Απάτες στο διαδίκτυο – Πόσο έχουν αυξηθεί και ποιος επωμίζεται το κόστος
Μπορεί το ποσοστό τους επί του συνόλου των συναλλαγών να παραμένει χαμηλό στο 0,02%. Ωστόσο μέσω των περιστατικών απάτης μέσω καρτών χάθηκαν για ένα ακόμη εξάμηνο πάνω από 10,9 εκατ. ευρώ με το μεγαλύτερο μέρος της απώλειας να την επωμίζονται οι κάτοχοι – χρήστες των καρτών.
Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το πρώτο εξάμηνο του έτους καταγράφηκε μείωση 6% του αριθμού συναλλαγών απάτης σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Αντίστοιχα, ο δείκτης της αναλογίας του αριθμού των περιστατικών απάτης προς τον αριθμό των συναλλαγών μειώθηκε συγκριτικά με το προηγούμενο εξάμηνο κατά 7%, και αντιστοιχεί σε 1 συναλλαγή απάτης ανά 6 χιλ. συναλλαγές. Σε ό,τι αφορά την αξία των συναλλαγών απάτης παρατηρείται μείωση κατά 3% σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Ταυτόχρονα, ο δείκτης της αναλογίας της αξίας των περιστατικών απάτης προς την αξία των συναλλαγών εμφανίζεται σχεδόν αμετάβλητος σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και εξακολουθεί να διατηρείται στο χαμηλό επίπεδο του 0,02% και αντιστοιχεί σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 4,8 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.
Αναλύοντας τα περιστατικά απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής με κάρτες πληρωμών, δηλαδή (α) συναλλαγές σε τερματικά ΑΤΜ, (β) πληρωμές σε τερματικά POS και (γ) εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς τη φυσική παρουσία της κάρτας (card not present – CNP), προκύπτει ότι το υψηλότερο ποσοστό απάτης εξακολουθεί να αφορά τις εξ αποστάσεως συναλλαγές.
Το πρώτο εξάμηνο του 2024 ο αριθμός των περιστατικών απάτης που καταγράφηκε ανά τύπο συναλλαγής ανήλθε σε 2.661 συναλλαγές σε τερματικά ATM, 22 χιλ. συναλλαγές σε τερματικά POS και 172 χιλ. στις εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς τη φυσική παρουσία κάρτας (card-not present – CNP). Η αντίστοιχη αξία τους διαμορφώθηκε σε 1,4 εκατ. ευρώ στις συναλλαγές ATM, 1,1 εκατ. ευρώ στις πληρωμές POS και 8,4 εκατ. ευρώ στις συναλλαγές CNP.
Αξίζει να σημειωθεί η σημαντική μείωση του αριθμού των περιστατικών απάτης στις πληρωμές POS μεταξύ του πρώτου εξαμήνου του 2024 και του δευτέρου εξαμήνου του2023 κατά 48%, ενώ η αντίστοιχη αξία τους μειώθηκε κατά 36%. Αντίθετα, σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές απάτης σε τερματικά ATM, τόσο ο αριθμός όσο και η αξία τους εμφανίζονται αυξημένα κατά 11% και 25% αντίστοιχα, σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Τέλος, σε ό,τι αφορά τον αριθμό των περιστατικών απά- της στις CNP συναλλαγές, παρατηρούνται αυξήσεις στον αριθμό και στην αξία των συναλλαγών απάτης κατά 5% και κατά 1% αντίστοιχα σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο.
Από την ανάλυση του αριθμού των περιστατικών απάτης σε ΑΤΜ διαπιστώθηκε πως το μεγαλύτερο μέρος του οφείλεται σε μη νόμιμες συναλλαγές που έχουν διενεργηθεί με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας (2,6 χιλ. συναλλαγές από 2,4 χιλ. το δεύτερο εξάμηνο 2023). Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών αυτών ανήλθε σε 1,3 εκατ. ευρώ από 1,1 εκατ. ευρώ το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Σε ό,τι αφορά τα περιστατικά απάτης σημειώνεται πως η σημαντική μείωση του αριθ- μού και της αξίας των συναλλαγών απάτης σε POS οφείλεται στη μείωση των συναλλαγών απάτης που έχουν διενεργηθεί με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας, ο αριθμός των οποίων μειώθηκε σε 19,7 χιλ. από 39,2 χιλ. με την αντίστοιχη αξία να μειώνεται σε 857 χιλ. ευρώ, από 1,3 εκατ. ευρώ σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Εξετάζοντας περαιτέρω την απάτη που διενεργήθηκε στις εξ αποστάσεως συναλλαγές μέσω διαδικτύου ή ταχυδρομείου/τηλεφώνου διαπιστώνεται ότι η συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών απάτης αφορά τις συναλλαγές μέσω διαδικτύου οι περιπτώσεις διαδικτυακής απάτης αφορούν ως επί το πλείστον συναλλαγές αγορών από ηλεκτρονικά καταστήματα του εξωτερικού με κάρτες που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό αποδίδεται στην εκτενέστερη χρήση του διεθνούς τεχνικού προτύπου ασφαλών συναλλαγών 3D Secure από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών στην Ελλάδα σε σύγκριση με τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών του εξωτερικού.
Οι οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης και οι οποίες επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέρη της συναλλαγής (εκατ. ευρώ) ανάλογα με την υπαιτιότητά τους ανήλθαν σε 10,4 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2024, οριακά μειωμένες κατά 1% συγκριτικά με το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και κατά 9% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023. Σε ό,τι αφορά τον επιμερισμό τους, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους κατόχους-χρήστες καρτών, οι οποίοι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024 επωμίστηκαν το 54% της συνολικής ζημίας. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές καρτών επωμίστηκαν το 38% της συνολικής ζημίας, ενώ οι πάροχοι-εκδότες καρτών πληρωμών επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 8%.
