«Ουδέτερο» επιτόκιο της ΕΚΤ: Προβληματισμοί και πολιτικές επιπτώσεις
Σύμφωνα με οικονομολόγους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), το ουδέτερο επιτόκιο – δηλαδή το επίπεδο δανεισμού που ούτε ενισχύει ούτε περιορίζει την ανάπτυξη – εκτιμάται ότι βρίσκεται μεταξύ 1,75% και 2,25%. Αυτό σημαίνει ότι το ανώτερο σημείο του εύρους θα μπορούσε να επιτευχθεί με δύο ακόμη μειώσεις των επιτοκίων κατά 0,25%, δεδομένου ότι το τρέχον επιτόκιο καταθέσεων βρίσκεται στο 2,75%. Το 2%, που αποτελεί το μέσο του εύρους, ευθυγραμμίζεται με τις εκτιμήσεις των επενδυτών και αναλυτών για το σημείο στο οποίο θα σταθεροποιηθούν τα επιτόκια.
Προειδοποίηση για την υπερβολική εξάρτηση
Παρά τη χρησιμότητά του ως εργαλείο πολιτικής, οι αναλυτές της ΕΚΤ προειδοποιούν ότι το ουδέτερο επιτόκιο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως αποκλειστικός οδηγός για τη διαμόρφωση της νομισματικής πολιτικής. Σε ανάλυσή τους, οι Κλάους Μπραντ, Νοεμί Λιζάκ και Φαλκ Μαζέλις τονίζουν ότι οι εκτιμήσεις αυτές παρέχουν συμπληρωματική πληροφόρηση και συμβάλλουν στην επικοινωνία των πολιτικών της ΕΚΤ, αλλά δεν αποτελούν μηχανική μέτρηση του κατάλληλου επιπέδου επιτοκίων ανά πάσα στιγμή.
Οι οικονομολόγοι υπογραμμίζουν ότι οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής πρέπει να λαμβάνονται βάσει ευρύτερης ανάλυσης μακροοικονομικών δεδομένων και όχι αποκλειστικά με βάση το ουδέτερο επιτόκιο. Η νέα αυτή προσέγγιση επικαιροποιεί προηγούμενη εκτίμηση του Ιανουαρίου 2024, η οποία τοποθετούσε το ανώτερο όριο του ουδέτερου επιτοκίου στο 2,5%. Πολλά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ είχαν βασιστεί σε εκείνη την ανάλυση για να εκτιμήσουν κατά πόσο τα τρέχοντα επιτόκια είναι περιοριστικά για την οικονομία.
Η στρατηγική μείωσης
Η νέα ανάλυση εντάσσεται στη γενικότερη συζήτηση για τη στρατηγική της ΕΚΤ όσον αφορά τα επιτόκια, καθώς η τράπεζα έχει ήδη προχωρήσει σε πέντε μειώσεις, καθώς ο πληθωρισμός πλησιάζει τον στόχο του 2%. Μετά την τελευταία μείωση τον Ιανουάριο, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ ανέφερε ότι η τράπεζα θα στηριχθεί στην ανάλυση αυτή για να καθορίσει τα επόμενα βήματά της.
Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή έχει προκαλέσει διαφωνίες εντός του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ. Ο επικεφαλής οικονομολόγος Φίλιπ Λέιν προειδοποίησε ότι η συγκέντρωση υπερβολικής προσοχής στο ουδέτερο επιτόκιο ενέχει κινδύνους. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg, υποστήριξε ότι όσο τα επιτόκια πλησιάζουν στο ουδέτερο επίπεδο, αυτό γίνεται λιγότερο σημαντικό ως δείκτης.
Σε πρόσφατη ομιλία του, ο Λέιν παρουσίασε εννέα διαφορετικούς παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την αξιολόγηση του πόσο περιοριστική είναι η πολιτική της ΕΚΤ, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζικών όρων δανεισμού και της μετάδοσης των αποφάσεων στην πραγματική οικονομία.
