Ένας επιστήμονας με καταγωγή από την Κύπρο στους νικητές του Νόμπελ Χημείας 2024
Τρεις επιστήμονες «μοιράστηκαν» το Νόμπελ Χημείας για το 2024, όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών.
Οι νικητές του φετινού Νόμπελ Χημείας είναι ο Ντέιβιντ Μπέικερ από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον «για τον υπολογιστικό σχεδιασμό πρωτεϊνών» και οι Ντέμης Χασάμπης (Βρετανός, με κυπριακή καταγωγή) και Τζον Τζάμπερ από το Google DeepMind «για την πρόβλεψη της δομής των πρωτεϊνών».
«Μία από τις ανακαλύψεις που αναγνωρίζονται φέτος αφορά την κατασκευή θεαματικών πρωτεϊνών. Η άλλη αφορά την εκπλήρωση ενός ονείρου 50 ετών: την πρόβλεψη των δομών των πρωτεϊνών από τις αλληλουχίες των αμινοξέων τους. Και οι δύο αυτές ανακαλύψεις ανοίγουν τεράστιες δυνατότητες», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ Χημείας, Χάινερ Λίνκε.
Η επιτροπή δήλωσε ότι ο Ντέιβιντ Μπέικερ χρησιμοποίησε τα «δομικά στοιχεία της ζωής» των 20 διαφορετικών αμινοξέων που απαρτίζουν τις πρωτεΐνες για να σχεδιάσει το 2003 μια νέα πρωτεΐνη που δεν έμοιαζε με καμία άλλη. Έκτοτε, η ερευνητική του ομάδα παρήγαγε πρωτεΐνες που χρησιμοποιούνται σε φαρμακευτικά προϊόντα, εμβόλια κ.λπ. Οι Χασάμπης και Τζάμπερ παρουσίασαν το 2020 ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να προβλέψει τη δομή οποιασδήποτε πρωτεΐνης.
Το ιστορικό
Τα βραβεία Νόμπελ θεσπίστηκαν με τη διαθήκη του εφευρέτη του δυναμίτη και πλούσιου επιχειρηματία Άλφρεντ Νόμπελ και απονέμονται «σε εκείνους που, κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, προσέφεραν το μεγαλύτερο όφελος στην ανθρωπότητα».
Απονέμονται για πρώτη φορά το 1901, 15 χρόνια μετά το θάνατο του Νόμπελ, και απονέμονται για επιτεύγματα στην ιατρική, τη φυσική, τη χημεία, τη λογοτεχνία και την ειρήνη. Οι βραβευθέντες σε κάθε κατηγορία μοιράζονται το ποσό του βραβείου που έχει προσαρμοστεί με την πάροδο των ετών.
Το οικονομικό βραβείο είναι μια μεταγενέστερη προσθήκη που χρηματοδοτείται από τη σουηδική κεντρική τράπεζα.
Η Χημεία, που ήταν ο κλάδος που είχε μεγαλύτερη εφαρμογή στο δικό του έργο ως εφευρέτη, μπορεί να μην είναι πάντα το πιο εντυπωσιακό από τα βραβεία, αλλά στους παλαιότερους αποδέκτες περιλαμβάνονται επιστημονικά μεγαθήρια όπως οι πρωτοπόροι της ραδιενέργειας Έρνεστ Ράδερφορντ και Μαρί Κιουρί.
