Βίκτορ Μπουτ: Ποιος είναι ο Ρώσος έμπορος όπλων που από τις αμερικανικές φυλακές επέστρεψε στο «εμπόριο θανάτου»
Το όνομα του Βίκτορ Μπουτ, ενός προσώπου που από τη στιγμή της απελευθέρωσής του από αμερικανική φυλακή το 2022 δεν είχε απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό τα φώτα της δημοσιότητας, επανεμφανίστηκε στα ΜΜΕ στις 6 Οκτωβρίου, όταν δημοσιεύματα της Wall Street Journal, παραθέτοντας ανώνυμες πηγές, μεταξύ άλλων, από υπηρεσίες ασφαλείας της Ευρώπης, ανέφεραν ότι ο Μπουτ έχει επιστρέψει στο «παιχνίδι» της βιομηχανίας όπλων. Οι πληροφορίες των πηγών αναφέρουν ότι ο Μπουτ προσπαθεί να μεσολαβήσει για την πώληση μικρών όπλων στους Χούθι της Υεμένης που υποστηρίζονται από το Ιράν.
Ο Ρώσος, γεννημένος στο Τατζικιστάν της Σοβιετικής Ένωσης το 1967 Μπουτ βρισκόταν ανάμεσα στους πιο καταζητούμενους ανθρώπους του πλανήτη, πριν συλληφθεί στην Μπανγκόκ της Ταϋλάνδης το 2008.
Πριν από τη σύλληψή του, ο Μπουτ, ένας σκοτεινός διεθνής έμπορος όπλων και κερδοσκόπος πολέμων, διαχειριζόταν ένα δίκτυο αεροπορικών cargo εταιρειών που ειδικεύονταν στη μεταφορά όπλων σε περιοχές συγκρούσεων. Ο Μπουτ έλεγχε τον μεγαλύτερο ιδιωτικό στόλο αεροπλάνων Antonov στον κόσμο, ικανό να πραγματοποιεί επιχειρήσεις βαρέων αερομεταφορών, που του επέτρεπε να παραδίδει τανκς και άλλα βαρέα όπλα σε δύσβατες περιοχές. Οι δραστηριότητές του τροφοδότησαν πολλές θανάσιμες συγκρούσεις παγκοσμίως, προμηθεύοντας κρυφά όπλα σε επαναστατικές ομάδες.
Η δραστηριότητά του
Ο τομέας των δραστηριοτήτων του περιλάμβανε το Αφγανιστάν, την Αγκόλα, το Κονγκό, τη Λιβερία, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες, τη Ρουάντα, τη Σιέρα Λεόνε και το Σουδάν. Φήμες αναφέρουν ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποίησαν τις υπηρεσίες του Μπουτ για να φέρουν αποστολές σε επικίνδυνες περιοχές του Ιράκ. Οι αποστολές του Μπουτ δεν ήταν πάντα παράνομες: οι εταιρείες του έχουν πραγματοποιήσει ταξίδια για τον ΟΗΕ στις ίδιες περιοχές όπου προμήθευε τα όπλα που τροφοδότησαν τις συγκρούσεις και τις ανθρωπιστικές κρίσεις. Έχει αερομεταφέρει Βέλγους ειρηνοφύλακες στη Σομαλία, έχει μεταφέρει γαλλικές δυνάμεις στη Ρουάντα και έχει παραδώσει ανθρωπιστική βοήθεια για το Πρόγραμμα Τροφίμων του ΟΗΕ. Ο Βίκτορ Μπουτ μπόρεσε να δραστηριοποιείται με σχετική ατιμωρησία χάρη στα αμέτρητά του διαβατήρια, τις διάφορες ταυτότητες και τη σημαντική υποστήριξη που απολάμβανε από ισχυρά πρόσωπα.
Η σύλληψη
Η επεισοδιακή σύλληψή του και η μετέπειτα διαδικασία έκδοσής του στις ΗΠΑ, όπου θα παρέμενε στη φυλακή για 12 χρόνια ξεκίνησε με μια επιχείρηση-παγίδα, κατά τη διάρκεια της οποίας πληροφοριοδότης της Αμερικανικής Δίωξης Ναρκωτικών κατάφερε να τον ενοχοποιήσει για πώληση όπλων σε κολομβιανή παραστρατιωτική ομάδα. Οι ΗΠΑ ευθύς εξαρχής μετά τη σύλληψή του προσπάθησαν να κινήσουν τις διαδικασίες για την έκδοσή του, ισχυριζόμενες ότι τα υποτιθέμενα όπλα θα κατέληγαν σε τρομοκρατική οργάνωση για εκτέλεση Αμερικανών πολιτών. Η έκδοσή του επικυρώθηκε δύο χρόνια αργότερα, μετά από αντίθετη πρωτόδικη απόφαση.
Η υπόθεση της Μπρίτνεϊ Γκράινερ
Τον Φεβρουάριο του 2022, ρωσικές αρχές σε αεροδρόμιο της Μόσχας συνέλαβαν την επαγγελματία Αμερικανή παίκτρια καλαθοσφαίρισης Μπρίτνεϊ Γκράινερ για μικροποσότητα ελαίου κάνναβης, σκεύασμα νόμιμο στις ΗΠΑ αλλά απαγορευμένο στη Ρωσία. Για τις κατηγορίες που της αποδόθηκαν, η Γκράινερ, πλέον προφυλακισμένη, μπορούσε να αντιμετωπίσει ποινή φυλάκισης 5-10 ετών, σε μια κίνηση που θεωρήθηκε ως ενέργεια με σκοπό τη μόχλευση μιας Αμερικανής πολίτη για πολιτικά ανταλλάγματα. Μετά από διαπραγματεύσεις μηνών, στα μέσα του έτους Μόσχα και Κρεμλίνο κατέληξαν σε συμφωνία για ανταλαγή της Γκράινερ και του Πολ Γουίλαν, ενός Αμερικανού που επίσης είχε συλληφθεί στη Ρωσία με κατηγορίες κατασκοπίας το 2018, με τον Μπουτ. Η συμφωνία ολοκληρώθηκε στα τέλη του έτους αλλά ο Γουίλαν είχε εν τω μεταξύ εξαιρεθεί, παραμένοντας ακόμα στη ρωσική φυλακή.
Αφού επέστρεψε στη Ρωσία μετά την ανταλλαγή το Δεκέμβριο 2022, ο 57χρονος Μπουτ εντάχθηκε στο πιστό στο Κρεμλίνο υπερεθνικιστικό Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά έχει κρατήσει έκτοτε σχετικά χαμηλό προφίλ. Τον Δεκέμβριο του 2022, δήλωσε υπέρ της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, τονίζοντας ότι εάν του δινόταν η ευκαιρία θα πήγαινε εθελοντικά στο μέτωπο.
