσαν σε καθυστερήσεις και πιθανό πρόσθετο κόστος.
«Μιλάμε για διεθνή ύδατα, οπότε από αυτή την άποψη οι χώρες επιτρέπεται να τοποθετούν σωλήνες και καλώδια και ούτω καθεξής», δήλωσε ο Χάρης Τζιμήτρας, ακαδημαϊκός και διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου PRIO.
«Όμως υπάρχουν ορισμένες περιοχές που η Τουρκία διεκδικεί ως δική της υφαλοκρηπίδα και επειδή αυτό ισχύει, το επιχείρημα της Τουρκίας είναι ότι απαιτείται προηγούμενη συγκατάθεση», είπε.
Η Τουρκία είχε στείλει ναυτικά μέσα τον Ιούνιο για να παρακολουθήσει ένα πλοίο που εκτελούσε εργασίες έρευνας σχετικά με καλώδια κοντά στην Κάσο και έχει κατά καιρούς παρεμποδίσει πλοία που είχαν αναλάβει έρευνες για το φυσικό αέριο στα ανοικτά της Κύπρου.
Άξιο αναφοράς είναι πως τη Δευτέρα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, υποδέχτηκε στην Αγκυρα τον Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών Τζον Μπας, για να συζητηθούν οι διμερείς «προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας να συνεργαστούν για την υποστήριξη της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή».
