Μπορεί ο άνθρωπος να ζήσει μέχρι τα 150; Τι λένε 5 γενετιστές και ερευνητές
Στις αρχές του 20ού αιώνα, το προσδόκιμο ζωής στις ΗΠΑ ήταν περίπου 47 χρόνια. Σήμερα, οι ιατρικές εξελίξεις, όπως τα εμβόλια και τα αντιβιοτικά, καθώς και οι δημόσιες υγειονομικές πρωτοβουλίες, έχουν αυξήσει το προσδόκιμο ζωής στις ΗΠΑ σε 77 χρόνια και παγκοσμίως σε 73.
Ενώ οι υγειονομικές συνθήκες και οι συστημικοί φραγμοί, όπως οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, επηρεάζουν το πόσο ζούμε, οι ερευνητές ανακαλύπτουν ότι μέσω ατομικών τροποποιήσεων στον τρόπο ζωής και της εξατομικευμένης ιατρικής, υπάρχουν τρόποι να καταπολεμήσουμε τους μηχανισμούς της γήρανσης, βοηθώντας τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο και πιο υγιεινά.
«Η ιατρική της υγιούς μακροζωίας δεν είναι πλέον επιστημονική φαντασία», δήλωσε η Δρ. Andrea Maier, καθηγήτρια ιατρικής και λειτουργικής γήρανσης στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης και ιδρυτική πρόεδρος της Εταιρείας Ιατρικής της Υγιούς Μακροζωίας, σε συνέδριο για την επένδυση στη μακροζωία στο Gstaad της Ελβετίας τον περασμένο μήνα. «Κατανοούμε γιατί γερνάμε και πώς μπορούμε να παρέμβουμε, κυρίως μέσω παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής».
Η ιδέα ότι μπορούμε να επηρεάσουμε το πώς γερνάμε έχει οδηγήσει στην αύξηση των βιοχακέρ και των αισιόδοξων για τη μακροζωία, που είναι βέβαιοι ότι θα ζήσουν έως και 150 χρόνια — και ακόμα περισσότερο — επειδή είναι διατεθειμένοι να δοκιμάσουν τις τελευταίες παρεμβάσεις για να βελτιστοποιήσουν την υγεία τους.
Αλλά πόσο πραγματικά θα είναι εφικτό να ζήσουμε, σύμφωνα με την επιστήμη;
Πόσο μπορούμε να περιμένουμε να ζήσουμε;
Όσοι είναι κάτω των 50 ετών, που θα έχουν τον περισσότερο χρόνο να επωφεληθούν από την αναδυόμενη έρευνα, τις θεραπείες και τις παρεμβάσεις, πιθανότατα θα μπορούν να ζήσουν μέχρι και 100 χρόνια, λέει η Δρ. Evelyne Bischof, ιατρός εσωτερικής παθολογίας, ογκολόγος και αντιπρόεδρος της Εταιρείας Ιατρικής Υγιούς Μακροζωίας.
Η Alina Su, ερευνήτρια γήρανσης στο Εργαστήριο Conboy στο UC Berkeley και υποψήφια διδάκτωρ βιοϊατρικής στο Harvard, είναι ακόμη πιο αισιόδοξη.
«Το να ζήσουμε πολύ πέρα από τα 100 —ίσως έως τα 120 ή και περισσότερο— δεν είναι απλώς ένα όνειρο. Μπορεί να γίνει πραγματικότητα για όσους είναι σοβαροί στην προσπάθειά τους να βελτιστοποιήσουν την υγεία τους», λέει η Su, συνιδρύτρια της Generation Lab, μιας εταιρείας εξατομικευμένης ιατρικής. «Με τον ταχύ ρυθμό καινοτομίας στην έρευνα για την αντιγήρανση, βλέπουμε νέες θεραπείες, επεξεργασία γονιδίων, εξατομικευμένη ιατρική και άλλες μεθόδους που θα ωθήσουν τα όρια της ανθρώπινης ζωής».
Ο κορυφαίος γενετιστής παγκοσμίως, Δρ. Nir Barzilai, διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας για τη Γήρανση στο Albert Einstein College of Medicine, αναφέρει ότι, ενώ δεν μπορεί να προβλέψει το προσδόκιμο ζωής της κοινωνίας, το μέγιστο όριο ζωής του ανθρώπου σήμερα είναι περίπου 115 χρόνια (η γυναίκα που θεωρείται η γηραιότερη στον κόσμο πέθανε στα 122 το 1997). Ο Barzilai επισημαίνει ότι το πόσο περισσότερο μπορούμε να ζήσουμε εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα της έρευνας για τη γήρανση που αναπτύσσεται τα επόμενα χρόνια.
«Η γήρανση οδηγεί σε ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία. Επομένως, θέλουμε να σταματήσουμε τη γήρανση, και έτσι θα περάσουμε τον χρόνο μας εστιάζοντας στην υγεία μας αντί να προσπαθούμε να θεραπεύσουμε μια ασθένεια», λέει ο Barzilai. «Ξέρουμε ότι μπορούμε να στοχεύσουμε τη γήρανση… εξαρτάται από το πόσο γρήγορα μπορεί να επιταχυνθεί η χρηματοδότηση». Υπογραμμίζει ότι η εκπαίδευση του κοινού για τους τρόπους παρέμβασης θα κάνει τη διαφορά στο να επεκταθεί η ζωή ουσιαστικά.
Για να ζήσετε πέρα από τα 100, ο Barzilai λέει ότι είναι σημαντικό να ακολουθείτε βασικές οδηγίες σχετικά με την άσκηση, τη διατροφή και τη διαχείριση του άγχους, ενώ παράλληλα να παρακολουθείτε τις εξελίξεις στην επιστήμη της μακροζωίας — την οποία θεωρεί ως έναν συνδυασμό εξατομικευμένης ιατρικής, παρεμβάσεων με τη βοήθεια AI και γεροθεραπευτικών φαρμάκων που στοχεύουν τις υποκείμενες διαδικασίες της γήρανσης.
Ωστόσο, ο Barzilai, η Bischof και η Maier, που εργάζονται για τη δημιουργία προτύπων στον τομέα της ιατρικής της μακροζωίας, τονίζουν ότι περισσότερο σημασία έχει η ποιότητα της ζωής παρά η διάρκειά της.
«Το ερώτημα είναι, θα ζήσουν μέχρι τα 100 με καλή υγεία ή θα δουν μείωση στη λειτουργικότητα κατά τα τελευταία συνήθως 20% της ζωής τους;» λέει η Bischof. Το να κλείσουμε το χάσμα μεταξύ της υγιούς ζωής και της διάρκειας ζωής είναι το πιο σημαντικό, προσθέτει.
Οι βελτιστοποιητές υγείας
Όσοι επιδιώκουν να παρατείνουν σημαντικά τη ζωή τους και να κλείσουν το χάσμα μεταξύ της υγιούς διάρκειας ζωής και του συνολικού προσδόκιμου θα αντιμετωπίσουν το σώμα τους σαν «πρωταθλητή», λέει η Maier. «Πιστεύω ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε το σώμα μας σαν μια στιγμιαία εικόνα, αλλά σαν μια ιστορία, και η ιστορία μπορεί να γραφτεί μόνο αν έχεις περισσότερες λέξεις, που σημαίνει ότι πρέπει να εξετάζουμε συνεχώς το σώμα μας», λέει, αναδεικνύοντας το αυξανόμενο πεδίο της εξατομικευμένης γεροϊατρικής (θεραπείες που αντιμετωπίζουν τη γήρανση ανάλογα με τους βιοδείκτες και το γενετικό προφίλ ενός ατόμου), που απαιτεί συνεχή έλεγχο και παρακολούθηση για να επηρεάσει τις συνήθειες. Οι πιο συνηθισμένες μορφές παρακολούθησης περιλαμβάνουν τη χρήση παρακολούθησης γλυκόζης, ύπνου και δραστηριότητας.
Προς το παρόν, η συμμετοχή στην «τρέλα» για την επέκταση της ζωής είναι προνόμιο εκείνων που διαθέτουν χρόνο και οικονομικούς πόρους για να πληρώσουν από την τσέπη τους για επιπλέον τεστ, φορητές συσκευές και συνδρομές σε κλινικές μακροζωίας.
«Για τον πληθυσμό κάτω των 50 σήμερα, το κλειδί βρίσκεται στο πόσο είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν στην υγεία τους τώρα. Όσο πιο ενεργά συμμετέχουν, τόσο περισσότερα χρόνια είναι πιθανό να προσθέσουν στη ζωή τους», λέει η Su. «Στην ουσία, εισερχόμαστε σε μια εποχή όπου οι προσωπικές επιλογές υγείας θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε δραματικά διαφορετικά αποτελέσματα. Η απόφαση να βελτιστοποιήσετε την υγεία σας σήμερα θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά μεταξύ ενός τυπικού προσδόκιμου ζωής και μιας παρατεταμένης, γεμάτης ζωντάνια ζωής πέραν του αιώνα».
Ο Δρ. Matthew Pywell, ιδρυτής της Apex Medical Academy, που εκπαιδεύει επαγγελματίες υγείας στην προληπτική υγειονομική περίθαλψη και τη γήρανση, δηλώνει ότι ενώ γνωρίζουμε ότι ως είδος μπορούμε να φτάσουμε τα 120 χρόνια, το ερώτημα είναι πώς θα παρέχουμε παρεμβάσεις μακροζωίας στις μάζες και όχι μόνο στο 1%.
Οι ηγέτες της ισότητας στη μακροζωία επιδιώκουν να ενσωματώσουν καινοτομίες υγιούς γήρανσης στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και να συναντήσουν τους ανθρώπους εκεί που βρίσκονται, αν και είναι σαφές ότι υπάρχει πολύς δρόμος για να διασφαλιστεί ότι η ιατρική της μακροζωίας δεν θα επιδεινώσει τις υφιστάμενες ανισότητες.
«Υπάρχουν πολλές ιδιωτικές κλινικές. Τώρα καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να εκπαιδεύσουμε όχι μόνο τους γιατρούς αλλά και όλους τους άλλους επαγγελματίες υγείας. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε και τους απλούς πολίτες και στη συνέχεια να φέρουμε πραγματικά αυτό το νέο μοντέλο ιατρικής στην κλινική φροντίδα για να αλλάξουμε την πορεία της υγείας [περισσότερων ανθρώπων]», λέει η Maier.
