Γιατί οι αγορές μπορεί να υποχωρήσουν επί Τραμπ – Οι πέντε αρνητικοί καταλύτες
Το 2024, η αγορά μετοχών παρουσίασε ισχυρές επιδόσεις μετά από ένα εντυπωσιακό 2023. Ο δείκτης S&P 500 των ΗΠΑ κέρδισε 23,31% το 2024, έχοντας αυξηθεί κατά 24,23% το 2023. Συνολικά, η άνοδος των δύο τελευταίων ετών ανέρχεται στο 51,19%.
Το Δεκέμβριο του 2024, ο δείκτης Dow Jones Industrial Average μειώθηκε κατά 5,27%, ωστόσο κατάφερε να κλείσει τη χρονιά με απόδοση 12,88%.
Ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq Composite ήταν εκρηκτικός με απόδοση 29,6%, ενώ ο Nasdaq 100 αυξήθηκε κατά 25,9%. Oι Επτά Υπέροχες (Google, Tesla, Amazon, Meta, Microsoft, Nvidia, Apple) κέρδισαν 67,3% συνεισφέροντας στο ήμισυ της απόδοσης του δείκτη S&P.
Μάλιστα, η κεφαλαιοποίηση αυτών των επτά τεχνολογικών εταιρειών αντιστοιχεί τώρα σε περισσότερο από το ένα τρίτο της συνολικής αξίας του S&P 500.
Ωστόσο, μετά από δύο συνεχόμενα χρόνια ισχυρών κερδών, η Wall Street αρχίζει να αναρωτιέται αν οι εν λόγω εντυπωσιακές επιδόσεις θα συνεχιστούν το 2025 ή αν η αγορά θα πρέπει να προετοιμαστεί για αναταραχή.
Οι αναλυτές της Goldman Sachs προβλέπουν ότι οι αμερικανικές μετοχές θα κερδίσουν 9% στην τιμή και 10% συνολικά με μερίσματα. Για το 2025, οι κερδισμένοι θα αυξηθούν κατά 11%, ενώ για το 2026 προβλέπεται μια μέτρια απόδοση της τάξης του 7%.
Μια σειρά σημαντικών οικονομικών, πολιτικών και διεθνών γεγονότων θα διαμορφώσουν την προοπτική για την αγορά την ερχόμενη χρονιά.
Ωστόσο, μεγάλο μέρος της τρέχουσας αβεβαιότητας επικεντρώνεται στον Πρόεδρο Donald Trump και τις αναμενόμενες οικονομικές πολιτικές του.
Η Wall Street σήμανε ότι οι αντιξοότητες πλησιάζουν και είναι ώρα να προετοιμαστούμε για την αναταραχή που έρχεται.
Δασμοί
Ο Πρόεδρος Trump ανέλαβε επίσημα τα καθήκοντά του. Πριν από την ορκωμοσία του, είχε εκφράσει έντονα την άποψη ότι οι εμπορικοί δασμοί θα αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικής του ατζέντας. Ο Trump σκοπεύει να εισαγάγει δασμό 25% στις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό και 10% επιπλέον στις εισαγωγές από την Κίνα.
Το 2022, αυτές οι τρεις χώρες ήταν μεταξύ των μεγαλύτερων εισαγωγέων αγαθών και υπηρεσιών στις ΗΠΑ. Οι εισαγωγές από τον Καναδά ανήλθαν σε 436,6 δισ. δολάρια, από το Μεξικό σε 454,8 δισ. δολάρια και από την Κίνα σε 536,3 δισ. δολάρια. Επιπλέον, αυτές οι χώρες παρείχαν δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) για διάφορες βιομηχανίες στις ΗΠΑ κατά την τελευταία καταγεγραμμένη περίοδο.
Οι οικονομολόγοι, μαζί με τους αναλυτές της Wall Street, παρακολουθούν στενά πώς ο πρόεδρος θα πλοηγηθεί σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, ενώ εντείνονται οι συζητήσεις για τους δασμούς.
Αυτό συμβαίνει την ώρα που η εμπιστοσύνη των καταναλωτών συνεχίζει να μειώνεται μετά από αρκετά χρόνια αλματώδους πληθωρισμού και ταχέως αυξανόμενων τιμών αγαθών και υπηρεσιών.
Οι εμπορικοί δασμοί του Trump είναι βασικό στοιχείο στις οικονομικές πολιτικές της διοίκησής του, αλλά η εισαγωγή περισσότερων δασμών παράλληλα με τις μειώσεις φόρων θα μπορούσε να επιφέρει επιπλέον συνέπειες για τον πληθωρισμό και τη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα.
Πληθωριστική πίεση
Ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από τον στόχο 2% της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, παρά τη σταθεροποίηση των τιμών και την πτώση του πληθωρισμού από το υψηλότερο σημείο του, 9,1%, τον Ιούνιο του 2022.
Στο τέλος του περασμένου έτους, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (CPI) αυξήθηκε κατά 0,4%, πάνω από την εκτίμηση του 0,3%, στο 2,9% σε ετήσια βάση, ποσοστό το οποίο ήταν σύμφωνο με ευρύτερες προσδοκίες.
Παρά τη βελτίωση των συνθηκών, ο πληθωρισμός είναι ακόμα υπερβολικά υψηλός και οι παρατηρητές της αγοράς αναμένουν ότι η μάχη κατά του πληθωρισμού θα παραμείνει δύσκολη για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα.
Ως εκ τούτου μπορεί να παρατείνει την παύση των μειώσεων επιτοκίων μέχρι τον Μάρτιο αυτής της χρονιάς.
Υπάρχει και άλλη διάσταση στην εικόνα πέρα από τις αυξανόμενες τιμές.
Η άνοδος στα yields των κρατικών ομολόγων, με την απόδοση του 5ετούς ομολόγου να ανέρχεται στο 4,38% και του 10ετούς στο 4,25%, και με το δολάριο ισχυρότερο από το αναμενόμενο, θα δημιουργήσει περαιτέρω αντιξοότητες στην αγορά, οι οποίες ενδέχεται να ανακόψουν την ανάπτυξη των μετοχών.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν έχει δώσει σαφείς ενδείξεις για το πώς θα προσεγγίσει τη μάχη κατά του πληθωρισμού φέτος.
Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει από την κεντρική τράπεζα, και με τρεις μειώσεις επιτοκίων των 25 μονάδων βάσης για το 2025, δεν είναι σαφές πώς θα πλοηγηθεί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα ενώ θα πρέπει να λάβει υπόψη και τον πιθανό πληθωρισμό που προκαλείται από τους δασμούς.
Κρίση κατοικίας
Η προσβασιμότητα στην κατοικία στις ΗΠΑ συνεχίζει να επιδεινώνεται. Το εισόδημα που απαιτείται για την αγορά μιας νέας μονοκατοικίας είναι πλέον διπλάσιο από το αντίστοιχο των εξόδων στέγασης του 2019.
Το μέσο ετήσιο εισόδημα που απαιτείται για να αποκτήσει κανείς μια μονοκατοικία φτάνει τα 107.700 δολάρια κατά το τρίτο τρίμηνο του 2024, από 99.456 δολάρια το 2023, και σχεδόν διπλάσιο από τα 57.888 δολάρια το 2021, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Κτηματομεσιτών.
Με βάση αυτές τις τρέχουσες εκτιμήσεις, μόνο το ένα τρίτο των νοικοκυριών στις ΗΠΑ κερδίζει αρκετά για να μπορεί να αγοράσει άνετα ένα νέο σπίτι, κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2024.
Τα δεδομένα της βιομηχανίας δείχνουν ότι η μέση τιμή πώλησης κατοικίας αυξήθηκε κατά 1,4% το τελευταίο εξάμηνο του 2024.
Στεγαστικά επιτόκια
Πέρυσι, για μια σύντομη περίοδο, τα στεγαστικά επιτόκια έφτασαν στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών. Ωστόσο, οι καλές στιγμές ήταν βραχύβιες. Παρά τις μειώσεις επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, τα επιτόκια άρχισαν να ανεβαίνουν και πάλι, και οι προοπτικές δείχνουν μια αυξητική πορεία για το 2025… Τώρα είναι στο 30ετές δάνειο το επιτόκιο ξεπερνά 7%.
Παρά τη μείωση των επιτοκίων, τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων δεν καθορίζονται από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, αλλά καθορίζονται από τη ζήτηση των επενδυτών για περιουσιακά στοιχεία που είναι ανθεκτικά στον πληθωρισμό, όπως τα 10ετή ομόλογα του Δημοσίου.
Τα μέσο επιτόκια στεγαστικών δανείων, όπως το επιτόκιο των 30 ετών, έχουν στενή συσχέτιση με την απόδοση των 10ετών ομολόγων του Δημοσίου.
Όταν η αβεβαιότητα κυριαρχεί στην αγορά, οι επενδυτές στρέφονται προς τα ομόλογα του Δημοσίου για να βρουν μεγαλύτερη σταθερότητα.
Τέσσερα ακόμη χρόνια Trump θα φέρουν αυξημένη αβεβαιότητα, καθώς τα μεγαλύτερα ελλείμματα θα βάλουν τους επενδυτές σε θέση να αγοράσουν ομόλογα, ωθώντας έτσι τα στεγαστικά επιτόκια ακόμη πιο ψηλά.
Γεωπολιτική
Φέτος, περισσότεροι άνθρωποι αναμένουν ότι η εσωτερική και διεθνής αστάθεια θα προκαλέσει οικονομικές αναταραχές.
Συνολικά, περίπου το 52% των ατόμων που συμμετείχαν σε έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) πιστεύουν ότι οι παγκόσμιοι κίνδυνοι δεν έχουν αλλάξει από το 2023, και πολλοί αναμένουν ότι αυτή η τάση θα παραμείνει ίδια τα επόμενα δύο χρόνια. Επιπλέον, το 31% των ερωτηθέντων αναμένει μεγαλύτερη αναταραχή, ενώ το 5% προβλέπει μεγαλύτερους κινδύνους.
Σε όλες τις κατηγορίες, η απαισιοδοξία των ερωτηθέντων αυξήθηκε κατά 4% σε σχέση με το 2023. Η συσχέτιση μεταξύ γεωπολιτικών γεγονότων και της αγοράς μετοχών παραμένει ασαφής.
Οι αναλυτές διαπίστωσαν ότι τα γεωπολιτικά γεγονότα συνήθως δεν έχουν μόνιμο αντίκτυπο στις αποδόσεις των μετοχών μεγάλων εταιρειών, σύμφωνα με έρευνες της J.P. Morgan. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα μεγάλης κλίμακας γεγονότα δεν έχουν επίδραση στις αγορές μετοχών.
Οι επενδυτές παραμένουν απαισιόδοξοι για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές, λαμβάνοντας υπόψη πώς έχουν εξελιχθεί τα γεωπολιτικά γεγονότα τα τελευταία χρόνια. Κοιτάζοντας μπροστά, πολλοί ίσως αρχίσουν να υιοθετούν μια πιο πρακτική προσέγγιση στη δυναμική της αγοράς και να προσπαθήσουν να προστατεύσουν τις επενδύσεις τους από την ύφεση λόγω του υψηλότερου επιπέδου κινδύνου και αβεβαιότητας.
Εν κατακλείδι…
Το τρέχον κλίμα παραμένει ασταθές, και οι μακροπρόθεσμες εξελίξεις στο πολιτικό περιβάλλον θα μπορούσαν να δημιουργήσουν περισσότερους κινδύνους για τους επενδυτές .
Η φιλική προς τις επιχειρήσεις προσέγγιση της διοίκησης Trump μπορεί να φέρει ένα σύνολο θετικών αλλαγών, αλλά πιθανότατα θα επισκιαστούν από τον πληθωρισμό που τροφοδοτείται από τους δασμούς, την κρίση προσιτότητας κατοικίας και τα αυξανόμενα επιτόκια υποθηκών, μεταξύ άλλων.
Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, το 2025 θα είναι άλλη μια δύσκολη χρονιά για τους επενδυτές, και ήδη υπάρχουν αρκετά εμπόδια στον δρόμο.
Aν και είναι πιθανό να δούμε μια τρίτη συνεχόμενη χρονιά κερδών στην αγορά μετοχών, οι επενδυτές θα πρέπει να κρατήσουν χαμηλότερες τις προσδοκίες τους φέτος, καθώς πολλά κινούμενα μέρη θα μπορούσαν γρήγορα να προκαλέσουν περισσότερη αναταραχή από ό,τι ανέμεναν.
