Το μεγάλο στοίχημα για τους εργαζόμενους γονείς
Πώς το μοίρασμα μεταξύ καριέρας και οικογένειας μπορεί να είναι αποτελεσματικό.
Της Τάνιας Μπαγέρη*
Έρευνες δείχνουν ότι οι γονείς που συνδυάζουν καριέρα και οικογένεια δύσκολα κερδίζουν την αναγνώριση των παιδιών τους, και συχνά είναι φορτωμένοι με ενοχές. Μέρος αυτών προέρχεται από σκληρή αυτοκριτική, αλλά και από παράπονα που εκφράζουν ο σύντροφος ή τα παιδιά του εργαζόμενου γονέα: «Πάλι θα φύγεις;», «Πότε θα κάτσεις λίγο μαζί μας;», «Μα εσύ έχεις παντρευτεί το αφεντικό σου!» «Αμάν αυτή η δουλειά σου…».
Όπως προκύπτει ερευνητικά, ειδικότερα οι εργαζόμενες μητέρες έχουν συνεχώς την αίσθηση ότι μοιράζονται μεταξύ οικογένειας και εργασίας, αγωνιώντας διαρκώς ότι δεν αρκούν ούτε για το ένα ούτε για το άλλο.
Η αλήθεια είναι πως καριέρα και οικογένεια είναι εξ’ ορισμού δύσκολος συνδυασμός. Λόγω εποχών απαιτείται απερίσπαστη προσοχή στη δουλειά, όμως η πραγματικότητα μιας οικογένειας είναι εξίσου απαιτητική. Τα παιδιά δεν εκφράζουν πάντα ξεκάθαρα την ανάγκη για επαφή με τους γονείς, αλλά παράδοξα με αντιδραστικότητα, γκρίνια, υπερένταση ή θυμό. Τέτοιες συμπεριφορές συχνά καταλήγουν σε διενέξεις, και αποπροσανατολίζουν από την ανάγκη για ουσιαστική επικοινωνία.
Οι ώρες που οι εργαζόμενοι γονείς απουσιάζουν δημιουργούν συσσωρευμένες ανάγκες σε όλους, για τις οποίες δεν υπάρχει πάντα χρόνος, διάθεση ούτε και γνώση για το πώς θα καλυφθούν. Μαρτυρίες γονέων αποκαλύπτουν πως όταν τα πάντα φαίνονται δύσκολα στο σπίτι παρουσία τους, απομακρύνονται και επικεντρώνονται στο γραφείο. Εκεί, παρά τις προκλήσεις υπάρχει μικρότερο συναισθηματικό φορτίο, οι σχέσεις είναι πιο αποστασιοποιημένες και οι όποιες εκρήξεις περισσότερο ελεγχόμενες, ενώ βλέπουν και πιο άμεσα απολαβές από ότι στο ρόλο του γονέα.
Παράλληλα, όσοι νιώθουν πως δεν τα καταφέρνουν με τα παιδιά τους, συχνά αντιδρούν σπασμωδικά προσπαθώντας να ανακτήσουν τον έλεγχο. Για παράδειγμα, υιοθετούν υποτιθέμενες θαυματουργές τακτικές οι οποίες όμως σπανίως επιτυγχάνουν. Αυτό σχετίζεται με το ότι οι συνταγές που κυκλοφορούν δεν ταιριάζουν απαραιτήτως σε όλους τους γονείς και τα παιδιά. Επίσης, εφαρμόζονται μηχανιστικά χωρίς να υπάρχει το κατάλληλο υπόβαθρο στον ίδιο τον ενήλικα και στην ήδη τραυματισμένη σχέση με το παιδί.
Συχνά η προσπάθεια διαχείρισης ενός προβλήματος επικοινωνίας ή συμπεριφοράς σχετίζεται με την ανάγκη του εργαζόμενου γονέα να νιώσει έλεγχο, κερδίζοντας έστω και μια μάχη. Ακόμη όμως και αν φαινομενικά διορθωθεί το συγκεκριμένο πρόβλημα, η αιτία παραμένει και επανεμφανίζεται αλλιώς. Σταδιακά, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος απόρριψης και απογοήτευσης που πληγώνει και απομακρύνει τα μέλη της οικογένειας.
Για να επαναπροσδιοριστούν οι σχέσεις μεταξύ εργαζόμενου γονέα και οικογένειας, απαιτείται μια πιο σφαιρική προσέγγιση. Χρειάζεται να υπάρξει ο κατάλληλος χώρος για να μπορέσει κάθε πλευρά να εκφραστεί, να ακουστούν παράπονα ή ανάγκες και να βρουν ανταπόκριση. Αυτό δεν είναι εύκολο, σίγουρα όχι άμεσα διαθέσιμο σαν έτοιμη λύση στις σχέσεις κάθε οικογένειας. Αντιθέτως, απαιτεί επισταμένες προσπάθειες από όλους με στόχο να καταφέρουν να συντονιστούν μεταξύ τους και να εκμεταλλεύονται το χρόνο που έχουν διαθέσιμο μαζί, θωρακίζοντάς τη σχέση τους από το να φθείρεται όσο είναι χώρια.
*Η Τάνια Μπαγέρη είναι συμβουλευτική ψυχολόγος και δουλεύει ψυχοθεραπευτικά με ενήλικες, παιδιά και οικογένειες
