Μπορεί η βιομηχανία να ενισχύσει τον οικονομικό προστατευτισμό παγκοσμίως; – Οι ανησυχίες της EBRD
Η παγκόσμια αναζωπύρωση των βιομηχανικών πολιτικών που αποσκοπούν στην ενίσχυση ή την προστασία των εγχώριων οικονομικών συμφερόντων απειλεί τη διεθνή συνεργασία και θα μπορούσε να πλήξει ιδιαίτερα τις φτωχότερες χώρες, αναφέρει σε ετήσια έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).
Η ετήσια έκθεση για τις μεταβάσεις, η οποία φέτος εξέτασε δεδομένα που επηρεάζουν το εμπόριο για 140 χώρες, διαπίστωσε μια «αξιοσημείωτη παγκόσμια αναζωπύρωση» των στρατηγικών παρεμβάσεων που αποσκοπούν στη διαμόρφωση των οικονομιών των χωρών.
«Η βιομηχανική πολιτική επιστρέφει δυναμικά», δήλωσε σε συνέντευξή της η Μπεάτα Γιάβροτσικ, επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΤΑΑ. «Έχει επιστρέψει τόσο στις πλούσιες χώρες όσο και στις αναδυόμενες αγορές».
Τέτοιες πολιτικές συχνά περιλαμβάνουν κρατικά υποστηριζόμενες επιχορηγήσεις ή δάνεια ή επιδοτήσεις για την τοπική βιομηχανία. 90% αυτών στις προηγμένες οικονομίες και στις περιοχές της EBRD κάνουν διακρίσεις εις βάρος των ξένων συμφερόντων υπέρ των εγχώριων.
Η έκθεση διαπίστωσε ότι τέτοιες πολιτικές έχουν αυξηθεί ραγδαία από το 2019 λόγω παραγόντων όπως η ενίσχυση της πράσινης μετάβασης, η παρακολούθηση του παραδείγματος μεγάλων οικονομιών όπως η Κίνα ή οι Ηνωμένες Πολιτείες και επειδή οι πολίτες υποστηρίζουν όλο και περισσότερο έναν μεγαλύτερο κρατικό ρόλο στην οικονομία.
Παράλληλα, διαπίστωσε ότι, ενώ οι πολιτικές αυτές μπορεί να είναι αποτελεσματικές, όταν δεν διαχειρίζονται προσεκτικά, κινδυνεύουν να υπονομεύσουν τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού.
«Αυτό σημαίνει ότι η βιομηχανική πολιτική μπορεί να γίνει μια δύναμη που θα ωθήσει τον κόσμο προς τον κατακερματισμό» πρόσθεσε η Γιάβροτσικ.
Η έκθεση, από το γραφείο του επικεφαλής οικονομολόγου της EBD, ήταν η πρώτη που συντάχθηκε από αυτήν με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, την οποία χρησιμοποίησαν οι ερευνητές για να επεξεργαστούν τα δεδομένα από τη βάση δεδομένων Global Trade Alert.
Η Γιάβροτσικκ δήλωσε ότι η οικονομική αναταραχή των τελευταίων ετών – λόγω της παγκοσμιοποίησης, της αυτοματοποίησης, της πράσινης μετάβασης και τώρα της τεχνητής νοημοσύνης – έχει ενισχύσει την υποστήριξη για μεγαλύτερη κρατική συμμετοχή – ιδίως μεταξύ των ατόμων που έχουν γεννηθεί πριν από το 1975.
Η αυξανόμενη χρήση τέτοιων πολιτικών σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα που έχουν περιορισμένες διοικητικές δυνατότητες είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, συμπλήρωσε, καθώς τείνουν να επιλέγουν τις «πιο στρεβλωτικές», όπως οι απαγορεύσεις εισαγωγών ή εξαγωγών ή η αδειοδότηση εξαγωγών, οι οποίες ενέχουν τον κίνδυνο διαφθοράς.
