Πρωτοφανείς προκλήσεις για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ - Γιατί πρέπει να ανησυχούμε για το φυσικό αέριο

Οι ευρωπαϊκές αποθήκες φυσικού αερίου έχουν μετατραπεί σε κρίσιμο δείκτη από τότε που η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε δραματική μείωση των αποθεμάτων

Πρωτοφανείς προκλήσεις σε σχέση με την ενεργειακή της ασφάλεια θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη το 2025, όπως αναφέρει το Bloomberg. Η χαμηλή πληρότητα των αποθηκών, η αύξηση του κόστους και η γεωπολιτική αβεβαιότητα καθιστούν την αποθήκευση φυσικού αερίου πιο κρίσιμη από ποτέ.

Ειδικότερα, οι ευρωπαϊκές αποθήκες φυσικού αερίου έχουν μετατραπεί σε κρίσιμο δείκτη από τότε που η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε δραματική μείωση των αποθεμάτων. Η ΕΕ διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο δίκτυο αποθηκών φυσικού αερίου στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ. Αυτό το δίκτυο λειτουργεί ως βασικό αποθεματικό ασφαλείας έναντι διαταραχών στην προσφορά και απότομων αυξήσεων τιμών.

Σημειωτέον, η ΕΕ απέφυγε μια κρίση εφοδιασμού τον χειμώνα περιορίζοντας τη ζήτηση και αυξάνοντας τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από ΗΠΑ, Κατάρ και Ρωσία. Το 2025, ωστόσο, οι πιέσεις θα αυξηθούν λόγω αντίξοων καιρικών συνθηκών, ταχύτερης κατανάλωσης των αποθεμάτων και χαμηλής οικονομικής βιωσιμότητας για την επαναπλήρωση των αποθηκών το καλοκαίρι.

Τι ρόλο παίζει η αποθήκευση αερίου στην Ευρώπη;

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η Ευρώπη αντλεί φυσικό αέριο από τις αποθήκες της για να καλύψει περίπου 30% των ημερήσιων αναγκών της. Τις πιο ψυχρές ημέρες, αυτό το ποσοστό ξεπερνά το 50%, ιδιαίτερα όταν η παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (όπως η αιολική) είναι μειωμένη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Τραμπ «κηρύσσει πόλεμο» στα χάρτινα καλαμάκια – Επιστροφή στο πλαστικό με προεδρικό διάταγμα

11/02/2025

Το καλοκαίρι, η χαμηλότερη ζήτηση επιτρέπει την αποθήκευση πλεονάζοντος φυσικού αερίου. Η ποσότητα που αποθηκεύεται εξαρτάται από τις τιμές και τη διεθνή ζήτηση (π.χ. σε Ασία και Λατινική Αμερική).

Η ΕΕ διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο δίκτυο αποθηκών φυσικού αερίου στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ. Αυτό το δίκτυο λειτουργεί ως βασικό αποθεματικό ασφαλείας έναντι διαταραχών στην προσφορά και απότομων αυξήσεων τιμών.

Από το 2022, η ΕΕ επέβαλε νομικά δεσμευτικούς στόχους για την πλήρωση των αποθηκών της: Τα αποθέματα πρέπει να είναι τουλάχιστον 90% γεμάτα έως την 1η Νοεμβρίου, ενώ ενδιάμεσοι στόχοι ορίζονται για Φεβρουάριο, Μάιο, Ιούλιο και Σεπτέμβριο. Τον Φεβρουάριο του 2025, ορισμένες χώρες δεν πέτυχαν τους στόχους τους, με την ΕΕ να εξετάζει ενδεχόμενα μέτρα συμμόρφωσης.

Πώς μπορεί μια ειρηνευτική συμφωνία Ρωσίας-Ουκρανίας να επηρεάσει την ενεργειακή στρατηγική της Ευρώπης;

Η συμφωνία διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας έληξε στα τέλη του 2024. Το ρωσικό αέριο που διοχετευόταν μέσω Ουκρανίας αντιστοιχούσε σε λιγότερο από 5% της ευρωπαϊκής κατανάλωσης πριν από τη λήξη της συμφωνίας (από 15% το 2020), σημειώνει το Bloomberg.

Ακόμα και αν επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία, η ΕΕ δύσκολα θα επιστρέψει στα προπολεμικά επίπεδα εισαγωγών ρωσικού αερίου, καθώς έχει υπογράψει συμβόλαια με εναλλακτικούς προμηθευτές και στοχεύει σε απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027 (REPowerEU Plan).

Γιατί υπάρχουν ανησυχίες για τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη το 2025;

Οι αποθήκες άδειασαν ταχύτερα το χειμώνα 2024-25 λόγω ψυχρότερου καιρού και μειωμένης παραγωγής αιολικής ενέργειας. Τα αποθέματα φυσικού αερίου έπεσαν στο 50% τον Φεβρουάριο του 2025 (από σχεδόν 70% τον Φεβρουάριο του 2024), φτάνοντας στα χαμηλότερα επίπεδα από την ενεργειακή κρίση του 2022.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΔΝΤ για τους δασμούς του Τραμπ: Πολύ νωρίς για να διαπιστωθεί ο αντίκτυπος στην παγκόσμια οικονομία

11/02/2025

Πρόκληση είναι η ταχεία αναπλήρωση των αποθεμάτων ενόψει του χειμώνα 2025-26, ενώ κάποιες χώρες όπως η Ιταλία πιέζουν για πρόωρη έναρξη της αποθήκευσης και η Γερμανία εξετάζει επιδοτήσεις.

Η έλλειψη φυσικού αερίου οδήγησε σε αύξηση των τιμών των συμβολαίων καλοκαιρινού αερίου, αγγίζοντας διετή υψηλά στις 10 Φεβρουαρίου 2025. Αυτό διατηρεί υψηλούς τους λογαριασμούς ενέργειας και επιβαρύνει νοικοκυριά και επιχειρήσεις, τη στιγμή που επανέρχονται οι φόβοι για ύφεση στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πώς επηρεάζουν οι τιμές του φυσικού αερίου τη στρατηγική αποθήκευσης;

Παραδοσιακά, οι αγοραστές εκμεταλλεύονται τις χαμηλές καλοκαιρινές τιμές για να γεμίσουν τις αποθήκες και να πουλήσουν το αέριο το χειμώνα σε υψηλότερες τιμές. Το 2025, οι τιμές του αερίου το καλοκαίριο είναι υψηλότερες από τις τιμές τον χειμώνα! Η διαφορά έφτασε στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών ετών τον Ιανουάριο.

Στις 10 Φεβρουαρίου, η διαφορά ήταν €5/MWh, που μεταφράζεται σε €3 δισ. έλλειμμα για την πλήρωση των αποθηκών έως τον στόχο του 90%. Αυτό επιβαρύνει εταιρείες όπως η Vitol, η Shell και η RWE, που αποθηκεύουν και εμπορεύονται φυσικό αέριο.

Μπορούν οι κυβερνήσεις να επιβάλουν αγορές φυσικού αερίου για αποθήκευση;

Οι κανονισμοί της ΕΕ επιτρέπουν κρατικές παρεμβάσεις αν η αγορά δεν γεμίσει τις αποθήκες εγκαίρως. Ορισμένες χώρες, όπως Ιταλία και Αυστρία, διαθέτουν κρατικά ελεγχόμενα αποθέματα στρατηγικού φυσικού αερίου που δεν είναι διαθέσιμα στην ελεύθερη αγορά. Αυτά καλύπτουν περίπου 11% της συνολικής αποθηκευτικής ικανότητας της ΕΕ.

Ωστόσο, η κρατική παρέμβαση μπορεί να στρεβλώσει τις τιμές, προκαλώντας ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών-μελών, όπως συνέβη το 2022. Σε κάθε περίπτωση, τα πράγματα είναι δύσκολα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Πηγή: Bloomberg