Τα «κόκκινα» δάνεια και η «απρόσμενη επανάσταση» των τραπεζών

Να στηρίξουν πολιτικά την Κυβέρνηση επιχειρούν οι τράπεζες διαμηνύοντας ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσουν την πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, σε περίπτωση που περάσει τέτοια ρύθμιση, για την οποία πιέζουν οι δανειστές.

Αυτό τουλάχιστον αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας Τα Νέα, που κάνει λόγο για «απρόσμενη επανάσταση των τραπεζιτών», η οποία ήρθε ως αντίδραση στις συνεχείς πιέσεις της τρόικας να βγουν στο σφυρί μαζικά και ανεξέλεγκτα δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια που έχουν αγοραστεί με στεγαστικά δάνεια και οι ιδιοκτήτες τους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους λόγω της κρίσης.

Πιέσεις οι οποίες, όπως αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι, έχουν κινήσει υποψίες για την πραγματική ατζέντα πίσω από την καταβαράθρωση της ελληνικής κτηματαγοράς και της αθρόας προσφοράς ακινήτων – φιλέτων σε εξευτελιστικές τιμές μέσω πλειστηριασμών.

Το «αντάρτικο» ξεκίνησε πρώτος ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς Μιχάλης Σάλλας, ο οποίος σε μια κίνηση με σαφή πολιτικό χαρακτήρα, αμέσως μετά τη συνάντηση των επικεφαλής τραπεζών με τον Πρωθυπουργό, δήλωσε πως η τράπεζα δεν πρόκειται να βγάλει στο σφυρί ακίνητα που προέρχονται από μικρά στεγαστικά δάνεια.

Τραπεζικοί κύκλοι τονίζουν ότι η κίνηση Σάλλα δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιας εσωτερικής διαβούλευσης κορυφής των τραπεζών, άνοιξε όμως τον δρόμο για μια προσέγγιση με την οποία συμφωνούν και οι υπόλοιπες τράπεζες. Την ίδια στιγμή αναφέρουν ότι η επιμονή της τρόικας είχε προκαλέσει εδώ και καιρό αντιδράσεις στα επιτελεία όλων των τραπεζών και είχε συζητηθεί στις συναντήσεις των επικεφαλής που συμμετέχουν στην Ελληνική Ενωση Τραπεζών, οι οποίοι είχαν ταχθεί υπέρ της μη εφαρμογής της πλήρους απελευθέρωσης.

Πάντως, όπως ξεκαθαρίζουν οι τραπεζίτες, τίποτε σχετικό δεν ειπώθηκε πίσω από κλειστές πόρτες στη συνάντηση με τον κ. Σαμαρά, μολονότι η δήλωση Σάλλα εξελήφθη και ως σαφής στήριξη στην κυβέρνηση.

Λίγες ημέρες αργότερα, το κοινό μέτωπο για την ακύρωση στην πράξη της ρύθμισης, αν και όταν έρθει, επιβεβαίωσε επίσης αυτόνομα ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Χρήστος Μεγάλου, ενώ υπέρμαχοι της πρακτικής αυτής είναι τόσο η Εθνική Τράπεζα όσο και η Alpha Bank.

Ουσιαστικά, ανεξάρτητα από το ποσοστό των κόκκινων στεγαστικών που έχει η καθεμιά στο χαρτοφυλάκιό της, και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες επιθυμούν μια συντεταγμένη αντιμετώπιση στο θέμα της ρύθμισης των «κόκκινων» δανείων που δεν θα περιλαμβάνει μαζικούς πλειστηριασμούς σε πείσμα των απαιτήσεων των δανειστών.

Τι προτείνουν για τα «κόκκινα» δάνεια
Μάλιστα, έχουν ήδη σπεύσει να κατοχυρώσουν τις θέσεις τους απέναντι στο υπουργείο Ανάπτυξης προκειμένου η τελική ρύθμιση για τα «κόκκινα» δάνεια των ιδιωτών να ανταποκρίνεται και στις δικές τους ανάγκες.

Ηδη, στα χέρια του υπουργού Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα βρίσκεται κείμενο που περιλαμβάνει τις θέσεις των τραπεζών για τα «κόκκινα» δάνεια στο οποίο προφανώς δεν περιλαμβάνονται μαζικοί πλειστηριασμοί. Το κείμενο απέστειλε ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών Γιώργος Ζανιάς, βρίσκει σύμφωνες και τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και αναμένεται να αποτελέσει πεδίο αναφοράς για τη νέα ρύθμιση.

Ουσιαστικά, δηλαδή, οι τράπεζες όχι μόνο επαναστατούν στις προτάσεις της τρόικας αλλά επιδιώκουν να θέσουν τη δική τους ατζέντα ως προς το τι πρέπει να γίνει με τα καθυστερούμενα δάνεια αλλά και την παροχή ρευστότητας στην αγορά.

Όπως αναφέρουν, από το άτυπο πάγωμα των πλειστηριασμών σαφώς προκύπτει οικονομικό όφελος για τις ίδιες, η αντίδρασή τους όμως έχει και κοινωνικό χαρακτήρα, ιδιαίτερα σε μια εποχή που το χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκεται στο στόχαστρο. Αν έβγαιναν μαζικά «στο σφυρί» 10.000 ή 100.000 ακίνητα, θα υπήρχε εντονότατη κοινωνική αντίδραση τόσο απέναντι στις τράπεζες όσο και στην κυβέρνηση. Ειδικά στην περίπτωση που τα χρέη αυτά αφορούν πρώτη κατοικία και οι δανειολήπτες θα μείνουν στον δρόμο, η λαϊκή κατακραυγή και οι αντιδράσεις θα είναι ασύλληπτες. Αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις έχουν σαφώς περισσότερα να κερδίσουν αν δώσουν πίστωση χρόνου στους οφειλέτες.

«Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όσοι έχουν υπόλοιπα της τάξης των 70.000 έως 100.000 είναι άνθρωποι που πήραν στεγαστικό πριν 10 ή 15 χρόνια και όσο είχαν χρήματα το αποπλήρωναν κανονικά. Τώρα δεν πληρώνουν επειδή πραγματικά δεν μπορούν, και μόλις πάρουν ξανά χρήματα στα χέρια τους θα συνεχίσουν να εξοφλούν το χρέος τους. Σε αυτή την περίπτωση, δεν υπάρχει κανένα νόημα να κινήσεις τις διαδικασίες των πλειστηριασμών». Το κόστος για τη διαδικασία αυτή που επιβαρύνει εσωτερικά την τράπεζα είναι συχνά υψηλότερο από το τίμημα του πλειστηριασμού του ακινήτου.

«Το κόστος σε δικηγόρους, άλλα νομικά έξοδα, ακόμα και εσωτερικές ανθρωποώρες εργασίας για να πραγματοποιηθεί ένας πλειστηριασμός είναι αρκετά σημαντικό» εξηγεί κορυφαίος τραπεζίτης. «Μάλιστα, αρκετά συχνά ο πλειστηριασμός αναβάλλεται ή κηρύσσεται άγονος, καθώς δεν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι αγοραστές. Τότε έχεις βγει χαμένος». Ειδικά για μικρού ύψους στεγαστικά δάνεια συχνά το κόστος είναι εξ αρχής υψηλό ενώ τα προσδοκώμενα οφέλη μικρά.

Ντόμινο στην κτηματαγορά με βουτιά στις τιμές
Διόλου αμελητέο είναι και το αρνητικό αποτέλεσμα που θα αποτυπωθεί στους ισολογισμούς των τραπεζών από τη διενέργεια μαζικών πλειστηριασμών. Μελέτες για την κτηματαγορά έχουν δείξει ότι μια μαζική διάθεση 100.000 ακινήτων σε πλειστηριασμό θα προκαλούσε επιπλέον βουτιά 15% με 20% στις τιμές των ακινήτων. Αυτό έρχεται να προστεθεί στη μείωση 30% με 40% στις τιμές ακινήτων από τα υψηλά του 2008.

Με δεδομένο ότι στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες έχουν στεγαστικά δάνεια αξίας 70 δισ. ευρώ με αντίστοιχες εξασφαλίσεις, η αξία του χαρτοφυλακίου τους θα έπεφτε έως 14 δισ. αφού θα έπρεπε να αναπροσαρμόσουν προς τα κάτω τις τιμές των ακινήτων. Και αυτό, όταν τα συνολικά κόκκινα στεγαστικά δεν ξεπερνούν τα 18 δισ! Δηλαδή, για να ισοφαρίσουν τη ζημιά από την απομείωση του χαρτοφυλακίου τους θα έπρεπε να εισπράξουν μέσω πλειστηριασμών την αξία του συνόλου σχεδόν των κόκκινων δανείων. Κάτι που, όπως παραδέχονται δεν πρόκειται να συμβεί τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον και όχι χωρίς μεγάλα έξοδα και σημαντικές κοινωνικές πιέσεις. Ετσι βγαίνουν διπλά χαμένες, αφού και λεφτά δεν θα πάρουν και οι ισολογισμοί και τα τιτλοποιημένα στεγαστικά θα πληγούν ανεπανόρθωτα.

Τέλος, εξηγούν, αν οι τιμές των ακινήτων πέσουν κι άλλο, ακόμα και οι καλοπληρωτές δεν θα έχουν λόγο να είναι συνεπείς γιατί θα διαπιστώσουν ότι το υπόλοιπο του δανείου τους θα είναι σαφώς υψηλότερο από την εμπορική αξία του ακινήτου, άρα δεν θα συμφέρει πλέον να το εξυπηρετούν. «Αν κάποιος χρωστάει 100.000 για ένα σπίτι και ξέρει ότι σήμερα κοστίζει λιγότερα από 80.000, δεν έχει κανένα λόγο να το πληρώσει. Είναι καλύτερο να το αφήσει να βγει στον πλειστηριασμό», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Προτεραιότητα στη ρύθμιση επιχειρηµατικών δανείων
Σε αυτή τη φάση οι τράπεζες δίνουν προτεραιότητα στη ρύθμιση των επιχειρηματικών δανείων τα οποία στην πλειονότητά τους είναι σαφώς μεγαλύτερα σε σχέση με τα στεγαστικά. «Ενα επιχειρηματικό δάνειο μπορεί να έχει αξία όσο 100, 200 ή και 500 στεγαστικά. Προφανώς με συμφέρει να ασχοληθώ με αυτό» εξηγεί κορυφαίος τραπεζίτης, αφού και λιγότερο χρόνο και κόπο θα πάρει και θα συμβάλει πιο ουσιαστικά στην επανεκκίνηση της οικονομίας. «Αν ρυθμίσω τα χρέη μιας επιχείρησης και αυτή πληρώνει κανονικά τους εργαζόμενούς της, τότε και αυτοί θα αρχίσουν να πληρώνουν στην ώρα τους το στεγαστικό τους» επισημαίνει.

Μάλιστα, ήδη οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει ή ενισχύουν αντίστοιχες ομάδες και διευθύνσεις που ήδη βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις για αναδιαρθρώσεις δανείων δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. «Είναι πολύ πιο εύκολο να συνεννοηθώ με 5 ή 10 επιχειρήσεις και να απελευθερώσω κεφάλαια 500 εκατ. ευρώ, τα οποία μπορώ να διαθέσω στη συνέχεια στην αγορά, παρά να προσπαθήσω να βγάλω στον πλειστηριασμό 5.000 διαμερίσματα για να πάρω 100.000 ευρώ από το καθένα» καταλήγει ο τραπεζίτης.

Πηγή: Τα Νέα, News247.gr