Φετουλάχ Γκιουλέν: Ποιος ήταν ο πιο ορκισμένος εχθρός του Ερντογάν
Ο ισλαμιστής ιεροκήρυκας Φετουλάχ Γκιουλέν, ο άνθρωπος τον οποίο η κυβέρνηση της Τουρκίας χαρακτήριζε ενορχηστρωτή της απόπειρας πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 κατά της κυβέρνησης του τότε πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πέθανε στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ, όπου ζούσε πολιτικός πρόσφυγας εδώ και δεκαετίες.
Γνωστός στους υποστηρικτές του ως «Hodjaefendi», ή σεβαστός δάσκαλος, ο Γκιουλέν γεννήθηκε σε χωριό της ανατολικής τουρκικής επαρχίας Ερζερούμ το 1941. Όντας γιος ιμάμη (ισλαμιστή ιεροκήρυκα όπως και ο ίδιος αργότερα) ξεκίνησε να μελετά το Κοράνι από τη βρεφική του ηλικία.
Το 1959, ο Γκιουλέν διορίστηκε ιμάμης σε τζαμί της Αδριανούπολης και σιγά-σιγά άρχισε να βγαίνει στο θρησκευτικό προσκήνιο. Τη δεκαετία του 1960, στη βάση του στην ευρύτερη επαρχία της Σμύρνης, άρχισε να στήνει φοιτητικές εστίες και να επισκέπτεται τεϊοποτεία για να κηρύξει.
Πρόκειται πιθανόν για την πιο αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας και, σε κάθε περίπτωση, τον υπ’ αριθμόν 1 εχθρό του σημερινού προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Μέσα από την θρησκευτική αδελφότητα της οποίας ηγείτο, δημιούργησε ισλαμιστικό κίνημα με δική του, ιδιαίτερη ταυτότητα. Ανέπτυξε τεράστιο δίκτυο υποστηρικτών και οργανώσεων, με πεδία δράσης κυρίως το εκπαιδευτικό σύστημα, τα μέσα ενημέρωσης και την προσφορά κοινωφελούς έργου. Η τουρκική κυβέρνηση τον χαρακτήριζε επικεφαλής τρομοκρατικής οργάνωσης και έχει βαφτίσει το δίκτυο των υποστηρικτών του «τρομοκρατική οργάνωση FETO».
Σύμφωνα με τους οπαδούς του, το κίνημα του Γκιουλέν, γνωστό ως «Hizmet» («υπηρεσία» στα τουρκικά), επιδιώκει να διαδώσει μια μετριοπαθή εκδοχή του Ισλάμ, που προωθεί ένα σύστημα εκπαίδευσης δυτικού τύπου, την ελεύθερη αγορά και τη διαθρησκευτική επικοινωνία.
Μέχρι το 2013, η σχέση του με τον πρόεδρο Ερντογάν και το κόμμα του AKP, μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως φιλική. Το σημείο καμπής, παρόλα αυτά, στη μετέπειτα ζωή του αποτέλεσε το καλοκαίρι του 2016.
Το πραξικόπημα του 2016
Στις 15 Ιουλίου 2016, έγινε προσπάθεια από αρκετά μέλη των ενόπλων δυνάμεων για πραξικοπηματική κατάληψη της εξουσίας. Στρατιωτικοί κατέλαβαν αεροπλάνα, ελικόπτερα και τανκς και προσπάθησαν να πάρουν υπό την κατοχή τους στρατηγικά κτίρια σε Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα και Μαρμαρίδα μεταξύ άλλων. Ακόμα, έκλεισαν το πέρασμα της ασιατικής πλευράς στη Γέφυρα του Βοσπόρου. Ίσως η πιο χαρακτηριστική στιγμή της ημέρας εκείνης ήταν όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βγήκε ζωντανά στην τηλεόραση μέσω FaceTime βιντεοκλήσης, καλώντας τους υποστηρικτές του να βγουν στους δρόμους για να εμποδίσουν της δράση των στρατιωτικών, και κατηγορώντας τον Γκιουλέν ως ενορχηστρωτή του πραξικοπήματος το οποίο συνολικά κόστισε τη ζωή σε περίπου 250 ανθρώπους σε όλη την τουρκική επικράτεια. Ο Γκιουλέν απαντώντας από μεριάς το, «καταδίκασε απερίφραστα» το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Στην επακόλουθη σκληρή καταστολή που ακολούθησε τους επόμενους μήνες, η τουρκική κυβέρνηση θέλησε να στοχοποιήσει τον Γκιουλέν και τους ακολούθους του, και συνέλαβε τουλάχιστον 77.000 πολίτες και έθεσε σε έκτακτη διαθεσιμότητα τουλάχιστον 150.000 δημοσίους λειτουργούς, συμπεριλαμβανομένων δασκάλων, δικαστών και στρατιωτών.
Κατηγορήθηκε από μεγάλη μερίδα του τουρκικού πολιτικού συστήματος ότι ήταν το «μακρύ χέρι» της Ουάσιγκτον, συμμετέχοντας σε πρωτοβουλίες που αποσκοπούσαν στον επαναπροσδιορισμό της ισορροπίας πολιτικής δύναμης στην Τουρκία. Ζούσε στις ΗΠΑ από το 1999. Κατέφυγε εκεί εξόριστος όταν το πολιτικό κλίμα άρχισε να γίνεται βαρύ για τον ίδιο — είχε μπει στο στόχαστρο των στρατηγών, που ήταν την εποχή πανίσχυροι στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας.
Η Άγκυρα ζητούσε επίμονα την έκδοσή του, όμως οι ΗΠΑ ουδέποτε ικανοποίησαν το αίτημά της αυτό.
Ο Γκιουλέν πέθανε σε ηλικία 83 ετών σε νοσοκομείο της Πενσιλβάνια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν αδύναμος λόγω προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε. Αρχικά την είδηση του θανάτου του μετέδωσαν συγγενικά του πρόσωπα, και στη συνέχεια επιβεβαίωσε η Άκγυρα.
