Φαρμακοβιομηχανία: Απειλή αποεπένδυσης από τις πολυεθνικές λόγω clawback
Οι CEOs κορυφαίων φαρμακοβιομηχανιών στην Ελλάδα εκπέμπουν sos για τη βιωσιμότητα του κλάδου και επισημαίνουν ότι το βάρος των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback) που επωμίζονται εγκυμονεί κινδύνους, από δημοσιονομικό εκτροχιασμό και αποεπένδυση μέχρι μείωση της πρόσβασης των ασθενών σε ήδη υπάρχουσες αλλά και σε νέες καινοτόμες θεραπείες.
Η σταγόνα που φαίνεται να ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη του α’ εξαμήνου του 2023. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΑΠΥ (Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας) που κοινοποιήθηκαν στις φαρμακευτικές εταιρείες οι υποχρεωτικές επιστροφές που τις βαρύνουν λόγω υπέρβασης του προϋπολογισμού για τα φάρμακα άνω των 30 ευρώ, ανέρχονται σε 83%, ξεπερνώντας και τις πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις τους.
Υπενθυμίζεται ότι η πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ για τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), ανέφερε ότι το 2022 η συμμετοχή της βιομηχανίας στη δαπάνη ήταν 46% και 11% αυτή των ασθενών ενώ για το 2023 διατυπώθηκε εκτίμηση για 50% και 10% αντίστοιχα. Ειδικότερα για το 2022, η συνολική φαρμακευτική δαπάνη στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των επιστροφών της βιομηχανίας και της συμμετοχής των ασθενών για τα φαρμακεία κοινότητας διαμορφώθηκε στα 2,8 δισ. ευρώ, για τα φάρμακα υψηλού κόστους στα 2 δισ. ευρώ, ενώ για τα νοσοκομεία στο 1,5 δισ. ευρώ. Η συμμετοχή βιομηχανίας και ασθενών έφτασε το 57,3% της συνολικής δαπάνης, με το clawback στα 1,2 δισ. ευρώ, και τα rebates στα 760 εκατ. ευρώ.
Επιστολή στον πρωθυπουργό
Σε συνέχεια της κοινοποίησης των στοιχείων της ΕΚΑΠΥ για τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη στο α’ εξάμηνο του 2023 οι φαρμακοβιομηχανίες διαμαρτύρονται με επιστολή στον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Εκπροσωπούμενες από το Διοικητικό Συμβούλιο του PhARMA Innovation Forum Greece (PIF) και της Επιτροπής Φαρμακευτικών Εταιρειών του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου (AMCHAM) ζητούν την επαναφορά συνθηκών βιωσιμότητας στον κλάδο. Την επιστολή συνυπογράφουν οι CEOs του συνόλου των εταιρειών μελών του PIF & AMCHAM Pharma Committee από τη Pfizer, τη Roche, την GSK, την Novartis και την Abbvie μέχρι την Amgen, την Boehringer Ingelheim, την Bristol Myers, την AstraZeneca, την Bayer και τη Novo Nordisk. Πρόκειται για ηγέτιδες βιοφαρμακευτικές εταιρείες που παρέχουν θεραπείες υψηλής θεραπευτικής αξίας σε ασθενείς με σοβαρές νόσους και φέρουν εξαιρετικά σημαντικό αποτύπωμα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και στην ελληνική οικονομία.
Η επιστολή στον πρωθυπουργό
Οι εκπρόσωποι των φαρμακευτικών εταιρειών αναγνωρίζουν τις προσπάθειες του Υπουργού Υγείας, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, για εξεύρεση λύσης για ένα θέμα που προϋπήρχε της δικής του θητείας, καθώς και για το γεγονός ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι περιορισμένα. Εν τούτοις, όπως αναφέρουν στην επιστολή “είναι προφανές ότι η ακολουθούμενη φαρμακευτική πολιτική – η μόνη πολιτική που παρέμεινε ίδια από την εποχή του Μνημονίου – έχει πλέον καταρρεύσει και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό, αποεπένδυση και μείωση της πρόσβασης των ασθενών σε ήδη υπάρχουσες αλλά και σε νέες καινοτόμες θεραπείες”.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες αφήνουν επίσης αιχμές για τη διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που δεν διατέθηκαν με τρόπο που θα μπορούσε να ενισχύσει την καινοτόμο φαρμακοβιομηχανία, όπως π.χ. στην κλινική έρευνα, με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν όπου η καινοτόμος βιομηχανία δεν θα μπορέσει να αναλάβει το επιπλέον αυτό κόστος χωρίς οδυνηρές συνέπειες.
Οι CEOs αναγνωρίζουν ότι τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση έχει λάβει κάποια μέτρα αλλά εκτιμούν ότι αυτά δεν θα καταφέρουν να μειώσουν τις υποχρεωτικές επιστροφές αν δεν συνεχιστούν με μεγαλύτερη ένταση και αποφασιστικότητα καθώς τα χρονικά περιθώρια είναι πλέον ασφυκτικά και το χρηματοδοτικό κενό δυσθεώρητο.
Ορατή η πιθανότητα αποεπένδυσης από την Ελλάδα
Οι εταιρείες μιλούν για κίνδυνο αποεπένδυσης από την Ελλάδα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πρόσβαση ασθενών σε θεραπείες που ήδη λαμβάνουν. Όπως αναφέρουν στην επιστολή: “Οι επιπτώσεις των υποχρεωτικών επιστροφών είναι βαρύτατες. Απειλούν τη βιωσιμότητα των εταιρειών μας, την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την προοπτική των επενδύσεων στον τομέα της κλινικής έρευνας, στην καινοτομία και ιατρική εκπαίδευση και σε προγράμματα κοινωνικής υπευθυνότητας στα οποία οι εταιρείες μας είναι ιδιαίτερα δραστήριες. Η πιθανότητα αποεπένδυσης από την Ελλάδα είναι ορατή, με άμεσες αρνητικές συνέπειες για την εθνική οικονομία. Οδηγούμαστε σε μια πραγματικότητα, όπου τα υπέρογκα ύψη των αυτόματων επιστροφών καθιστούν την κυκλοφορία νέων φαρμάκων οικονομικά μη-βιώσιμη, με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών αλλά και στην ενσωμάτωση της χώρας στις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις και καινοτομίες…”.
Οι πιέσεις από τα “κεντρικά” και το Δίκαιο της ΕΕ
Οι CEOs σημειώνουν επίσης ότι ήδη γίνονται αποδέκτες πολλών ερωτήσεων και πιέσεων από τα κεντρικά γραφεία των εταιρειών τους σχετικά με το θέμα αυτό και κάνουν τεράστιες προσπάθειες για να τις ξεπεράσουν ώστε να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη στις προοπτικές και δυνατότητες της Ελλάδας.
Ωστόσο η πρόσφατη πρόταση της κυβέρνησης για επιπλέον ενίσχυση του φαρμακευτικού προϋπολογισμού του 2023 με 20 εκατ. ευρώ σε συνδυασμό με μια εξαιρετικά περιορισμένη διόρθωση των απαλλαγών από το clawback που απολαμβάνουν τα σκευάσματα κάτω των 30 ευρώ απέχουν πολύ από τη λύση του προβλήματος που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Εξάλλου, στην καλύτερη των προβλέψεων, η ελάχιστη αυτή παρέμβαση από μέρους της κυβέρνησης θα διατηρήσει το ύψος του clawback κοντά στο 80% για το 2023. Μάλιστα οι εταιρείες σημειώνουν ότι τα ύψη των επιστροφών πλέον ενδέχεται να είναι σε αντίθεση και με το Δίκαιο της Ε.Ε. σε σχέση με την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών στην Ε.Ε..
Οι προϋποθέσεις για να συνεχιστούν οι επενδύσεις στη χώρα
Οι εταιρείες μέλη του PhARMA Innovation Forum και της Επιτροπής Φαρμακευτικών Εταιρειών του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου επιθυμούν μεν να συνεχίσουν να επενδύουν στη χώρα, αλλά ζητούν παρέμβαση του πρωθυπουργού ώστε να προωθηθούν οι απαραίτητες ενέργειες που θα αποσκοπούν στην:
- Ενίσχυση των διαθέσιμων πόρων για τα έτη 2023 και 2024 ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα της αγοράς και
- Έναρξη του διαλόγου για τη διαμόρφωση μιας μεσοπρόθεσμης στρατηγικής φαρμακευτικής πολιτικής για τα έτη 2025-2027 μέσω μιας Συμφωνίας Πλαίσιο μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών και του κράτους που θα οδηγεί σε μείωση της σημερινής δαπάνης και σε ορθολογική χρήση των πόρων τόσο από κλινική όσο και οικονομική σκοπιά.
Την επιστολή συνυπογράφουν οι επικεφαλής των εταιρειών Abbvie, Amgen, Astellas, AstraZeneca, Bayer, Bausch Health, Boehringer Ingelheim, Bristol Myers Squibb, CSL Behring, Genesis Pharma, Gilead, GSK, Ipsen, Merck, MSD, Novartis, Novo Nordisk, Novartis, Pfizer, Roche, Sanofi, Servier, Sobi, Takeda, Viatris και UCB.
……………………………….
Οι υπογράφοντες την επιστολή
Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του PhARMA Innovation
Forum και της Επιτροπής Φαρμακευτικών Εταιρειών του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου
- Ramez Mohsen
- Nicos Ragoussis
- Spyros Filiotis
- Susan King Barnardo
- Agata Jakoncic
- Konstantinos Papagiannis
- Olympios Papadimitriou
- Zachary Ragousis
- Kavita Patel
- Anthony Aouad
- Esteve Speranza
- Aris Papadakos
- Cornelia Zanetti
- George Panagakis
- Leonidas Issopoulos
