Γερμανία: Όταν οι προεκλογικές υποσχέσεις επαναλαμβάνονται…
Τις προάλλες πέρασα τυχαία από ένα προεκλογικό περίπτερο των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών (SPD) στη Βόννη. Οι κυρίες που μοιράζουν προεκλογικό υλικό με πλησίασαν για να μου δώσουν ένα φυλλάδιο με τις προεκλογικές θέσεις των Σοσιαλδημοκρατών και ένα πακέτο χαρτομάντηλα με το έμβλημα του SPD. Αλήθεια, ποιος φωστήρας στην πολιτική επικοινωνία είχε την ιδέα με τα χαρτομάντηλα; Μήπως οι «σύντροφοι» προβλέπουν ότι το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι για κλάματα; Αλλά ας το παραβλέψουμε αυτό. Άλλο είναι το θέμα μας…
Κεντρική προεκλογική δέσμευση του SPD είναι ότι με τους Σοσιαλδημοκράτες στην εξουσία ο πολίτης εξασφαλίζει υψηλότερο «πραγματικό εισόδημα» και μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη. Κάτι που, όπως μας εξηγεί το καλογραμμένο φυλλάδιο, έχει ήδη επιτευχθεί ή πρόκειται να επιτευχθεί με τολμηρά μέτρα, όπως η άνοδος του ελάχιστου ωρομισθίου στα 12 ευρώ (μεικτά) και η θέσπιση ελαφρύνσεων για το 95% των φορολογουμένων.
Λιγότερες κρατήσεις, υψηλότερο εισόδημα
«Mehr Netto vom Brutto» είναι μία από τις προσφιλείς και διαχρονικές προεκλογικές υποσχέσεις των κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία στη Γερμανία. Δηλαδή «περισσότερο καθαρό εισόδημα, όταν αφαιρούνται από το μεικτό εισόδημα οι κρατήσεις», οι οποίες βέβαια δεν είναι αμελητέες στη Γερμανία (φόρος εισοδήματος, ασφαλιστικές εισφορές, ειδική εισφορά για μακροχρόνια ιατρική φροντίδα, ταμείο ανεργίας, εισφορά αλληλεγγύης). Η υπόσχεση για μεγαλύτερο «καθαρό» εισόδημα είχε βοηθήσει ακόμη και το SPD του Γκέρχαρντ Σρέντερ να κερδίσει εκλογές το 1998 και το 2002. Πράγματι, με τη φορολογική μεταρρύθμιση του Σρέντερ πολλοί μισθωτοί κατέβαλαν λιγότερο φόρο από αυτόν που πλήρωναν επί Χέλμουτ Κολ. Μόνο που, σχεδόν ταυτόχρονα, επιβλήθηκαν φόροι στην ενέργεια, οι οποίοι τους επιβάρυναν περίπου στον ίδιο βαθμό που τους είχαν απαλλάξει οι προηγούμενες φοροελαφρύνσεις.
«Mehr Netto vom Brutto» υποσχόταν και το Κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP) στις εκλογές του 2009. Η δελεαστική δέσμευση και η εξωστρεφής προσωπικότητα του Γκίντο Βεστερβέλε οδήγησαν το FDP στο ασύλληπτο για την εποχή ποσοστό του 14,6% και σε ρόλο ρυθμιστή στα πολιτικά πράγματα. Όμως η ευρω-κρίση που ακολούθησε και η απόφαση της Γερμανίας να συμμετάσχει, θέλοντας και μη, στα προγράμματα δανειοδότησης και διάσωσης για τις χώρες του Νότου, μηδένισαν τα όποια περιθώρια ελιγμών στη δημοσιονομική πολιτική. Οι υποσχέσεις των Φιλελευθέρων αποδείχθηκαν φρούδες ελπίδες. Ίσως να ήταν και αυτός ένας λόγος που το FDP τηρούσε τόσο αυστηρή στάση απέναντι στην Ελλάδα στο απόγειο της κρίσης.
Όλα αυτά δεν πτοούν τους Σοσιαλδημοκράτες να επανέλθουν και να υποσχεθούν φοροελαφρύνσεις για 9 στους 10 ψηφοφόρους. Αλλά ούτε και τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU) οι οποίοι από την πλευρά τους υπόσχονται να μειώσουν τουλάχιστον τον ανώτατο συντελεστή των κρατήσεων, από 41,9% που ισχύει σήμερα, στην περιοχή του 40%. Για να δούμε…
«400.000 νέες κατοικίες τον χρόνο»
Μία ακόμη διαχρονική υπόσχεση των πολιτικών κομμάτων είναι η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης που συνεχώς εντείνεται στη Γερμανία. Ο μέσος εργαζόμενος δύσκολα πλέον ανταποκρίνεται στο υψηλό κόστος των ενοικίων. Από το 1991 έχει τριπλασιαστεί το ποσοστό των νοικοκυριών που δαπανούν πάνω από το 40% των εσόδων τους στο ενοίκιο, ενώ οι κανόνες της χρηστής οικονομικής διαχείρισης προβλέπουν ότι η δαπάνη αυτή δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1/3 του διαθέσιμου μηνιαίου εισοδήματος.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι χρειάζονται κάθε χρόνο 400.000 νέες κατοικίες. Το 2017 ο «μεγάλος συνασπισμός» Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών υπό την Άνγκελα Μέρκελ είχε όντως υποσχεθεί 1,5 εκ. κατοικίες εντός τετραετίας. Γι αυτό ο έμπειρος υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ απαιτούσε από τη Μέρκελ (και τα κατάφερε) να αναβαθμιστεί σε υπερ-υπουργό με επιπλέον αρμοδιότητα την αγορά κατοικίας. Στο τέλος της θητείας του ο ίδιος έλεγε ότι ο στόχος είχε σχεδόν επιτευχθεί, καθώς εκδόθηκαν μέσα σε μία τετραετία οικοδομικές άδειες για 1,2 εκ. κατοικίες. Αλλά μάλλον ελάχιστες από αυτές ήταν ελκυστικές για τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.
«Η έλλειψη στέγης είναι το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα» έλεγε την εποχή εκείνη ο επικεφαλής της σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης και σημερινός καγκελάριος Όλαφ Σολτς. Το 2021 υποσχόταν και εκείνος 400.000 νέες κατοικίες κάθε χρόνο- μεταξύ αυτών 100.000 κοινωνικές κατοικίες, ώστε να επωφεληθούν και οι χαμηλόμισθοι. Ωστόσο, σύμφωνα με το Ινστιτούτο IfO του Μονάχου, το 2024 κατασκευάστηκαν μόλις 210.000 νέες κατοικίες, για φέτος προβλέπονται ακόμη λιγότερες, ενώ ο αριθμός των κοινωνικών κατοικιών μειώνεται σε επίπεδα-ρεκόρ, εδώ και χρόνια.
Ο καγκελάριος υποστηρίζει ότι φταίει η ανοδική πορεία των επιτοκίων τα προηγούμενα χρόνια, η γραφειοκρατία, η απροθυμία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να εκδώσει τις προβλεπόμενες οικοδομικές άδειες και πολλοί άλλοι παράγοντες. Γεγονός είναι ότι ο στόχος δεν έχει επιτευχθεί.
Πάντως οι «Πράσινοι» δεν πτοούνται από όλα αυτά. Στο νέο τους προεκλογικό πρόγραμμα υπόσχονται ότι θα κατασκευαστούν 1,6 εκ. νέες κατοικίες μέχρι το 2030. Δηλαδή περίπου 400.000 τον χρόνο.
