Η παγίδα των μικροτάσεων: Πώς οι μόδες των social media αδειάζουν τα πορτοφόλια των καταναλωτών
Στον ταχύτατο κόσμο του TikTok και του Instagram, μοιάζει σαν να εμφανίζεται μια νέα τάση στη μόδα κάθε φορά που κάνεις swipe.
Ένα νέο αισθητικό στυλ ή ένα “-core” κυκλοφορεί στα social media κάθε λίγες εβδομάδες, ωθώντας τους καταναλωτές να ακολουθήσουν τη νέα τάση.
Μερικές φορές πρόκειται για ένα φόρεμα· άλλες φορές, είναι ένα τοπ, μια φούστα ή ένα ζευγάρι μπότες. Αν το προϊόν είναι ακριβό, θα υπάρξουν παρόμοιες επιλογές σε χαμηλότερη τιμή.
Όμως, ό,τι εντάσσεται στην αισθητική του “office siren,” “mob wife,” ή “normcore” τη μια στιγμή, γρήγορα ξεπερνιέται, και έρχεται η ώρα να αγοράσεις το επόμενο. Αυτά τα προϊόντα που φεύγουν από τη μόδα τόσο γρήγορα όσο έρχονται είναι γνωστά ως μικροτάσεις.
“Δεν είναι βιώσιμο για τα χρήματά σου, δεν είναι βιώσιμο για την ψυχική σου υγεία και δεν είναι βιώσιμο για το περιβάλλον μας,” δήλωσε η Ylva Baeckström, ψυχοθεραπεύτρια και ανώτερη λέκτορας χρηματοοικονομικών στο King’s Business School στο Λονδίνο, στο Business Insider.
“Όλα προστίθενται και γίνεται εξαιρετικά αγχωτικό.”
“Η τέλεια καταιγίδα κερδοφορίας”
Η γρήγορη μόδα, τα social media και οι λιανέμποροι όπως η Shein έχουν δημιουργήσει μαζί “την τέλεια καταιγίδα κερδοφορίας για τις επιχειρήσεις και τους influencers που τα χρησιμοποιούν,” δήλωσε ο Anthony Miyazaki, καθηγητής μάρκετινγκ στο Florida International University.
“Είναι σαν να παρακολουθούμε μια φυσική συμβίωση όπου οι παραγωγοί γρήγορης μόδας ρίχνουν τα προϊόντα, οι influencers δημιουργούν τον θόρυβο, το TikTok και το Instagram διευκολύνουν τις πωλήσεις και οι αγοραστές κατακλύζουν την αγορά,” είπε ο Miyazaki.
Το TikTok Shop, η πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου της εφαρμογής, έχει φτάσει πάνω από 500.000 πωλητές με έδρα τις ΗΠΑ μέσα σε οκτώ μήνες από την κυκλοφορία της, σύμφωνα με την Έκθεση Ασφάλειας της εταιρείας που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο. Συνολικά έχει περίπου 15 εκατομμύρια πωλητές παγκοσμίως.
Κατά μέσο όρο, οι χρήστες στις ΗΠΑ που έκαναν αγορές από το TikTok Shop ξόδεψαν περίπου 67 δολάρια μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου, συγκριτικά με περίπου 54 δολάρια σε μια τετραετή περίοδο τον Ιανουάριο, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας Earnest Analytics, η οποία παρακολουθεί συναλλαγές με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες.
Το TikTok παίρνει προμήθεια 2% συν 30 σεντς για κάθε συναλλαγή στο TikTok Shop και σχεδιάζει να αυξήσει το ποσοστό αυτό στο 8%, όπως ανέφερε το Tubefilter. Η εταιρεία δεν αποκαλύπτει πόσα έχει κερδίσει από την πλατφόρμα αγορών της, αλλά ορισμένοι πωλητές έχουν δηλώσει ότι έχουν κερδίσει πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια σε μια μέρα.
Οι πλατφόρμες όπως το TikTok Shop συχνά προωθούν τις μικροτάσεις στους καταναλωτές. Αυτό έχει ωφελήσει εταιρείες όπως η κινεζική Shein, η οποία προσθέτει χιλιάδες νέα προϊόντα καθημερινά και εκτιμήθηκε στα 66 δισεκατομμύρια δολάρια στην τελευταία συγκέντρωση κεφαλαίων της — από 5 δισεκατομμύρια το 2019. (Η Shein δεν απάντησε στο αίτημα για σχόλιο από το BI.)
Η επιρροή των influencers και των αλγορίθμων στις καταναλωτικές δαπάνες είναι τεράστια. Η Elysia Berman, δημιουργός περιεχομένου που δημοσιεύει βίντεο για τη μόδα, δήλωσε στο BI ότι αποπληρώνει χρέος από πιστωτικές κάρτες που προέκυψε από μια εθιστική συμπεριφορά στις αγορές λόγω των social media.
Στις αρχές του έτους, η Berman χρωστούσε σχεδόν 48.000 δολάρια και έχει μειώσει το ποσό αυτό σχεδόν στο μισό, χάρη στη δέσμευσή της για “έτος μη αγορών” — μια τάση που επικεντρώνεται στη μείωση των δαπανών.
Η Berman πιστεύει ότι ο κύκλος των μικροτάσεων είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, λέγοντας ότι ξόδευε πολλά χρήματα σε ρούχα που δεν της άρεσαν ή δεν φορούσε καν.
Doom spending ή αποταμίευση;
Εκτός από τους αλγόριθμους των social media, οι μικροτάσεις τροφοδοτούνται από τον κύκλο των περιττών αγορών για να νιώσει κανείς καλύτερα, γνωστός και ως “doom spending.”
Σύμφωνα με μια ανάλυση της TransUnion, το μέσο χρέος ανά δανειολήπτη στις ΗΠΑ το δεύτερο τρίμηνο του 2024 ήταν 6.329 δολάρια — αυξημένο από τα 5.947 δολάρια το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι.
Οι οικονομολόγοι της Federal Reserve βρήκαν πρόσφατα ότι οι πληθωριστικά προσαρμοσμένες δαπάνες για λιανικά αγαθά αυξήθηκαν συγκριτικά με το 2018.
Η Ylva Baeckström, καθηγήτρια χρηματοοικονομικών, δήλωσε ότι οι παρορμητικές αγορές αφορούν το αίσθημα ελέγχου “όταν όλα τα άλλα είναι εκτός ελέγχου.”
Ένα αυξανόμενο πρόβλημα
Οι περισσότεροι μπορούν να αντέξουν οικονομικά μερικά κομμάτια τάσης. Όμως, οι επαναλαμβανόμενες, ασυνείδητες δαπάνες μπορούν σύντομα να γίνουν ανεξέλεγκτες.
Ο Bill Ryze, σύμβουλος χρηματοοικονομικών, είπε ότι οι συχνές παρορμητικές αγορές μπορούν να οδηγήσουν σε υπερχρεωμένες πιστωτικές κάρτες και υψηλότοκο χρέος.
Η Julie Guntrip, επικεφαλής οικονομικής ευεξίας στη Jenius Bank, ανέφερε ότι οι νέοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, ειδικά όταν ακολουθούν influencers που βιοπορίζονται από την προώθηση προϊόντων.
Η Gen Z δείχνει ενδιαφέρον για μικρο-αγορές, ξοδεύοντας μικρά ποσά σε συλλεκτικά αντικείμενα και προϊόντα που αντικατοπτρίζουν την προσωπική τους αισθητική χωρίς να υπερβαίνουν τον προϋπολογισμό.
“Κάντε μόδα το να μην αγοράζετε πράγματα,” είπε η Baeckström. “Κάντε μόδα να σκέφτεστε τη βιωσιμότητα των καταναλωτικών σας συνηθειών — για εσάς, το περιβάλλον και φυσικά, τα χρήματά σας.”
