Τα ελληνικά προϊόντα που απειλούνται περισσότερο από πιθανούς δασμούς του Τραμπ
Της Κωνσταντίνας Χελιδώνη
Αναταραχή επικρατεί στους κόλπους της εγχώριας βιομηχανίας τροφίμων και των εξαγωγικών επιχειρήσεων, έπειτα από τις επαναλαμβανόμενες δηλώσεις του νέου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ για την επιβολή δασμών στις ευρωπαϊκές χώρες. Η πιο πρόσφατη, δε, αναφορά του την περασμένη Κυριακή πως τα ευρωπαϊκά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ «πολύ σύντομα» θα μπουν με τη σειρά τους στο στόχαστρο της πολιτικής αύξησης των δασμών που προωθεί ο Αμερικανός πρόεδρος -μετά από τα υψηλότερα κόστη που ανακοίνωσε για αγαθά από τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα- ήταν αυτή που σήμανε συναγερμό σε μεγάλη μερίδα ελληνικών επιχειρήσεων.
Εμβληματικά ελληνικά προϊόντα, όπως: ελιές, ελαιόλαδο, φέτα, γιαούρτι, κρασί, τσιπούρα, λαβράκι αλλά και μεταποιημένα αγροτικά προϊόντα μεταξύ αυτών η κομπόστα ροδάκινου κινδυνεύουν να μπουν στη «μαύρη λίστα», με υψηλόβαθμους οικονομολόγους να επισημαίνουν στο Fortune Greece πώς η πιθανότητα μιας δυσάρεστης έκβασης ελλοχεύει κινδύνους για την ανταγωνιστικότητα αυτών των προϊόντων. Οι ίδιες πηγές εξηγούν ότι μπορεί οι εξαγωγές της χώρας μας προς τις ΗΠΑ να ξεπερνούν ελάχιστα τα 2 δισ. ευρώ, δηλαδή λίγο πάνω από 1% του ελληνικού ΑΕΠ, με το μέγεθος αυτό να μην είναι τόσο σημαντικό για να προκαλέσει κλυδωνισμούς στην ελληνική οικονομία, ωστόσο όπως προσθέτουν: «θα πληγεί η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων σε μια ιδιαίτερα δυναμική αγορά, όχι τόσο γιατί η Ελλάδα εξάγει μεγάλες ποσότητες προς τις ΗΠΑ αλλά περισσότερο εξαιτίας των σημαντικών προοπτικών που υπάρχουν στην αγορά των 335 εκατομμυρίων καταναλωτών. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Ευρώπη θα πρέπει να δράσει εν τω συνόλω».
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση εμφανίζεται συγκρατημένη σε σχέση με το ενδεχόμενο επιβολής δασμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα τονίζοντας, ωστόσο, ότι η Ευρώπη θα πρέπει να ακολουθήσει μια κοινή στρατηγική απέναντι στον Τραμπ. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, στο ίδιο μήκος κύματος, εξηγεί αποκλειστικά στο «F» ότι: «Μια αύξηση δασμών σε ευρωπαϊκά προϊόντα του πρωτογενούς τομέα, θα έπληττε τις εξαγωγές, στο σύνολό τους και θα είχε αντίκτυπο και στο ΑΕΠ των χωρών της Ε.Ε. Η Ευρώπη πρέπει να ξεπεράσει αρρυθμίες και ως ενιαίος οργανισμός, να προτάξει το κοινό συμφέρον προστατεύοντας τα προϊόντα των παραγωγών της. Πρέπει να αναπτυχθούν πολιτικές στήριξης των ευρωπαϊκών αγροτικών προϊόντων, τα οποία -και λόγω της κλιματικής κρίσης- αντιμετωπίζουν, πρόσθετα προβλήματα. Οι εξαγωγές των ελληνικών προϊόντων στις ΗΠΑ -ιδιαίτερα της φέτας- αυξάνονται χρόνο με το χρόνο και οι διμερείς σχέσεις και στην πρώτη θητεία Τραμπ, ενισχύθηκαν και αυτό ευελπιστούμε να συνεχιστεί. Ωστόσο σε περίπτωση επιβολής εμπορικών δασμών, είναι αυτονόητο ότι θα συμβαδίσουμε με τις αποφάσεις της Ε.Ε.».
Ελιές και λάδι
Με το ενδεχόμενο αμερικανικών δασμών να ξυπνά ανησυχητικές μνήμες, καθώς η προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ προκάλεσε αναταραχή στον τομέα των αγροτικών προϊόντων ο κλάδος της επιτραπέζιας ελιάς και του ελαιολάδου ευελπιστεί ότι θα επαναληφθεί ξανά το καθεστώς εξαίρεσης του που επικράτησε την προηγούμενη φορά. Σημειωτέον, ότι οι ελληνικές επιτραπέζιες ελιές έχουν ισχυρή παρουσία στα αμερικανικά ράφια, με την αγορά των ΗΠΑ να είναι η μεγαλύτερη καλύπτοντας πάνω από το 30% των εξαγωγών. Με βάση τα στοιχεία της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών Τυποποιητών Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ) το 2023 η αξία των εξαγωγών ανήλθε σε 154,4 εκατ. ευρώ περί τους 42.684 τόνους, ενώ στο δεκάμηνο του 2024 η αξία των εξαγωγών ανέρχεται σε 180,3 εκατ. ευρώ και 39.211 τόνους.
Κλίμα ανάλογο επικρατεί και στον τομέα του ελαιολάδου, με τον σύμβουλο διοίκησης του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), Γιώργος Οικονόμου να υπογραμμίζει στο «F» ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια ένδειξη στην μεγάλη εικόνα που είναι δασμοί στην Ε.Ε., στην μικρότερη εικόνα που είναι δασμοί στα αγροτικά προϊόντα, αλλά και στην ακόμα μικρότερη που είναι δασμοί στο ελαιόλαδο και στην ελιά στην Ελλάδα. «Από εκεί και πέρα δεν σημαίνει ότι δεν το αναμένουμε ή ότι δεν ανησυχούμε, αφού ειδικά φέτος που υπάρχει αυξημένη παραγωγή το ενδεχόμενο επιβολής δασμών θα ανατρέψει τα δεδομένα και θα βρεθούμε σε δυσμενή θέση. Ειδικά, απέναντι σε Τρίτες Χώρες όπως είναι η Τουρκία και η Τυνησία με τεράστιες πλέον ετήσιες παραγωγές, σε επίπεδα πολύ μεγαλύτερα από τα δικά μας». Αξίζει να σημειωθεί ότι, η Τουρκία βρίσκεται -σε επίπεδα παραγωγής- στους 400.000 τόνους, ενώ η Ελλάδα στους 250.000 τόνους και η Ιταλία στους 220.000 τόνους. Για το ελληνικό ελαιόλαδο η αμερικανική αγορά είναι εξίσου σημαντική, καθώς εκεί κατευθύνεται περί τους 15.000-17.000 τόνους, ήτοι σε αξία εξαγωγών τα 120 εκατ. ευρώ.
«Να μην εφησυχάζουμε»
Με την φέτα και το γιαούρτι να είναι δύο προϊόντα που διαπρέπουν στην αμερικανική αγορά, στελέχη του κλάδου δεν κρύβουν την έντονη ανησυχία τους. Τα τελευταία χρόνια, ειδικά η φέτα, έχει καταγράψει σημαντική άνοδο με τις εξαγωγές της να έχουν ενισχυθεί κατά 12% σε όγκο το 2023 και κατά 34% σε αξία, αγγίζοντας τα 53 εκατ. ευρώ. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ), Χρήστος Αποστολόπουλος εξηγεί μέσω του «F» ότι: «Βρισκόμαστε σε μια διεθνή συγκυρία που δεν μας επιτρέπει να εφησυχάζουμε, αφού οι προοπτικές για περαιτέρω διείσδυση της ελληνικής φέτας στις ΗΠΑ είναι τεράστιες. Πρόκειται για μια αγορά, που κατά κύριο λόγο καταναλώνει λευκό τυρί, και όχι ΠΟΠ προϊόντα, όπως είναι η ελληνική φέτα. Ευελπιστούμε, λοιπόν, ότι θα υπάρξει ξανά εξαίρεση της εμβληματικής φέτας, σε διαφορετική περίπτωση θα χαθεί ένα σημαντικό πεδίο ανάπτυξης για τον κλάδο».
