Ελ Εριάν: Μη βιώσιμη η οικονομία των ΗΠΑ – Πέντε τομείς που πρέπει να αντιμετωπίσει ο νέος πρόεδρος

Όποια και αν είναι η αφετηρία τους, οι πολιτικοί θα είναι πάντα λαϊκιστές, θα υπόσχονται μεγάλα πράγματα, χωρίς να δίνουν πολλές λεπτομέρειες – είναι στη φύση τους και στη φύση των προεκλογικών εκστρατειών, αναφέρει με άρθρο του στους Financial Times ο γνωστός οικονομολόγος Μοχάμεντ  Ελ Εριάν.

Υπό αυτή τη συνθήκη, όπως επισημαίνει ο αναλυτής, αυτές οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ δεν ήταν διαφορετικές. Ωστόσο, όποιος ανακηρυχθεί νικητής έχει την ευκαιρία να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του μόνο εάν διατυπώσει συγκεκριμένες λεπτομέρειες για να αντιμετωπίσει πέντε τομείς που θα επηρεάσουν τη μελλοντική ευημερία της οικονομίας. 

Οι φετινοί υποψήφιοι έκαναν πολλές φιλόδοξες δηλώσεις πολιτικής. Συμφώνησαν ακόμη και σε ορισμένα ζητήματα: δημιουργία θέσεων εργασίας, τερματισμός του πληθωρισμού, προστασία των εγχώριων εταιρειών, κατάργηση της φορολόγησης των φιλοδωρημάτων και βελτίωση της οικονομικής προσιτότητας των κατοικιών. 

«Ο Ντόναλντ Τραμπ προανήγγειλε επίσης πρόσθετες φορολογικές περικοπές, φιλόδοξη απορρύθμιση, υψηλούς δασμούς, χαμηλότερες ομοσπονδιακές δαπάνες, επέκταση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων και περιορισμό περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών. Η δε Kamala Harris έχει επικεντρωθεί στη μείωση του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης και στη βελτίωση της πρόσβασης σε αυτήν, στην καταπολέμηση της εκτίναξης των τιμών, στην επέκταση των φορολογικών πιστώσεων και στη δημιουργία ενός ταμείου καινοτομίας» σημειώνει ο El Erian και προσθέτει: «Ωστόσο, τόσο η Χάρις όσο και ο Τραμπ δεν δίνουν λεπτομέρειες για το πώς θα εκπληρώσουν τις υποσχέσεις τους. Δεν είναι κάτι που πρέπει να μείνει αδιάφορο, ακόμη και σε μια οικονομία που έχει ξεπεράσει τις άλλες προηγμένες χώρες». 

Πέντε τομείς 

Σύμφωνα με τον El Erian, χρειάζεται να ληφθούν μέτρα σε πέντε τομείς για να υπάρξουν καλές πιθανότητες υλοποίησης των υποσχέσεων. Πρώτον, ο επερχόμενος πρόεδρος πρέπει να βρει τρόπους για να διατηρήσει την ανάπτυξη ενώ οφείλει να εκμεταλλευτεί τους μοχλούς της ευημερίας αίροντας τα φρένα στους υπάρχοντες οικονομικούς κινητήρες, όπως οι κατασκευές και οι υπηρεσίες, και να προωθήσει μελλοντικές πηγές ανάπτυξης με την υποστήριξη της έξυπνης διάδοσης καινοτομιών στην τεχνητή νοημοσύνη, τις βιοεπιστήμες, την πράσινη ενέργεια, την άμυνα, την υγειονομική περίθαλψη και την επισιτιστική ασφάλεια.

Η δεύτερη πρόκληση είναι τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και το ταχέως αυξανόμενο χρέος. Κάποτε θα φαινόταν αδιανόητο αν οι ΗΠΑ είχαν ποσοστό ανεργίας γύρω ή πολύ κάτω από το 4% και δημοσιονομικά ελλείμματα 6-8%. Για να παραφράσουμε τον John F Kennedy, αυτή είναι η εποχή της «ηλιοφάνειας» που οι κυβερνήσεις πρέπει να «φτιάχνουν τη στέγη» και όχι να δημιουργούν τρύπες. 

Ωστόσο, είτε πρόκειται για το τρέχον έλλειμμα είτε για το δημόσιο χρέος (120%), και τα δύο βρίσκονται σε μια τελικά μη βιώσιμη πορεία. Δεν είναι μόνο το μέγεθος των ανισορροπιών. Η νέα κυβέρνηση πρέπει να οικοδομήσει πολύ μεγαλύτερη λειτουργική ευελιξία για τα δημόσια οικονομικά, που δεν διαθέτουν επαρκή ανθεκτικότητα και ευελιξία. Αυτό θα απαιτήσεις μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της άρσης των στρεβλωτικών εξαιρέσεων, εξορθολογισμό δαπανών και απελευθέρωση πόρων για επενδύσεις. 

Τρίτον, και οι δύο υποψήφιοι πρέπει να αντισταθούν στην υπερβολική χρήση των οικονομικών εργαλείων που προτιμούν. Για τη Χάρις, αυτό σημαίνει αποφυγή υπερρύθμισης. Για τον Τραμπ, σημαίνει περιορισμό της χρήσης δασμών και φορολογικών περικοπών.

Τέταρτον, η νέα κυβέρνηση πρέπει να αποκαταστήσει την αξιόπιστη αμερικανική ηγεσία στο επίκεντρο της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής τάξης. Δεν πρόκειται για παγκοσμιοποιητική ιδεολογία. Πρόκειται για την αντιμετώπιση του κατακερματισμού που υπονομεύει την ανάπτυξη και την εθνική ασφάλεια. 

Απαιτείται επίσης να υπάρξει ενεργή συμμετοχή των ΗΠΑ για την ανάπτυξη κοινών απαντήσεων σε κοινές απειλές. Η εναλλακτική είναι η μεγαλύτερη ευπάθεια σε πιο συχνούς και πιο βίαιες κρίσεις. Το τελευταίο ζήτημα είναι η σωστή επικοινωνία. Αρκεί να κοιτάξετε το Ηνωμένο Βασίλειο για να δείτε πώς μια φιλόδοξη οικονομική πρωτοβουλία μπορεί να πέσει θύμα συσκότισης.  Η κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις έμαθε αυτό το μάθημα με τον σκληρό τρόπο όταν πείστηκε από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ το 2021 πως ο πληθωρισμός είναι «παροδικός», μέχρι που εκτινάχθηκε +9%. 

Ο Τραμπ τα κατάφερε καλύτερα αμέσως μετά τη νίκη του στις εκλογές του 2016, όταν ο συμφιλιωτικός του τόνος για την οικονομία μετέτρεψε τις απώλειες της αγοράς μετοχών σε κέρδη δημιουργώντας ένα πετυχημένο οικονομικό αφήγημα που τον έχει εξυπηρετήσει πολύ από τότε. Το να υποσχόμαστε υπερεκλογικά δεν είναι ούτε νέο ούτε απροσδόκητο. Το ζήτημα τώρα είναι ο νικητής να στραφεί από τις υποσχέσεις στην οικονομική διακυβέρνηση. Διαφορετικά οι ΗΠΑ θα χάσουν την οικονομική τους εξαιρετικότητα και ο κόσμος μία σημαντική ατμομηχανή ανάπτυξης, καταλήγει ο οικονομολόγος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Ρεκόρ 14ετίας: Στα 13,1 δισ. ευρώ το νέο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων
• Ο Υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος στα «Πρωινά του ΣΕΛΠΕ»